Поль Брэггті Калифорнияда ажал алабынан асуы
Ыссыда, тзды ажетсіздігін длелдеу шін, шілде – тамыз айларында, жер бетіндегі е бір ысты, Калифорниядаы ажал алабына бардым. Бастапыда, ажал алабындаы Фэрнес – Крик – Ранчо мен Стоувпайп Уэллс, екі арасы 48 шаырым аралыты ту шін колледжден 10 спортшы жалдадым. Мен, оларды тз таблеткасымен, ішетін сумен амтамасыз еттім. Бізді ораштап, еріп жрген автоклікті жана керек таматарды тр-трімен сыап толтырып алды нан, тоаш, ірімшік, шжы, кептірілген ет, консервлер т.б. алауы бойынша, таамны андай тріне болмасын тз оса алады. Мен зіме тз алан жопын, алаптан ткенше ашытым. Тжірибе шілде айыны аяында басталды. Термометр Цельсия бойынша +41 градус ыстыты крсетіп трды. Біз жорыа таы тоыздарды кезінде шыты. Кн ктерілген сайын шыжа тсті, сскеге таман термометр +54 градусті крсетті. ра ысты бізді балытып жіберетіндей сезіндік.
Жігіттер тз дрілерімен оса суы суды омаайлана сіміре берді. Таы аста, олар кептірілген етті ірімшікпен оса соып алды жне кола ішті. Таматанудан кейін жарты саат дем алып, жанып тран мнны стімен жорыымызды айта жаластырды. Біраздан кейін мыты жігіттерде ерекше былыс бола бастады. Алашында шеуіні жректері айнып, дері бозарып, лдері кетіп, здерін жаман сезіне бастады. Оларды мшкіл халде Фэрнес – Крик – Ранчоа аттандырды. алан жетеуі тжірибені жаластырды. Олар бастапысынша тз дрілерімен оса суы суды сіміре берді.Сонан со, кенеттен бесеуіні асазандары тйіліп, нашарлап кетті. Бларды да Ранчоа жібердік. Оннан екеу алды. Тстен кейін трт болды, кн аяусыз шыжырып тр, жотамыз кйіп барады. Кн тіп, алан екі жігітте бір мезетте лады. Олара дрігерлік кмек крсетіліп, Ранчоа айтарылды.
Тек тз пайдаланбаан ана мреге жетіп жорыты аятады. Бл даты асаал – ария Брэгг! Мен жолсапарда жалыз алып, зімді ты, сергек алпымда сезіндім! Мен тз жемек тгіл аузыма нр салан жопын, себебі ашытым, тек ішкім келген кезде ана жылы су іштім. Мен осы жорыты 10,5 саатта аятадым жне зімді ешандай да жаман сезінген жопын. Шатыра онып шыып, тамасыз, тзсыз келген жолыммен Ранчоа жаяу айттым. Мені мият тексерген дрігерлер, мені жадайымды те жасы деп тапты. Мен осы тжірибемді Ажал алабында, тзды серін тексерем деген алымдар шін айталауа зірмін.
Поль Брэггті тзды ажетсіздігін длелдейтін таы бір тжырымы
Екінші дние жзілік соыс жылдары, Египеттегі немістерді Роммел басаран африкалы корпусы Эль-Адамейнс тбінде ауыр жеілістерге шырап, тіршіліксіз шлейтпен жздеген шаырымдара шегінді. Соыс аяталып, немістер жеілгеннен кейін, аылшындарды та алдыран жйт, тз таблеткасымен амтамасыз етілмесе де, неміс скерлеріні жадайларыны жасы болуы. Бл оиа да мені Калифорниядаы шыжыан кнде Ажал алабында жне баса да алымдарды шл жадайында тз таблеткасыны ажетсіздігіні таы бір длелі.
ылми мліметтер бойынша, бірнеше кн бейімделгеннен кейін, адам терлегенде тз рсуа болмайды. Ммкін, физиологиялы бейімделуді нтижесінде натрий шайылмайды. алыпты жадайда тзды аз млшерде осып таматануды нтижесі крсеткендей, ысты ауа райында тз таблеткасын олдану ажеттілігі асыра айтанды.
Тздамаанны зінде де, табии натрий – жемістерде, балытарда, етте т.б. таамдарда жетерлік млшерде болады. Осы табии натрий азаны сранысын толы анааттандырады. Бан таматарына тз олданбайтын кптеген елдерді тарихы длел бола алады. Америкалы ндістер тзды не екенін Еуропалытар келмегенше білмеген. Жаадан баранда, Колумб жне баса ататы зерттеуші алымдар ндістерді денсаулытарыны те жасы екеніне таыраан. Олар тзды, араты, табии емес таматарды дмін татаннан кейін аза бастаан.
Мен жер шарыны ткпір-ткпіріндегі, адам аяы баспайтын 13-тен астам жорытара атыстым, сонда тземдіктерді тз олдананын крген емеспін. Сондытан да олар ан ысымы ауруымен аурмайды. Жас ерекшеліктеріне арамай, бріні ан ысымдары 120/80 ал бл те керемет. Олар сондай-а жрек, бйрек ауруларымен аурмайды.