Німні зіндік нына кіретін шыындар рамы. Калькуляция баптары жне оларды сипаттамасы.

німні зіндік нын жасау калькуляция объектілері трысынан яни шыарылатын нім номенклатурасы трысында йымдастырылады:

• осалкы ндіріс шыындарын нім трлері бойынша блу;

• жалпы ндірістік шыыстарды нім трлері бойынша блу - ндірістік зіндік н жасау;

• жалпы шаруашылы шыыстарды нім трлері бойынша блу - нерксіптік-ндірістік зіндік нын (дайын німні зіндік нын) жасау;

• коммерциялы шыыстарды нім трлері бойынша блу - толы зіндік нды (ткізілген німні зіндік нын) жасау.

Сметалы баылау жйесіне кіріспе. Икемді смета ру.

рылыс німі болып имарат, ондырылар, ндіріс кштері, трын йлер, мдени – трмысты объектілер жне таы басалар саналады. рылыс ны сметамен аныталады. Смета – объектіні салуа кететін оамды ажетті шыындарды санау, яни рылыс німіні ны. Сметалы жаттар рылымында келесі тсініктемелер олданылады. Олар:

3. рылысты объектісі – жеке имараттар (ндірістік цех, ойма, трын й жне т.б.), оан жататындар барлы ралдар, жиаздар жне осалы блшектер.

4. ндірістік рылыс немесе трын й кешеніні рылыс объектілеріне: сырты осалы рылыс жайлары (сумен, газбен, электр энергиясымен, жылумен амтамасыз ету, канализаціия), кіре беріс (подъезд) жолдары, баса да оамды жмыстар жатады.жаттамаларды сметалы рамы дайындалан жобалы сметасы мен объектіні техникалы крделілігіні туелділігімен аныталады.Жобаны рамына келесілер енеді:

§ шыындарды жинатау (ажеттілік туындаса);

§ жиынты сметалы есеп;

§ рылыс ныны сметалы есебі;

§ объектіні жне жергілікті (локальды) сметалар;

§ объектіні жне жергілікті сметалы есептер (ажеттілік туындаса);

§ жеке шыындар трлеріні сметалы есебі (ажеттілік туындаса).

Сметалы жаттамада бір мезгілде рылыс объектісіні сметалы ныны ведомосты мен оршаан ортаны ораумен байланысты жмыстар жне объектіні сметалы ныны ведомосты дайындалады.Сметалы есептерді ру кезінде келесі шыын баптары олданылады: материалдар, негізгі ебекаы, рылыс машиналары мен механизмдерін пайдалану бойынша шыындар, баса да шыындар, стеме шыындар. Алашы треуі болып рылыс монтажды жмыстарды жзеге асыру кезіндегі тікелей шыындар болып саналады.

Стандарт - кост» жйесі шыындар есебі жне німні зіндік нын калькуляциялауды нормативтік дісіні жаласы ретінде.

Есеп объектілерді кптігіне арамастан, шыындарды екі тсілмен - оперативті дрежесімен айрышаланатын нормативтік шыындарды есебіні наты тсілімен; жне зіндік ны нормативті тсілмен ндіріс процесіндеа калькуляцияланады, наты есепті кезе біткен со жете зерттеуге болады. Аныында, мндай блуді ндірістік процесті затыы есепті кезені затыынан аспайтын жадайында ана мні бар. зак циклділігі бар ндіріс шін нормативті зіндік н жайлы айтуды ажеті жо, йткені есепті нормативті тсілін олдананда, уаытты немдеу, норманы жасау мен тзеуге кеткен ебек шыынын лайту арылы зін-зі атамайды. Тжірибеде нормативті жне наты тсілдер арасындаы тандау мселесі, детте, объективті себептер трысында шешіледі. Мселе мынада, заа созылатын ндіріс кбіне бірен-саран немесе те за сериялы (кеме жне самолет жасау, ауыр машина жасау, ымбат жиаз жасау, крылыс жне т.б.) болады, ал мндай ндіріс шін нормативті тсіл тіптен олайсыз. Ол лкен сериялылыта жне кп номенклатуралы ндірісте, нім бірлігін дайындау шін ажетті операцияларды кп саны мен сан трлілігінде тиімді олданылады.Шыындар есебіні нормативті тсілін олдануды ммкіндігімен ажеттілігі туралы шешімді абылдау нормалар мен шыыстар сметасын дайындау мен немі тзеу жніндегі йымны ммкіндіктерін талдауа негізделуі тиіс. Басаша айтса, йымды рылымда негізгі нормамен нормативті алыптастыруды наты шыындарды нормативтілерден ауытуы талдауды, іс жзіндегі норманы тзеу мен німді емес шыындарды жою туралы сыныстар зірлеуді, німні наты зіндік нын азайтуды жзеге асыратын арнайы блімшені (жоспарлы блім, экономикалы ызмет жне т.б.) бар болуы арастырылан. Мндай жадайсыз есепті нормативті тсілін енгізу йыма наты пайда келе алмайды.Екі тсіл де тпкілікті шотта німні наты зіндік нын анытау мен крсетуге баытталан, біра біріншісі - шыындарды тікелей есептеу жолымен, ал екіншісі - нормадан ауыту арылы крсетеді.