Теріс кзараса елігіп, жаылып жрген жастара аа ретінде не айтар едііз?
– Мен – Ауан соысына атысып, талай анды ырынды кзімен крген жанны бірімін. Адамны соысты сырттан естіп-білгені бір баса да, анды асапты бастан кешіру бір баса. азіргі кнде «ДАИШ» содырларынан иянат кріп отыран Таяу Шыыс жртшылыына да, теріс идеяны жетегінде кетіп, жат елдегі сойана алданып барып рынан бізді кейбір аракздерімізге де те ауыр сын сааты туып тр. Бейбіт елді басындаы баын шыран Сириядаы соыс аумаында лакестерді атарында жрген аракз бауырларымыз аламтор желілеріндегі жалан бейнематериалдарда крсететіндей аласыз мір сріп, жма-дуренді бастан кешіп жатан жо, керісінше, олар з бастарынан наыз иямет-айымды ткеріп, баса елдегі жат соыста ажал шуда.
Сондытан мен бгінгі жастара айды, кнні аманында адаспаыздар, туелсіздік пен тыныштыты адірін білііздер, бастарыыздаы баытты баалаыздар дер едім. Ата-ана, туан жерден арты жма жо. Дін-исламны шынайы жолымен жргі келсе, Отаныа, еліе, ата-ана, бауырларыа ызмет жаса, оы, ізден, ебек ет! Бабаларымыз анымен де, жанымен де, арымен де ораан туан жерге туы тік! Иманды айдаладан емес, айналанан ізде дер едім…
Бізді топыраымызда орныан ислам дініні ханафи мазхабына атып алан аса аидалар мен біржатылы жат деп ойлаймын. Мен теріс идеяларды жетегінде кеткен бзбіреулер айтатындай, «саалы бір ттамнан аспаса, мсылман емессі» деушілерді з басым птай алмаймын. Мселе тек саалда болса, мен крген Ауанстан дниежзіндегі озы елдерді атарында болар еді ой. Мен сондытан да азастан азаматтарын алауыздыты серінен басынан баы тайып, соыс ртіне оранан алыс-жаын елдерді бгінінен саба алып, з елімізде берік орныан тынышты пен келісімді адірлеуге шаырамын. Біз ттіні тзу шыатын уатты ел болуымыз шін ылыма, білімге, жаашылдыа жаын болып, елімізді ттастыы мен тратылыын ашанда басты орына оюымыз ажет деп білемін.
- гімеізге рахмет.
ДАИШ ЙЫМЫ – ОЛАР КІМДЕР?
Тлеу ИБАДАТ
Р Мдениет жне спорт министрлігі
Мдениеттер мен діндерді халыаралы орталыыны
Апаратты-талдау бліміні аа сарапшысы
Бгінгі тада бкіл лем бетпе-бет келіп отыран лакестік ылмыс пен діни экстремизм дерті адамзат болашаына ауіп тндіруде. лемдік аренада ислам атын жамылып, террористік пен зорлы-зомбылы жасайтын, жйесіз жаа йымдар кптеп бас ктеруде. Соны ішінде, барлы лем елдеріні тыныштыы мен ауіпсіздігіне атер тндіріп, рей ялатан ДАИШ лакестік йымы белсенді рекет етуде.
2013 жылдан бастап «л-Каида» террористік тобыны рылымы ретінде кзге крінген ДАИШ лакестік йымы 2014 жылды маусымынан бастап Ирак жне Сирия аумаында халифат рыланын жариялап, Абдалла Ибрагим л-Самарийді (бу Бкір л-Багдади) здеріне халиф етіп сайлады.
ДАИШ лакестік йымыны негізгі масаты Таяу Шыыс елдеріні арасына іріткі салып, з территорияларын мейлінше кеейту. Лакестік йым «Халифат» рамыз деген желеумен Ирак жне Сирия елдеріне ойран салып, діни дрдаразды тудырып, жазысыз жандарды анын тгуде. азіргі тада ДАИШ – террорлы йымдарды ішіндегі е ауіптісі. Бл йым жаанды желіні пайдаланып, з рамдарын лемні кптеген елдеріні жастарымен толытыруда.
Жалпы, халифат орнату идеясы экстремистік топтарды арасында ана емес, мсылман елдерінде астыртын рекет ететін йымдар арасында да белсенді насихата ие екені аны. Мселен, Ауанстан мен збекстанны терроршыл топтары брыннан-а Орталы Азияда халифат орнату идеясын жргізуде. Сондытан да, ДАИШ з атарын толытыру шін кп иналмайтыны аны байалады. Оны стіне, Ирак пен Сириядаы терроршыл топтар «Талибан», «збекстанны ислам озалысы», «Боко харам» трізді лакестік йымдармен бірлесе имылдауда. кінішке орай, азіргі уаытта діни сауатсызды салдарынан лемні кптеген елдеріні азаматтары ДАИШ содырларыны атарына осылуда. Кейбір дерек кздеріне сйенсек, ДАИШ йымыны рамында лемні кптеген еліні азаматтары бар. кінішке орай, оларды атарында азастанны азаматтары да бар екені белгілі.
Сирия жерінде болып жатан ДАИШ содырларыны іс-рекеттері, соны салдарынан Орталы Азия елдеріне тнетін ауіп-атерлер отанды сарапшы-мамандарды да бей-жай алдырмайды. Лакестерге осылып, баса елде арулы атыыстара атысан азастан азаматыны келешегі не болма? Егер олар елге оралса, бгінде орыныш ялатып отыран ауіптерді кшейтпей ме? Мндай азаматтарды елге ораланнан ауіп болатынын ресми органдар да млімдеп жатыр. «Олар елге келсе, терроризм аупі де кшейеді. йткені, ол жатан тжірибесіз дилетанттар емес, керісінше, наыз соысты крген, диверсиялы рекеттерге бден аны «ардагерлер» оралады», – деген аладаушылы та жо емес.
Ендеше, крші мемлекеттерді аладатып отыран ДАИШ содырлары бізді кілімізге де кдік ялататыны аны. Осы орайда экстремистік йымдара арсы елімізде прменді шаралар іске асырылып жатандыын айта кеткен орынды. азіргі тада сырттан келетін ауіпке мемлекет тарапынан жргізіп отыран идеологиялы кресіміз ауарлы деуге болады.
Осы мселелерді ескерген елімізді зырлы органдары ДАИШ йымы Астана аласы, Есіл ауданды сотыны шешімімен 2015 жылды 15 азанында террористік йым ретінде танылып, оны ел аумаындаы ызметіне тыйым салды. Бл – дер кезінде абылданан дрыс шешім.
Мемлекет басшысы азастан халына жасайтын р жылы Жолдауында жне «Мгілік ел – аза халыны лтты идеясы» жобасында елді экономикалы жадайымен оса дін мселесіне айрыша кіл бледі. Біз – кп лтты зайырлы мемлекетпіз, сондытан ішкі діни тратылы пен конфессияаралы келісімні, сырттан келетін діни терроризм мен экстремизмге арсы труды маыздылыын ерекше баса айтады. Ендеше лт болып, мемлекет болып оамды жне болаша рпаымызды дін атын жамылан кераар йымдарды ыпалынан сатау – баршамызды міндетіміз.
Терроризм идеологиясыны таралуын алдын алудаы негізгі ралды бір – оамны діни сауаттылыы. Діндер тарихы, оны оамдаы рлі туралы апаратты жеткізу жмысында, е алдымен, мектептерде жне ЖОО-да дінтану пні оулытары мен мамандарды сапасына ерекше кіл бліну керек. Сондай-а, укілетті органдар жасап жатан жмыстармен бірге мешіт имамдарыны да белсенділігін арттыру – кезек кттірмейтін ажеттілік.
ДАИШ — АДАСТЫРУ МЕН АДАСУ
Амантай РАУШАН