Шешім абылдау жне жоспарлау шін шыындарды жіктелуі.

Кез келген шыындарды жіктеу-басшыа дрыс, тиімді негізделген шешімдерді абылдауа кмектесу: кез келген дегейдегі басшы мны андай шыын мен пайда келетінін білуге міндетті. Сондытан шыындарды жіктеу процесіні мні де басшы ыпал ете алатын шыындар блігін бліп крсетуде.зіндік кнды жне алынан пайданы анытау шін шыындар былайша жіктеледі:

- кіретін (входящие) жне тіп кеткен (истекшие);

- тікелей жне жанама;

- негізгілер мен осымшалар;

- німні зіндік нына кіретін жне ндірістен тыс (кезе шыыстары);

- бір элементті жне кешенді. Кіретін (входящие) шыындар алынан жне бар ресурстар, кткендегідей, болашата табыс келуге тиіс. Олар баланста ндірістік орлар, аяталмаан ндіріс, дайын нім, тауар трінде актив ретінде крсетіледі. тіп кеткен (истекшие) шыындар - осы шата кіріс алу шін жмсалан жне болашата кіріс келу ммкіндігі. Жоалтан ресурстар. Олара ткізілген нім ндірісіне шыан шыын рамында крсетілді, яни кірген шыындар ткен шыындара айналды. Шыындарды кіретін жне тіп кеткен деп дрыс блу ндірілген німні зіндік нын анытау шін, пайдамен шыынды (зиянды) есептегенде, ксіпорын активтерін баалаанда маызды мнге ие болады. Сонымен, кіретін шыындар "шыындар" терминіні синонимі, болып табылады, ал тіп кеткен шыындар - ''шыыстар'" ымына сайды. Шыындар - тауарды ткізу нтижесінде шы-ан каражат, ал шыыстар - кірістер алуа байланысты ксіпорын шеккен шыындарды блігі.

Шешімдер абылдау рдісіндегі есептік апарат. «Релевантты апарат» тсінігі.Крделі аржы жмсалымы туралы шешім абылдау - компания басшылыыны алдында тран аса маызды да иын міндет. Кптеген компаниялар алдаы кезендегі ызметті бес, он, тіпті одан да кп жыла алдын ала анытап за мерзімді жоспар зірлейді. Ал, крделі аржы шыыны осы за мерзімді жоспара кіріктірген бір блігі болып табылады.Сол себепті йым е алдымен крделі каржы жмсалымы туралы сынысты экономикалы тиімділігін баалап, ксіпорындаы ашалай аражатты айтарлытай арты блігін (лесін) ажет ететін процесс туралы лдеайда наты болжам жасауа тырысады. детте крделі каржы шыын кзіне карыз аражаты жатады, сондытан да ксіпорын мндай жмсалымны масата лайыты екеніне инвесторды кзін жеткізіп, оны телуін мият есептеуі керек.за мерзімді капитала - крылыса, жылжымайтын млікке, жабдыа жне т.б. аржы жмсау тн. Бгінгі танда жзеге асырылып отыран материалды аражата крделі аржы жмсаумен байланысты инвестициялы шешім белгілі бір дрежеде фирманы техникалы жне технологиялы дегейін, оны алдаы кезедегі жемісті жмысыны ойдаыдай болуын анытайды.

Инвесторлар бадар ретінде станатын масаттарды екі негізгі тобын бліп арастыруа болады:

1. Аша трінде крініс табатын масаттар - пайданы немесе тауар айналымын арттыру, шыындар мен инвестициялы шыыстарды кеміту.

2. Аша трінде крініс таппайтын масаттар - йгілі болуа, мртебелі орына мтылу, тиісті нары сигментін жаулап алу, туелсіздік немесе андай да бір леуметтік бадарламаны жзеге асыру. Бірінші топтаы масатты арастырайы. Оны жетістікке жеткізу шін санды дісті олдануа болады. Белгілі бір санды масата атысы бойынша отайлы инвестициялы шешімді алыптастыруа ммкіндік тудыратын санды діс инвестициялы есептер деп аталады.

Шешімдер абылдаудаы басару есебіні ролі. Басару процесі: жоспарлау баылау мен реттеу, йымдастыру жмысы, ынталандыру.йымны тиімділігін арттыру шін масат айын болуы тиіс. йымдаы толып жатан масаттар тиімді болуы шін біріне бірі ыпал етуі-бір масата жетуге ажетті рекет пен шешім, баса масатты жетістігіне бгет жасамауы тиіс.йымны масатын орындау шін сырты орта мен ішкі ммкіндіктерді байланысы арылы наты міндеттерді жзеге асыратын басару ісіні ерекше трі – менеджментті функциялары деп аталады.Іскер менеджер кздеген масатына жету шін басару функцияларын блжытпай орындауы тиіс. Басару процесі жзеге асу шін мынандай негізгі функциялар орындалуы ажет:

1. Жоспарлау

2. йымдастыру

3. Мотивация

4. Баылау