Ресурстарды тартуды депозиттік емес кздері
Банк ресурстары — бл банкті пассивтік операциялар негізінде алыптасан жне барлы активтік операциялар бойынша банк тімдіілігін амтамасыз ету жне пайда табу масатында орналастыруа баытталатын банкті меншікті жне тартылан аражаттарыны жиынтыы.
Депозиттік емес тартылан аражаттар – бл банкті алан арыздары трінде немесе здеріні меншікті баалы ааздарын сату жолымен тарататын аражаттары. Депозиттік емес банктік ресурс кздері мен депозиттер зара ажыратылады. 1-ден олар персоналды емес, яни банкті наты клиентті атынан тартылмайды; 2-ден мндайаражаттарды тартуды бастамасы банкті зінен туындайды. Депозиттік емес тартылан ресурстармен кбіне ірі ком- банктер айналысады. йткені депозиттік емес аражаттар ірі сомада сатып алынатындытан да, оларды ктерме сауда операциялар сипатына жатызуа болады. Банк депозиттік емес ресурстары банкті ыса м. тімділігін олдау масатында тартылады. Олара: банкаралы несиелер, лтты банкті несиелері, банктерді меншікті баалы ааздарын эмиссиялау нтижесінде тартан ресурстары, сондай-а отанды жне шетелдік баса да аржы нарыынан сатып алынан ресурстары жатады. Банкаралы несие – ком- банктерді бір-біріне беретін несиелері. Оан: *овернайт – банктерді лтты банктегі корреспонденттік шотында дебеттік алдыты пайда болуына байланысты бір тнге берілетін несие. *Овердрафт – банкті жмыс кні ішінде банктерді лтты банкте ашан корреспонденттік шотында уаытша аражат жотыына немесе жетіспеуіне байланысты ашалай аударымдар мен тлемдер жасау масатында берілетін несие.
Банкті депозиттік емес ресурстары банкті ыса мерзімді тімділігін олдау масатында тартылады. Олара: банкаралы несиелер, лтты банкті несиелері, Банктерді меншікті баалы ааздарын эмиссиялау нтижесінде тартаан ресурстары, сондай-а отанды жне шетелдік баса да аржы нарыынан сатып алынан ресурстары жатады.
Банкаралы несие—Бл коммерциялы банктерді бір-біріне беретін несиелері.
Банкаралы несие бл баса ресурстармен салыстыранда те ымбат ресурс болып табылады.
Банкаралы несиені негізін банкаралы депозиттер райды. Банкаралы депозиттер — бл банктерді бір-бірінде ашан корршотындаы аражат алдытары.
Депозиттік емес аржаттарды бір тріне лтты банкті коммерциялы банктерге ыса мерзімді тімділігін олдап отыру масатында беріліп отыран мынадай несиелерін жатызуа болады: овернайт (бір тндік) жне овердрафт.
Овернайт — банктерді лтты банктегі корреспонденттік шотында дебеттік алдыты пайда болуына байланысты бір тнге берілетін несие. Мысалы, оны бгін кешке алан жадайда ертеіне кешке айтаруа тура келеді. Кей жадайда, бл несиені алу жмыс аптасыны соы кні немесе жма кнге тссе, онда несие келесі аптаны бірінші кні айтарылуы тиіс.
Овернайт займдары бойынша азастан Республикасы лтты Банкі сыйаы млшерлемесін белгілейді.
«Овернайт займдары боынша сыйаы млшерлемесі» - Р лтты Банкіні екінші дегейдегі банктерге, оларды Р лтты Банкінде корреспонденттік шоттар бойынша есеп айырысуды дебеттік алдыпен аятауы барысында бір тнге берілетін займдары боынша олданылады.
Овердрафт — банктік жмыс кні ішінде банктерді лтты Банкте ашан корреспонденттік шотында уаытша аражат жотыына немесе жетіспеуіне байланысты ашалай аударымда мен тлемдер жасау масатында берілетін несие.
Овердрафт заемдары бойынша азастан Республикасыны лтты Банкі сыйаы млшерлемесін белгілейді. Бл аталан несиелер ыса мерзімді. лтты Банк екінші дегейдегі банктерге бгінгі кні орта жне за мерзімде несиелер бермейді.
Баалы ааздарды айта сатып алу негізінде сату келісімі (РЕПО операциясы) — азыналы міндеттемелермен амтамасыз етілілетін ыса мерзімді займны трін білдіреді.
Мндаы арыз алушыны міндеттемесі, яни ол келісілген кні жне алдын ала белгіленген баада, зіні сатан баалы аазын айта сатып алуды кздейді.
Банктерді мемлекеттік баалы ааздарымен жасайтын РЕПО жне кері РЕПО операциялары бойынша сыйаы млшерлемелерін Р лтты Банкі белгілейді.
Р лтты банктерінде вексельдерді айта есепке алу жне несие беру — бл осымша аражата деген ажеттілікее байланысты коммерциялы банктерді Р лтты Банкке здеріні вексельдерін кепілге бере отырып, ресурстар тарту тсілі.
Р лтты Банкі вексельдерді айта есепке алуда ресми есептік млшерлемені белгілейді.
Банктік ресурстарды таартуды жаа бір формасына банкті вексельдерін жатызуа болады. Банктер тек арапайым вексельдерді ана шыарады. Банк вексельдерін шыарудаы артышылытара: біріншіден, вексельді тауарлар мен крсетілетін ызметер шін есеп айырысуда пайдаланады; екіншіден, вексельдер ссуда алу барысында кепілдік ретінде жреді; шіншіден, вексельді жеке жне зады тлалар олдана алады.