Мемлекетті дамуында тікелей шетелдік инвестицияларды орны мен рлі.

азастанны инновациялы жолмен экономикалы одан рі дамуын ынталандыру шін тікелей шетелдік инвестициялар (ТШИ) ммкіндіктерін барынша пайдалану жне олады тарту рдістеріні тиімділігін арттыру ажет. Бл шетел капиталыны ТШИ нарыында азіргі замандаы дадарыс жадайында реципиент елдерді бсекелестігімен, елді экономикасын ауымды модернизациялау ажеттілігімен жне экономикалы дамуды экстенсивтілік трінен арынды, инновациялы тріне басымыра ауысуы арылыоны инвестициялы жне инновациялы леуетін арттырумен байланысты.

Осыан байланысты азастанны экономикасы суіні инновациялы трі факторыны бірі ретіндегі шетел тікелей инвестицияларыны орны мен рлін анытау ккейкесті болуда.

Негізгі мселелер

· Р-ны инвестициялы тартымдылыы

· Шетел инвестицияларын тартудаы мемлекетті белсенді рлі

· Мдделер ытарын орау кепілдігі

· Инвестициялы артышылытар

· Экономикалы су факторы ретіндегі тікелй шетел инвестицияларыны рлі Нтижелері:

1.азастанны – тартымды инвестициялы климаты бар елді отайлы бет-бейнесін ру

2.леуетті шетел инвесторларыны белсенділіктерін арттыру

3.Р экономикасыны басым салаларына ТШИ арынын жасарту

4.Жаа баыттаы экономикалы саясата – «азастан-2050» стратегиясына сйкес, инвестициядан жне бсекелестіктен айтару, пайдалылы аидасына негізделген, тегіс амти алатын экономикалы прагматизмге наты адамдаржасау.

Тікелей шетел инвестицияларына атысты:

· капитал шыаруды субъектілері;

· тікелей шетел инвестициялауды себептері;

· тікелей инвестицияларыны экономикалы эффекттері;

· тікелей инвестицияларды мемлекеттік олдау.

азіргі тада р трлі сфералара салынатын тікелей шетел инвестицияларыны тез су тенденциясы айындала тсті. Капиталды шетке шыаруды алашы кезеінде капиталдар кп жадайда дамыан елдерден алынып, туелді елдерге шыарылды.

азастан экономикасында тікелей шетел инвестициялары біріккен ксіпорындар жне 100% шетел капиталы бар ксіпорындар трінде сынылады (крсетіледі). Республикада 2003 жылы мндай ксіпорынны 6597-сі ызмет етті жне Алматы, Астана алаларында жне Атырау облысында орналасан.

азіргі кезде кптеген біріккен ксіпорындар халы ттынатын товарларды импортымен айналысады. Мндай импортты белгілі бір артышылытары мен кемшіліктері бар. Мндай жадайларда мемлекет экономикалы механизмдерді ескере отырып, осы баыттаы біріккен ксіпорындар ызметін баылап, ынталандыруы керек. сіресе салы жеілдіктерін ажет ететін инвестициялы товарларды импортын ынталандыру керек.

Біріккен ксіпорындар зіні ызметтерін ішкі рынокта да атарады. Шетел инвесторлары азастан экономикасыны шикізат саласына инвестиция саланды кздейді, сіресе таукен ндірісі жне жылу энергетикалы кешені таукен ндірісі кешенінде ”MINPROKCHILEVICH” жне “НАК”, “Алтын - Алмас” фирмалары арасында Семей облысындаы алтын-мышьякті кендерді ндіруге арналан біріккен ксіпорындар руа тартылан тікелей шетел инвестицияларын мысала келтірсе болады. Ктілетін инвестиция клемі 198 млн.$ жылу энергетикалы кешенінде тікелей шетел инвестициялары негізінде мнай мен газды ндіру мен іздеу салаларына салынады. Біріккен ксіпорындарды ішінде белгілісі “TENGIZ - SHEVROIL” АШ-ты “SHEVRON OVERSEAS” компаниясы мен бірге олар тенгиз жне Корольдік мнай кен орындарын игереді.

Шетел инвестициясын тиімді тартып олдану шін инвестицияны аымын ынталандыратын факторларды ескеру ажет.

азастанда соы жылдары инвестициялы жадайды жасаруына арамастан, инвестициялар бойынша шетелдiк кеесшiлер аудиторлы жне за фирмаларын оса аланда, коммерциялы жне экономикалы сратар бойынша шетелдiк елшiлiктердi атташелерi (олар ызыушылы бiлдiрiп, бiра инвестициялауа толы шешiм абылдамаан ммкiн инвесторлармен тiкелей таныс) азiргi кнге дейiн республикада келiссздер жргiзу жне инвестициялы жобаларды жзеге асыру шiн сйкесiнше жадайлар жасалмаан деп есептейдi. Олар инвестициялы жадайлар бойынша халыаралы индекстердi длелге алады, мысалы, ЕБРР (Европалы айта ру жне даму банкi), ол бойынша азастан олайлы емес инвестициялы жаайлары бар елдер атарына жатады. Олар жеморлы, мліметтерді жиі бзу, инвестициялауды жзеге асырудаы жоары шыындар, виза дайындаудаы иындытар мен жергiлiктi iскер серiктестерiнi сенiмсiздiгi туралы айтады. Осы проблемаларды брi инвесторларды кен ндiру нерксiбiнен баса ндiрiс жне ызмет салаларына инвестициялаудан шошытады.

Билет