ДАИШ – ИСЛАМА ЖАТ БЫЛЫС

E-Islam порталыны

меншікті сарапшысы

ДАИШ бір кнде пайда болан жо. Сарапшыларды пікірінше, ДАИШ-ты ойына осу шін алдын ала жан-жаты дайынды жргізілген. йткені жоспарлы йымдастырылмастан тосан елді террористері бір уаытта Сирия мен Иракта бірігіп, лкен клемдегі скери іс-имылдарды жзеге асыруы сте ммкін емес.

Мсылман мемлекеттерімен оса ислам діні аз таралан елдерден п-стте содырларды пайда болып, Таяу Шыыста бір мезгілде бас тйістіруі осыны йгілесе керек. Ал сыбдырын білдірмей, лкен ойынды йымдастыру шін ара ниет кштер адамдарды арбауды е озы технологияларын пайдаланды.

бу Мса з-Заркауи тарапынан 2004 жылы Иракта «Таухид и-жиад» деген атпен «л-Каиданы» бір анаты ретінде рылан лакестік топа 2011 жылы бу Бкір л-Бадади жетекшілік жасааннан бастап йымны атауы «д-Дулат л-Исламия фил-Ира уш-Шам» болып згертілді.

ДАИШ негізінен Латакия жерінде ислам халифатын руды кздейді. Осы масата ол жеткізу шін азір лакестік йым Ирак пен Сирия кіметіні скери кштерімен жне здерін оштамаан зге де топтара арсы анды ырын соыс жргізуде.

сілі, ДАИШ тарих сахнасына шыан кннен сын садаына ілінді. Содырлы топты сойан іс-рекеттері Сирия мен Ирак жеріне ара йын плекет алып келді. йымны рбір ісі кпшілік ауыма орыныш пен рей салды. Былтыры жылы 126 мсылман ламасы ДАИШ-ті іс-рекеті ислам ндылытарымен йыспайтынын айтып жаана жар салды. азір йымны экстремистік пиылда, іс-имылы террорлы сипатта екендігі мбеге аян. Алайда ДАИШ здеріні жасап жатан анды ырынын ислам дінімен байланыстыруын доарар емес. Е сораысы, анды-асап ылмыстарын «Халифат» атымен жасауында.

ДАИШ-ты здерін «Ислам халифаты» деп жариялауы дін негіздермен млде сйкеспейді. Оан арсы бірнеше дйекті уж келтіріп тер болса:

Біріншіден, мсылман ламаларыны кпшілігі Мхаммед пайамбарды (с.а.с.): «мбетім халифатта отыз жыл мір среді. Одан кейін патшалы билік пайда болады» (Сафина (р.а) жеткізген) деп айтан сиетін негізге алып, «халифат рамын» деген бастамаларды остамайды. Расында да, ислам тарихында Мхаммед пайамбардан (с.а.с.) кейін хз.бу Бкір, хз.Омар, хз.Осман, хз. ли дуірінде мсылман мбеті отыз жыл халифат дуірінде мір срді. Одан кейінгі омаядтар мен аббасидтер жне т.б. мсылман мемлекеттері халифат шарттарын сатай алан жо. Себебі шариат бойынша халифат рушы кшбасшыны билігі мынадай шарттарды негізінде ана легитимді болып есептеледі:

а) райыш тайпасынан болу;

) Баят (кпшілікті сенім білдіруі);

б) Шура (кеесу);

д) ділеттілік орнату.

Жоарыда аталан Мхаммед пайамбардан (с.а.с.) со мсылман мбетіне кшбасшы болан хз. бу Бкір, хз. Омар, хз. Осман, хз. лиді тлалы келбеті осы трт шарта лайыты боландытан олар халифтік билікке ол жеткізе алды. Одан кейінгі билеушілер бл шарттара толы сай келмеуі себепті, олар халифат билігін орната алмады. Мысалы, омаядтар билігі тсында исламды саяси жйе негізінен «Умая» улетіне ызмет етті. Сол секілді, аббасидтер династиясы кезінде де ислам мемлекеті «Аббаси» улетіні мддесін кбірек орады.

ДАИШ-ты рылу негізіне келетін болса, ешандай мсылман ламалары кеесіні (шура) батасын алмаан жне кпшілік ауымны сеніміне ие (баят) болма тгілі Сирия мен Ирак жерлерін кшпен жаулап алып, мсылмандарды ойша ыран йымны сыпыты шариат шарттарындаы халифат ымымен млде жуыспайды.

Екіншіден, шариатта «дарул-муслимин» деген ым бар. Бл термин мсылмандар мір сретін мемлекет деген маынаны береді. Алашы кемегер трт халифтан кейін мір срген Омая, Аббаси, Фатими, азнауи, араан, Ммлк, Осман т.б. патшалытар халифат саналмаанымен, мсылман мемлекеттері болып есептеледі. Мсылман мемлекеті (дарул-муслимин) деп бір жоары саяси йымды тану шін ш шарт саталуы керек. Олар:

а) Халыты басым блігіні мсылман болуы;

) Мемлекетті мсылман басшыны басаруы;

б) Діни ритуалдарды орындалуына жадай жасалуы.

азір ДАИШ лакестері біраз аумаын кшпен жаулап алан Сирия мен Ирак мемлекеттеріні халыны басым кпшілігі ислам дінін станады. Мемлекет басшылары мсылман жне діни лшылытарды орындауа ешандай кедергі жо. Яни Сирия мен Ирак елдері мсылман мемлекеттеріні (дарул-муслимин) санатына жатады. Ал шариатта мсылман мемлекеттеріне арсы діни соыс жасауа болмайды. Демек, ДАИШ-ты шариат бекіткен шарттарсыз халифат руы, мсылмандарды асиетті креске ндеуі, засыз скери рылымдар руы ислам негіздеріне арама-айшы келеді. Тіпті тбірімен ате, млде адасанды десек асыра айтанды емес.

арайын плекетті йымдастырушы ДАИШ йымы кіл жанкештілерден тратын жасаты ру шін кез келген пендені иліктіретін не трлі айла-амала жгінген. Олар бірінші кезекте ел ішіндегі леуметтік леуеті тмен, аржы тапшылыы жан алымнан алан жандарды ашаа ызытырумен «жиада» азырады. Кедейшілік тіп кеткен леуметтік топтар аржы ыспаынан шыу шін амалсыздан жалдамалы скер (легионер) ретінде айайа сре (жиад ранына) осады. Жо-жітікті ашамен «жиада» еліктірсе, керісінше, бай-баланды бар жиан дулетін «жиада» сарп етуге шаырып, жомартты жасааны шін жннатты сйіншілейді.

Ла салуа ндеушілерді оамда орын алып жатан ділетсіздікті жазырып, рескелдікті орнын «жиад» жасаумен ана толтыруа болады деген насихаттары да з жемісін берген. Айталы, ДАИШ-ты сапында леуметтік тесіздік крген содырларды саны анарлым кп. Сондай-а, саяси кзарасты ашы айтуа ысым жасайтын елдерді азаматтары арсылы (протест) танытуды баламасы ретінде «жиад» ранын ктеруге дайын трады. сіресе, лі империалистік пиылынан бас тартпаан РФ мен ХР жне т.б. алпауыт елдерді езгісіндегі лт кілдері арсылы крсетуді «жиад» жасаумен алмастыруа бейім болып келеді.

азір оамда отбасы руда жолы болмаан жне мірден з орнын таппай психологиялы кйзеліске шыраан азаматтарды саны те кп. Олар ішкі кйікті орнын басар баламалы жол іздейді. мірден атты теперіш крген жандар шін тасы бір істі жасау, зін бден медеп алан психологиялы дерттен оай арылу секілді болып крінеді. Арбаушы топ осындай з-зін кем сезінген бейба жандарды тзаа тез тсіреді. лбетте, ол шін арбаушылар адамдармен арнайы жеке-жеке жмыс жасайды.

«Жиада» ндеушілер мсылманшылды сезімді оздыру арылы да жанкешті содырларды сапын арттыруда. Мысалы, олар «Таза Исламды тек Сирия ктерілісшілері станады» деген жала идеологияны рал етеді. Сириядаы кімет армиясыны адам айтысыз зорлы-зомбылыын ала тартып, олардан кек алуа ндейді. Башар Асадты шиттік сенімін станатынын ала тартып, «Сирия халы залымдар мен мшріктерді орлауында болмауа тиісті» деп, сннит мсылмандарды «жиада» желіктіреді. Жалан хадистерді длел ретінде сынып, шахид белбеуін тауа шаырып, оны есесіне жматы уде етеді.

Ислам шариаты уаытша некеге (мута) ада-кде тыйым салса да, азырушылар жынысты жиад жасауа здеріні ойдан шыарылан хадистері мен негізсіз тжырымдарын пайдаланады. аза тапан содырларды жесір йелдерін згелермен кштеп некелестіріп, жынысты атынас жасауа мжбрлейді. ыз-келіншектерді махаббат сезімін де з масаттарына пайдаланады. Осы трыда талай бейба ыз-келіншекті опы жеп аландыы БА-та жиі жарияланды.

Ислам елдерінде «жиада» ндейтін арнайы топтар жмыс істейді. Олар кбінесе ірі алалардаы мсылмандар кп бас осатын орындарда з гіт-насихаттарын жргізеді. здеріне арай иліккен азаматтарды арнайы дайындытан ткізетін лагерьлерге аттандырады. Ал батыс елдерінен ДАИШ-а адам тарту шін, негізінен, интернет ресурсын пайдаланады. сіресе, леуметтік желілерде тартысты таырыптарды оламтасын рлеп, шетін кзарастарды жатауа пейілді азаматтарды з атарларына оай осып алады. Яни, аныпезер азырушылар рбір индивидпен жеке-жеке жмыс жасауыны арасында лемді ана бктірген исламофобты сипаттаы ДАИШ ойыныны ызыына батуда.

АЛЛАА ОРАЛУ МЕКЕНІ СИРИЯДА ЕМЕС, РКІМНІ ЖРЕГІНДЕ, З ОТАНЫНДА