Л.Н.Гумилев атындаы Евразия

лтты университеті «Дінтану»

кафедрасыны профессоры,

философия жне теология ылымдарыны

Докторы

Азіргі ислам леміні шаыраын шайалтып, адамзат оамына ауіп тндірген ДАИШ террористік йымыны рекеттері мен идеологиясына кзарасыызды білдіріп кетсеіз?

– Сириядаы содырларды «Ислам мемлекеті» деген лаы жаанды кштерді бгінгі е ыпалды жобасы болып отыр. Батыс ориентализміні тарихын атарып отырып, Эдуард Сайидті шариат негізіндегі ислам мемлекетін ру идеясын Батысты республикалы жйеге арсы оппозициялы агрессиялы сананы мсылмандара егумен азытандырып отыру басты саяси ойын екенін круге болады. Жалпы, жаанды тепе-тедік арама-айшылытардан труы тиіс деген станым, бл – христанды саяси орталытара тн тсінік. Ал ислам ркениетіні теоретиктерінен Ибн Халдун, «ала мен дала» (хадра уа уадийу) арасындаы тепе-тедік теориясын табии йлесім ретінде крсетіпті. азіргі жаанды саясат та батысты – «ала», шыысты (мсылман лемі) «дала» ретінде танып, табии диалектика ретінде арастыруын жаластырып келеді. Себебі, Батыс пен Шыыс диалектикасы саяси ойындарында мсылман лемі трасызды пен аржы ралы ретінде орын алып келеді. Осы аламшардаы, фни дниедегі диалектикалы орта, аша табу, аша шашу, мсылман анымен, басаларды исламофобиямен ркітіп, дегеніне кндіріп, лемді уысына стап отыру – негізі керемет жаанды саяси орталытандырылан жйе. Бл жйеге мсылмандарды орталысыздандыру, ыдырату, санасын тмшалау, тек ашуы мен ызасын туызып,агрессиясына жоары технологиялы ару арылы жауап беру, мсылмандарды зара ырыстырып мал табу – адамзатты адамдытан алшатауы. Армагедон теориясыны практикадаы траекториясы – адам адамны асыры. Мндайда дін де ештее істей алмайды. Себебі, бл – теологияны кризисі. Енді тек мсылмандар шін ана емес, жалпы лем шін Аллаа туекел ету ана алады.

Аза жастарыны содырлар атарына осылып, олдарына ару алуын лта тнген ауіп деуге бден болады. Осы келесіздікті себеп-салдары, саяси астары туралы не айтасыз?

– азір Сириядаы содырларды методологиясында аыл емес, тек наылдаы бйрытарды орындау сияты туекелшілдік станымы алды. Бл адам ндылыын мытып, тек ана лімге, жихада, шахидтікке баытталан идеологияны кріктеп жатыр. Осы былыстан тыс алмаан аза жастары да «Длелі бар ма?» деген сратар тірегінде наылды ана тану, зін мытып, жаттану дерісін басынан ткеруде. Длел іздеу – жасы былыс. Себебі, адам рухыны тыныштыы шін мазалаан сратара жауап алу, анаат табу, ужді тжырыма келу шарт. Дегенмен, «длелді жотыы, сол жоты длелі емес». Егер длел жо деп отырса, мсылмандар тарих бойы раннан, сосын сннеттен, ижмадан, сосын иястан длел жауап іздеп уре болмас еді. алаберді, мзабтар, фи мектептері алыптаспаан болар еді. Блар – мсылмандарды бгінге дейінгі діни тжірибесі...

Рас, азіргі жаанды дерісте, уаытты адамды езіп жатан кезінде, жастарымыз з бетінше ізденуден не оудан грі, дайын таным, млімет, не лапен естіп, «талиди» иман дегейінен шыудан ашады. Оны да психологиялы себептері жо емес, рине. Аиатты Алламен, адаммен, тжірибемен, наылмен салыстырып отыру – адамны табиатында бар былыс. Осыларды ішінде аиатты Алламен салыстырып, здерін кішкентай ана айна ретінде танытатындар болан. Соларды бірі рі бірегейі Яссауи бабамыз былай дейді: «Алла мен адам арасындаы байланыста мбебап нтижелерге жету ммкін емес. Осы шынды деген танымны бір брышын ана жарытандырып алса, анеки. Аиатты бір брышы сені жрегінен теді. Сен де бір айнасы, рбір адам – айна. Адам сол айнадан аиатты бір брышын ана "кре" алады. Онда да ккірек кзі ашылса. Ал Алланы аиатын ттас крдім деу – наыз наданды. Себебі, ол – Жаратушы, сен – жаратылансы, ол шексіз, сен фанисі, шектеулісі, ол кемел, сен нсансы, міне, аиатпен зіді осылай салыстырып арай алса, жахил екеніді сезіне тсесі»дейді. Сол жрегіе Алла аыл, жан берді аманат ылып. Сондытан сен аылдысы, біра адам «аиатты ттас таныдым, Алла осы, аиат осы» деп айайлау – аылды адамды надан ылып крсететін лшем.

ДАИШ содырларыны бгінгі станымы аиатты тек здері ана танып, тсінгендей, лемге ислам жолын айта жасап жатандай насихаттау екендігі млім. Білесіздер, лыбританиялы басылым «Ислам мемлекеті» ультра-радикал діни йымы таратты» деп сипатталан аза тілінде кмелетке толмаан жас балалар тскен бейнежазба жариялады. рімдей жастарды осылай жариялауы оларды азастана деген кзарасы мен баалауыны е тменгі дрежесі екендігін байауа болады. Олар аза елі дін жаынан е сауатсыз ел деп арааныны крінісі. йтпесе, ыпалды видео жас балаларды емес, ол жердегі идеологиялы негіздермен келуі керек еді. Бл жерде сауатсыз азаты жастарын лкен жаанды жобаны ралы ретінде ана стап отырандыын крсетеді. Сол сияты, содырларды «л-хаят» атты медиа орталыы даярлаан бейнежазбада адамдар арабша жне азаша сйлейді. ш атар субтитрлерді бірі аылшын тілінде жазылан. Басылымны сипаттауынша, бейнематериалды толы нсасыны басында «хижра жасап, Аллаа оралан азастанды бауырлар» деп сипатталатын бір топ адам крсетіледі. Негізінен, Аллаа оралуды мекені Сирия емес, ол ркімні жрегінде, санасында, танымында, з елінде болатындыына ой жгіртпеген кез келген мсылман осы тзаты рбаны бола береді.

Ал, зінді видеода зі сияты скери форма киген атарластарыны алдында шамамен бастауыш сынып жасындаы бала Калашников автоматын жылдам растырып, нысана кздейді. Одан кадр сыртындаы адам азаша: «Аты кім? ай жатан келді? айда трасы? скенде кім боласы?» деген сратар ояды. Ол: «(атым) Абдулла. азастаннан (келдім). Ислам халифатында (трам). скенде, кпірлер, сендерді бауыздайтын муджаид болам» деп жауап береді. Міне, наыз "исламофобия", мсылманды, азаты басты ндылыы, рухани тірегі исламнан бездіру дегеніміз осы. Калашников автоматы – символ ретінде, уаххабистерді аруы. Олара бдан арты ару берілмейді де. Біріні етін бірі жесін, біріні анын бірі тксін деп беріледі. Мсылманды мсылмана айдап салу тактикасы.

Былтыр «жиад» ылу масатында елімізден кеткен 150 отбасы туралы видео лі есімізде. Мны артынша азастандытарды Сирия мен Ирактаы арулы атыыстара атысып жатанын растайтын жне бірнеше видео интернетте дркін-дркін жарияланды. Одан кейін лтты ауіпсіздік комитеті (К) ДАИШ экстремистік йымына осылан азастан азаматтарыны саны 300-ден асанын хабарлады. Осындай жарияланымдар да бір тйткілді шетін тарататын сыайлы...

– И, бл жарнамалар азастанны ішкі, сырты саясата тартылуын, сосын, елді тыныштыы мен тратылыына сына ау шін йымдастырылып отыр. аза «Іштен шыан жау жаман» дейді, яни, з бауырларыды арсы диалектикалы жаа шыарып, азаты жікке бліп, екі лагерьде шабыстырып ою, исламды батысты жобалара олдану, туелсіз елді зайырлылы станымына арсы, елді ертеі мен баяндылыына арсы кш алыптастыру – арандату рекеті. Ал исламны саясилануы дегеніміз – батысты шаблона арсы (ы мемлекеттік рылым, мораль, орталытану жаандану, техникалы ркениет, ватикан саясатына) революциялы наразылыа исламды рал ылып, идеологиялы негіз ретінде алып, жала олмен «исламофобияа», яни, батысты жобаа жем болу деген сз.

Гімеізге рахмет!