Банктерді трастты операциялары жне оларды трлері

"Траст" аылшын тілінен аударанда "сенім" деген сзді білдіреді. Траст бл сеніммен баскаруа берілген млікке деген ыты аныктайтын жэне меншікті иеленуді ерекше нысаны. Траст операциясы — клиентті сенімді тласы ретінде оны млкін басаруа жне тапсырмасы бойынша баса да ызмет крсетуге байланысты банкті операциялары.Траст операциясына атысушылара мыналар жатады: 1.Траст рылтайшысы (немесе оны негізін алаушы) - сенімді меншік иесіне сенім хат арылы басаруа беретін, млікті немесе мліктік ыктарды меншік иесі. Траст крылтайшысы ретінде кез келген колында млкі бар зады немесе жеке тла бола алады. 2.Трастыны иемденуші (сеніп тапсыран тла) -траст келісімшартындаы крсетілген жадайа сйкес, млікті басару кыын зіне кабылдайтын тла. Мндаы млікке жылжитын жне жылжымайтын мліктер де жатады. 3.Бенефиииар — траст келісімшартын зіні пайдасына жарататын кез келген зады жэне жеке тла. Яни ол, трастыны иемденушіге берілген мліктен тсетін табысты алып отыруа кылы тла. Сонымен, банкті траст операциясы - бл банкті з клиентеріне (зады жэне жеке тлгаларына) крсететін эр трлі ызметі тріндегі сенім операцияларын білдіреді. Траст ызметіне: біріншіден, жылжымайтын жэне жылжитын мліктерді басару; екіншіден, инвестициялы портфельді калыптастыру жэне оны басару; шіншіден, кндылытарды сатауа абылдау; абілетсіз меншік иесіні мраа алдыран млкін басару; тртіншіден, трасыздыа шыраан фирмалара атысты несие берушілерді оятын талаптарын реттеу; бесіншіден, мраа алдыруа байланысты млікті басару ызметтері жатады.Коммерциялы банкті траст-бліміні атаратын ызметі лкен ш топа блінеді: І. клиенттерді мрага алган млкін иемдену; II. сенімхат бойынша операцияларды жзеге асыру; III. агенттік ызметтер. Траст ызметі жеке тлалара, сондай-ак фирмалара да крсетіледі. Жеке тлгаларга крсетілетін траст ызметі.Мрага алдырган млікті иемдену. Мраа алдыран млікті пайдалануды басты міндеті - бл сот шешімін алу шін мраа калдыран млікті жинау жэне оны ауіпсіздігін амтамасыз ету, экімшілік шыыстарды тлеу жэне карыздары бойынша есептесу, салыкты тлеу, калан млікті жаня мшелері арасында бле отырып, олара жекелей ызмет крсету болып табылады.Келісімшарт негізінде клиентті млкін басару. Бл операция сенім білдірген тла мен сенім иесіні арасындаы млікті жауапкершілігі бар тлаа берумен байланысты жасалатын келісімнен туындайды. Агенттік (делдалды) ызметтер.1. Активтерді сатау: • баалы ааздарды сактауа абылдау; • баалы ааздар бойынша табыс алу; • баалы ааздар бойынша шотына тскен аражаты туралы сенім білдірушіге уатылы хабарлап отыру; • баалы ааздара айырбастау; • мерзімі ткен облигациялар бойынша арызды айтару; • активтерді жалпы кнын (табысты жалпы сомасын) сактап алу масатында багалы ааздарды сатып алу жэне сату; • млік куэлігі бойынша сомаларды алу; • клиенттерге баалы ааздар жеткізіп беру; • сейфтерді жала беру. 2.Агенті немесе кілі ретінде клиентті активтерін басару: • баалы ааздарды сатып алу-сату; • баалы ааздар оржынындаы саталан баалы ааздарды баамдарын баылап отыру жэне баалы ааздар оржынын алыптастыру; • клиентті тапсырмасы бойынша барлык табыстарды алу; • сенім білдірушіні шоттарын тлеу; • сатандыру полисін рэсімдеу.Клиент келісімшарта сэйкес немесе сенімхат негізінде коммерциялы банкке, зіні атынан агенттік ызметті жзеге асыруды тапсырады. Ол шін банкті мынадай ытары болуа тиіс: • клиент атынан келісімшарт жасау; • акциялар мен облигацияларды беру; • ссуда алу; • чек жазу; • вексельді аударып жазу жэне т.б.Траст-операциясын жасау шін, е бастысы, сенім білдірген банк пен йымны арасында жасалатын келісімшарт болуы кажет. Осы келісімшарт негізінде мынадай ызметтерді аткарады: • баалы ааздара деген меншік укыын беру; • баалы ааздарды устаушылар, эмитенттер жне зге де йымдар шін шоттарды жргізу; • пайыздарды тлеу, карыздарды теу жэне т.б. • облигациялы займдар бойынша арызды теу корларын иемдену; • млікті кепілдіктен босату; • корпорацияларды (зейнетакы корларыны) жэне т.б. корларын басару; • сенімхатка сэйкес бір баалы каазды алып, басасын беру, яни баалы ааздарды айырбастауа байланысты агенттік кызметті жзеге асыру; • акционерлік оамдарды акциялар бойынша дивиденттер тлеу. Банкті траст ызметін крсетуді басты шеберін жеке тлалар, кімет органдары, іскер ксіпорындар шін агенттік кызметті аткару крайды. Банк крсеткен траст ызметі шін комиссиондык сыйаы алады.