Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізу тртібі

Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру аидалары

Жалпы ережелер

1. Осы Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру аидалары (бдан рі – аидалар) «Ветеринария туралы» 2002 жылы 10 шілдедегі азастан Республикасы Заыны (бдан рі – За) 8-бабыны 38) тармашасына сйкес, сондай-а «Асыл тымды мал шаруашылыы туралы» 1998 жылы 9 шілдедегі азастан Республикасы Заыны 1-бабыны 24) тармашасына сйкес зірленді жне ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру тртібін айындайды.
2. Осы аидаларды 9-тармаында крсетілген тсілмен бірдейлендіруге азастан Республикасыны аумаындаы ауыл шаруашылыы жануарлары жатады.
Ауыл шаруашылыы жануарларыны тлі мынадай жаса жеткен кнінен бастап он трт жмыс кнінен кешіктірмей бірдейлендіріледі:
бзаулар, озылар, латар, боталар – туан кнінен бастап жеті кн ткеннен кейін;
лындар – трт айлы жасынан бастап;
асыл тымды торайлар, рі арай сіруге жне сімін молайтуа арналан торайлар жне жртшылы шаруашылытарында ктіліп-баылатын торайлар – ш айлы жасынан бастап;
ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге, кейіннен сою шін тоыз айлы жаса жеткенге дейін бордаылауа арналан торайлар – туан кнінен бастап жеті кн ткеннен кейін;
тоыз айлы жаса дейін сойылмаан, ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге жне бордаылауа арналан торайлар – тоыз айлы жаса толан кнінен бастап жеті кн ткеннен кейін.
3. Тоыз айлы жаса дейінгі жылылар мен торайларды оспаанда, ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге, кейіннен сою шін бордаылауа арналан ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірі он екі символдан трады, оларды мынадай белгілері бар:
бірінші екі символ – ISO – Стандарттау жніндегі халыаралы йымыны кодына сйкес азастан Республикасыны литерлік коды (екі латын бас рпі);
шінші символ – облысты, республикалы маызы бар алаларды, астананы литерлік коды (латын бас рпі);
тртінші символ – ауыл шаруашылыы жануары тріні санды коды;
бесіншіден он екіншіге дейінгі символдар – ауыл шаруашылыы жануарыны реттік нмірі.
4. Жылыны жеке нмірі он символдан трады, оларды мынадай белгілері бар:
бірінші екі символ – ISO–Стандарттау жніндегі халыаралы йымыны кодына сйкес азастан Республикасыны литерлік коды (екі латын бас рпі);
шінші символ – облысты, республикалы маызы бар алаларды, астананы литерлік коды (латын бас рпі);
тртінші символ – жылыны санды коды (4);
бесіншіден оныншыа дейінгі символдар–жылыны реттік нмірі.
5. Ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге, кейіннен сою шін бордаылауа арналан тоыз айлы жаса дейінгі торайларды жеке нмірі осы аидаларды 3-тармаынасйкес шошаны (енесі жаынан ата-енесіні) жеке нмірінен жне ауыл шаруашылыы ксіпорындарындаы, шаруа жне фермерлік ожалытардаы мал бастарыны ішкі шаруашылы есебіне сйкес шошаларды (енесі жаынан ата-енесіні) торайлауында торайды реттік нмірінен трады.
6. Ауыл шаруашылыы жануарларына жеке нмірлерді беру процессингтік орталы р облыс, республикалы маызы бар ала, астана шін жеке ткізетін жеке нмірлерді эмиссиясына сйкес кезектілікпен жзеге асырылады. Жеке нмірлерді эмиссиясы ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге, кейіннен сою шін бордаылауа арналан тоыз айлы жаса дейінгі торайлара жргізілмейді.
Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізу шін бекітілген азастан Республикасыны, облыстарды, республикалы маызы бар алаларды, астананы литерлік жне санды кодтар, сондай-а ауыл шаруашылыы жануарларына арналан санды кодтар осы аидалара 1-осымшаа сйкес беріледі.
7. Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру рсімі:
1) осы аидаларды 9-тармаында крсетілген тсілдерді бірімен ауыл шаруашылыы жануарларына жеке нмір беруді;
2) «Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру жніндегі деректер базасын алыптастыру жне жргізу жне одан зінді кшірмелер беру аидасын бекіту туралы» азастан Республикасы Ауыл шаруашылыы министріні 2010 жылы 2 маусымдаы № 367 бйрыымен (нормативтiк ыты актілерді мемлекеттiк тiркеу Тізілімінде № 6321 болып тіркелген) бекітілген тртіппен мліметтерді ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру жніндегі деректер базасына енгізуді;
3) ветеринариялы паспорт осы аиданы 2-осымшасына сйкес нысан бойынша беріледі.
8. Жеке нмірді беру ауыл шаруашылыы жануарларыны тріне байланысты келесі тсілдерді бірімен жргізіледі:
1) сыралау (тоыз айлы жаса дейін сойылмаан, ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге арналан ірі ара мал, са мал, тйелер, шошалар жне торайлар шін);
2) таба басу немесе чип салу (жылылар шін);
3) татуировка (тоыз айлы жаса дейін сойылмаан, ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге арналан торайлар шін).
9. Ауыл шаруашылыы жануарларыны барлы тріне осымша келесі тсілдермен жеке нмір беруге жол беріледі:
1) электронды бірдейлендіру тсілі (ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізу шін пайдаланылатын радиожиілікті белгісі бар сыралар, болюстер, чиптер жне баса бйымдар (ралдар));
2) татуировка;
3) таба басу.
10. Сыралау ауыл шаруашылыы жануарларыны латарыны ортасына аспалы сыраны, кк тамырын заымдамай бекіту арылы жзеге асырылады. Аспалы сыралар келесі тсіл арылы бекітіледі:
сыраны бет жаы - ауыл шаруашылыы жануарыны лаыны ішкі жаынан.
Ірі ара мал жне тйелерді р лаына бір-бірден екі бірдей (бірдей жеке нмір крсетілген) аспалы сыра бекітіледі.
са мал жне шошалара о лаына бір аспалы сыра бекітіледі. са малды жне шошаларды бірдейлендіру шін осы аидаларды 9-тармаына сйкес радио жиілікті белгісі бар сыраларды ауыл шаруашылыы жануарларыны сол жа лаына бекіту жолымен пайдалануа жол беріледі. Ауыл шаруашылыы жануарларыны сыралары мір бойы шешілмейді.
11. Таба басу ысты немесе суы тсілдермен жзеге асырылады. Жылыдан баса ауыл шаруашылыы жануарларына таба денені сол жаына жамбас аумаына салынады.
Жылылара таба денесіні сол жаына жауырын (клеймо), жне жамбас аумаына (реттік нмір), немесе тек жамбас аумаына (клеймо жне реттік нмір) осы аиданы 2-осымшасына сйкес салынады.
Таба е кбі алты символдан трады:
бірінші жне екінші символдар (міндетті емес), ауыл шаруашылыы жануары иесіні клеймосы. Клеймо бір немесе екі латын немесе араб бас рпі (тері) жне/немесе сан(дар), геометриялы фигура(лар) болып табылады. Клеймо бір ріп немесе сан немесе фигурадан ралан жадайда, таба трт символдан ралады. Клеймо ауыл шаруашылыы жануары иесіні алауы бойынша салынады;
шінші жне тртінші символдар (міндетті) осы аиданы 3,4 жне 5-тарматарына сйкес ауыл шаруашылыы жануарларыны реттік нміріні алашы сандарыны (соы екі нмірден баса) орытындысы. Жылыда бл біріншіден тртіншіге дейінгі реттік нмір сандарыны орытындысы, ауыл шаруашылыы жануарларыны баса трлерінде біріншіден алтыншыа дейінгі реттік нмір сандарыны орытындысы. Егер жануарды реттік нміріні алашы сандарыны сомасында сома бір символды раса, табаа бір символ салынады. Егер символда нл бар болса, ол табаа салынбайды;
бесінші жне алтыншы символдар (міндетті), осы аиданы 3, 4жне 5-тарматарына сйкес берілген жануарды реттік нміріні соы екі саны. Жылыларда бл реттік нмірді бесінші жне алтыншы сандары, ауыл шаруашылыы жануарларыны баса трлерінде реттік нмірді жетінші жне сегізінші сандары.
12. Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді электронды тсілі (радио жиілікті белгісі бар сыралар, болюстер, чиптер жне бйымдар (ралдар) ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдарды (ралдарды) пайдалану (олдану) жніндегі тиісті саулыа сйкес жзеге асырылады. Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді электронды тсілін жргізуге арналан бйымны (ралды) нмірі ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірімен сйкес келуі міндетті емес, біра осымша ветеринариялы паспортта крсетіліп, дерек ора енгізілуі керек.
13. Осы аиданы 15-тармаында крсетілген жадайларды оспаанда, жануарлара татуировканы осы аиданы 3-тармаына сйкес ла аланында еркін символдар жинаымен жасайды. Татуировканы латы сыртыны тменгі жаына салады.
14. Ауыл шаруашылыы ксіпорындарында, шаруа жне фермерлік ожалытарда ктіліп-баылатын жне нерксіптік сіруге, кейіннен сою шін бордаылауа арналан тоыз айлы жаса дейінгі торайлара арналан татуировка ауыл шаруашылыы ксіпорындарындаы, фермерлік жне шаруа ожалытарындаы мал басын ішкі шаруашылы тіркеуге сйкес шошаны (енесі жаынан ата-енесі) торайлануындаы реттік нмірден трады.
15. Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдар (ралдар) осы аидаа 4-осымшадакрсетілген нысана, млшерге, сипаттамалара сйкес келеді.
16. Бірдейлендірілген ауыл шаруашылыы жануарларыны бір кімшілік-ауматы бірлік аумаынан баса кімшілік-ауматы бірлік аумаына орнын ауыстыран кезде, ветеринариялы паспорта жне ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру туралы дерек ора ауыл шаруашылыы жануарларыны орнын ауыстыру туралы мліметтірді енгізе отырып берілген жеке нмірлері саталады.
17. Шыан елінде бірдейлендірілген импортталан ауыл шаруашылыы жануарлары брын берілген жеке нмірін сатап алады. Карантиндеуден кейін импортталан жануарлар туралы деректер осы аидамен бекітілген тртіппен ветеринариялы паспортты бере отырып, дерек ора енгізіледі.
18. Шыан елінде бірдейлендірілмеген импортталатын ауыл шаруашылыы жануарлары белгіленген межелі орны етті деу ксіпорны, сою пункттері, сою аладары (ауыл шаруашылыы жануарларын сою аладары) болса жне карантиндеу біткеннен кейін жеті кн тізбелік кннен аспай союа жататын болса, онда ауыл шаруашылыы жануарлары бірдейлендіруге жатпайды.

19. Ауданны, облысты маызы бар аланы жергілікті атарушы органы ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілікті айындап, облысты жергілікті атарушы органына апарат береді:
1) аымдаы жылды 1 апанына дейін – аымдаы жыла арналан ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілік жнінде;
2) аымдаы жылды 1 наурызына дейін – келесі жыла арналан ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілік жнінде;
3) осы аиданы 28 жне 29-тарматарында крсетілген жадайларды туындауына арай ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілік туындаан кезде.
20. Осы аиданы 19-тармаына сйкес алынан апарат негізінде облысты жергілікті атарушы органы, сондай-а республикалы маызы бар аланы, астананы жергілікті атарушы органы облыс, республикалы маызы бар ала, астана бойынша ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілікті айындап, процессингтік орталыа апарат береді:
1) аымдаы жылды 15 апанына дейін – аымдаы жыла арналан ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілік жнінде;
2) аымдаы жылды 15 наурызына дейін – аымдаы жыла арналан ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілік жнінде;
3) осы аиданы 28 жне 29-тарматарында крсетілген жадайларды туындауына арай ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдара (ралдара) жне атрибуттара деген ажеттілік туындаан кезде.
21. Процессингтік орталы осы аиданы 20-тармаына сйкес алынан апарат негізінде ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлеріні эмиссиясын жргізеді. Бдан кейін процессингтік орталы:
1) Жргізілген ауыл шаруашылыы жануарларыны эмиссиясы нтижелерін облыстарды, республикалы маызы бар алаларды, астананы жергілікті атарушы органдарына жеткізеді;
2) ірі жне са ауыл шаруашылыы жануарларыны бірдейлендіруін жргізуге арналан атрибуттар мен бйымдарды (ралдарды) облыстарды, республикалы маызы бар алаларды, астананы жергілікті атарушы органдарына тасымалдануын (жеткізуді) жзеге асырады.
22. Облысты жергілікті атарушы органы:
1) ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді, ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлеріні эмиссиясын жргізуге арналан атрибуттар мен бйымдарды (ралдарды) процессингтік орталытаналуына арай ауданны, облысты маызы бар аланы жергілікті атарушы органдарына оларды ажеттіліктеріне сйкес ірі жне са ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан атрибуттар мен бйымдар (ралдар), ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлеріні эмиссиясына сйкес жылыларды жеке нмірлерін жне ветеринариялы паспорттар бледі;
2) жргізу мерзімін анытай отырып тиісті кімшілік-ауматы бірлікте ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуді йымдастырады;
3) дерек орды немі жргізілуін йымдастырады.
23. Республикалы маызы бар алаларды, астананы жергілікті атарушы органы:
1) ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді, ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлеріні эмиссиясын жргізуге арналан атрибуттар мен бйымдарды (ралдар) процессингтік орталытан алуына арай, ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан атрибуттар мен бйымдар (ралдар), ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлеріні эмиссиясына сйкес жылыларды жеке нмірлерін, ветеринариялы паспорттар бледі;
2) жргізу мерзімін анытай отырып тиісті кімшілік-ауматы бірлікте ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуді йымдастырады;
3) дерек орды немі жргізілуін йымдастырады.
24. Ауданны, облысты маызы бар аланы жергілікті атарушы органы:
1) ауданны, облысты маызы бар аланы жергілікті атарушы органы ран мемлекеттік ветеринариялы йыма ірі жне са ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан атрибуттар мен бйымдарды (ралдар), ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлеріні эмиссиясына сйкес жылыларды жеке нмірлерін, ветеринариялы паспорттар береді;
2) жргізу мерзімін анытай отырып тиісті кімшілік-ауматы бірлікте ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуді йымдастырады;
3) дерек орды немі жргізілуін йымдастырады.
25. Облысты, республикалы маызы бар аланы, астананы, аудандарды, облысты маызы бар алаларды жергілікті атарушы органдары ран мемлекеттік ветеринариялы йым (бдан рі – ветеринариялы йым):
1) ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізу уаытын жне орнын анытайды;
2) ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізеді;
3) осы аиданы 9-тармаында крсетілген бірдейлендіру тсілдерімен жануара жеке нмір береді;
4) дерекорды жргізілуін жзеге асырады (дерекора млімет енгізу);
5) осы аидаларды 3-тарауына сйкес жануар иесіне ветеринариялы паспорт береді.
26. Ветеринариялы мекеме осы аидаларды 9-тармаында крсетілген тсілдермен бірдейлендіру жргізу барысында осы аидаларды 5-осымшасына сйкес нысан бойынша ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жургізу туралы ведомость (бдан рі – ведомость) ресімдейді.
27. Ветеринариялы йыма ауыл шаруашылыы ксіпорындарыны, шаруа жне фермерлік ожалытарды ауыл шаруашылыы жануарларына жеке нмір беруге жол беріледі:
ауыл шаруашылыы ксіпорындарыны, фермерлік, шаруа ожалытарыны ветеринариялы дрігерлеріні сыралау рсімін жргізу шін еркін нысанда абылдау-беру актісін ресімдей отырып кейіннен аспалы сыраларды (осы аидаларды 4-осымшасынасйкес ірі жне са жануарлара жеке нмір салынан) беру арылы;
ауыл шаруашылыы ксіпорындарыны, шаруа, фермерлік ожалытарды ветеринариялы дрігерлеріні чип салу жне таба басу ресімдерін жргізуі шін жеке нмірді беру арылы.
Ауыл шаруашылыы ксіпорындарыны, фермерлік, шаруа ожалытарыны ветеринариялы дрігерлеріні бірдейлендіру рсімдерін жргізу орытындысы бойынша кнтізбелік он кн ішінде ведомость ресімделеді жне ветеринариялы йыма беріледі.
28. Ірі жануарларды аспалы сыраларыны біреуі жоалан немесе блінген кезде (ауыл шаруашылыы жануарыны жеке нмірін анытау ммкін болмаан жадайда) ауыл шаруашылыы жануарыны иесі тиісті кімшілік-ауматы бірлікті ветеринариялы йымына аспалы сыраны тпнсасын беру туралы тініш бере отырып жгінеді.
Тиісті кімшілік-ауматы бірлікті ветеринариялы йымы тиісті кімшілік-ауматы бірлікті жергілікті атарушы органына осы аидалармен белгіленген тртіппен ауыл шаруашылыы жануарын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйыма (рала) деген ажеттілік туралы апарат береді.
Тиісті кімшілік-ауматы бірлікті ветеринариялы йымы аспалы сыраны тпнсасы тскен кннен бастап екі жмыс кні ішінде ауыл шаруашылыы жануарын бірдейлендіруді жргізеді.
29. Ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйым (рал) блінген (ауыл шаруашылыы жануарыны жеке нмірін анытау ммкін болмаан кезде) немесе жоалан кезде: ірі жануарларда екі аспалы сыра жне са жануарларда аспалы сыра, радио жиілікті белгісі бар сыра, болюстер, чиптер жне баса да ауыл шаруашылыы жануарын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдар (ралдар) иесі жануарды шаруашылы жргізуші субъектіні баса ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірлерін жануарларды ветеринариялы паспорттарымен жне ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіру жніндегі дерек ормен салыстырып тексеру жргізілгенге дейін сырасы, болюсі, чиптері жне ауыл шаруашылыы жануарын бірдейлендіруді жргізу шін пайдаланылатын баса да бйымдары (ралдар) блінген немесе жоалан жануарды жеке нмірін анытау шін ошаулайды.
Бірнеше ауыл шаруашылыы жануары ауыл шаруашылыы жануарларын бірдейлендіруді жргізуге арналан бйымдарды (ралдар) жоалтан жадайда, сырасы, чиптері, болюстері блінген немесе жоалан ауыл шаруашылыы жануарларыны жеке нмірін белгілеу ветеринариялы паспортта крсетілетін (жынысы, ауыл шаруашылыы жануарыны тсі, осымша белгілері) осымша белгілері бойынша жргізіледі.
Крсетілген жадайларда ауыл шаруашылыы жануарыны иесі тиісті кімшілік-ауматы бірлікті ветеринариялы йымына осы аидалара 6-осымшаа сйкес нысан бойынша тінішпен жгінеді. Осы тармата крсетілген себептерге байланысты ауыл шаруашылыы жануарларын айта бірдейлендіру, осы аидада белгіленген тртіппен ауыл шаруашылыы жануарына отыз кн тізбелі кннен асырмай жаа жеке нмір бере отырып жргізіледі.
Ауыл шаруашылыы жануарына жаа жеке нмір берілген кезде дерек орда жне ветеринариялы паспортта ауыл шаруашылыы жануарыны брыны бірдейлендірілген нміріне оса, осы аиданы 38-тармаында кзделген шараларды жргізе жне ауыл шаруашылыы жануарын айта бірдейлендіру себебін крсете отырып, тиісті апарат (айта бірдейлендірілді) крсетіледі.
30. Жеке тлалара тиесілі ауыл шаруашылыы жануарларыны тлдерін бірдейлендіру осы аиданы 6-осымшасындакрсетілген нысан бойынша жаса жеткенге ш жмыс кнінен кем емес уаыт аланда, ауыл шаруашылыы жануарларыны иелері берген арызды негізінде жзеге асырылды.
Ауыл шаруашылыы ралымдары мен шаруа ожалытарына тиесілі ауыл шаруашылыы жануарларыны тлдерін бірдейлендіру ветеринария саласында ызметті жзеге асыратын жергілікті атарушы органны тиісті блімшесіне жне ветеринариялы йымына басшы сынан алдаы бзаулау (тлдеу, торайлау) кестесіне сйкес жзеге асырылады.