Автоматты рт сндіру ондырылары

рт сндіру ойдаыдай нтижелі болу шін оны басталуы туралы тез арада хабар алып, от сндіргіш ралдарды дереу іске кіргізу керек. Бл жадай автоматты рт сндіргіш ондырыларын пайдалану арылы жзеге асырылады. Олар шыан ртті е басында сндіруді керек ететін рт ауіпті ндірістерде олданылады.

андай от сндіргіш зат пайдалануына байланысты бл ондырылар сулы, кбікті, газды, нтаты жне аралас трлеріне блінеді. ртке тигізетін серіне арай олар блінеді: беттік рекетті (от сндіргіш зат блмені барлы ауданына біркелкі беріледі), клемдік рекетті (от сндіргіш зат блмені барлы клемін толтырады), жергілікті рекетті (технологиялы жабдытарды, аппараттарды, арнайы зоналарды т.с.с жеке дара орайды).

Іске кірісу уаытына арай автоматты рт сндіргіш ондырылары болады: инерциясыз трі - те тез рекетті (іске осылу уаыты 0,1 с кем), аз инерциялы трі – тез рекетті (іске осылу уаыты 30 с дейін), орташа инерциялы трі (іске кірісу уаыты 31-60 с), инерциялы трі (іске кірісу уаыты 60 с арты).

ндірісте рт сндіруге кбіне сулы автоматты рт сндіру ондырылары олданылады. Олара жатады: спринклер жне дренчер ондырылары.

Спринклер ондырысы ндіріс блмесіні жоары жаында орналасан быр (труба) жйесінен жне онда ондырылан спринклер бастарынан (головкаларынан) трады. Спринклер головкасы дегеніміз рт кезінде ауа температурасыны ктерілу салдарынан су берілсін ашатын автоматты аспап.

деттегі жадайда спринклер головкасыны су аатын тесігі тыынмен бітелген, ал тыын тез балитын днекермен жапсырылан пластинкалармен бекітілген болады. Блме ішінде рттен ауанын температурасы белгілі млшерге ктерілген мезгілде днекер балып, пластинкалар тседі, содан тыын ашылып, тесіктен су аып, жанан отты басады. Бір галовка едені 9-12м³ ауданын суландырады. Оны жмыс істеуімен бірге рт туралы белгі (сигнал) беріледі. Спринклер головкасыны рекеттігі мына температуралара белгіленеді: 72, 93, 141, 182⁰С.

Спинклер ондырыларыны ш трлі жйесі болады: сулы, сусыз жне аралас. Сулы жйеде трубаларда рашан су болады, ол тек жылы блмелерде ана олданылады. Сусыз жйеде трубалар сыылан ауамен толтырылады, ал су оны ары жаында болады. Спинклер головкасы жмыс істеген кезде е алды ауа шыып, содан кейін су аады. Бл ондыры суы, температурасы тмен блмелерде орнатылады. Аралас жйенін трубалары жылы мезгілде сумен толтырылып, суы мезгілде сыылан ауамен толтырылады. Спринклер рт сндіргіш ондырылары тек автоматты діспен жмыс істейді

Дренчер головкасы спринклер головкасы сияты, біра оны айырмашылыы – тесігі рашан ашы болады. рт шыан кезде су баса жерден кранды ашу арылы беріледі. Дренчер блмені барлы ауданын бір мезгілде суландырады. Дренчер рт сндіргіш ондырылары олмен жне автоматты діспен жмыс істейді.

Бл ондырыларда от сндіргіш зат ретінде судан баса заттарды да пайдалануа болады, мысалы, кбікті, инертті газдарды, нтатарды т.б.

 

Рт сигнализациясы

Шыан ртті аз шыынмен, ойдаыдай тез сндіру шін оны ошаын дер кезінде анытап, дереу ол туралы рт бліміне хабарлау керек. Ол ртрлі байланыс ралдармен орындалады.

рт туралы алалы телефон байланысы арылы хабарлауа болады. рт ауіпті ксіпорындарында рт блімімен тікелей осылан арнайы телефон байланысы болады. Кейбір обьектілерде ультраыса толынды радиостанциямен рт туралы хабар беруге болады.

Біра рт туралы байланыс дістеріні ішінде е олайлысы электр рт сигнал жйесі болып есептеледі. Ол рт туралы олмен немесе автоматты трде шыан жерін крсетіп, рт бліміне дреу сигнал беруді амтамасыз етеді.

Электр рт сигнал жйесіні рамы:

1) сигнал беруші аспаптар (хабарлаыштар) – олар рт туралы хабар береді:

2) сигнал абылдау станциясы – ол хабарлаыштардан рт туралы сигналдар абылдайды:

3) байланыс сымдары – олар хабарлаыштарды абылдау станциясымен жаластырады.

Хабарлыыштарды станциямен жаласу формасына арай электр рт сигнал жйесіні екі типі болады: суле трізді жйе жне шебер (шлейф) трізді жйе (14, 15 - суреттер).

Суле трізді жйеде р хабарлаыш абылдау станциясымен екі сыммен байланысады: біреуі тура, екіншісі кері арай тартылан. Бл жйені жмыс істеу сенімділігі жоары. Оны барлы хабарлаыштардан бір мезгілде рт туралы сигнал алуа ммкіндігі бар, хабарлаыштардын конструкциясы крделі болмайды.

Кемшілігі – байланыс сымынын кп млшерде жмсалуы. Сондытан мндай рт сигнал жйесі обьектілерді рт бліміне жаын болан жадайда олданылады.

Шлейф трізді жйеде барлы хабарлаыштар абылдау станциясына бірімен-бірі тізбектеліп жаласады. Бл жйеде байланыс сымы аз кетеді. Біра бір мезгілде станция бір хабарлаыштан ана сигнал алады, байланыс сым бір жерден зілсе барлы жйе істен шыады, бір шеберде 50 арты хабарлаыш болмаан жн. р хабарлаышты басалардан ажырату шін зіні белгісі (коды) болу керек, сондытан оны конструкциясы біршама крделі болады. Шебер трізді жйені рт блімінен алыс обьектілерде орнатуа болады.

Іске кірісу дісі бойынша рт хабарлаыштарыны олды рекетті жне автоматты рекетті трлері болады. олды рекетті хабарлаыштармен рт сигналын беру кнопканы басу арылы орындалады. Сондытан мндай хабарлаыштар рашан адамдар болатын ндіріс блмелерінде орнатылады.

4.8-сурет. рт сигнализация слбасы: а- сулелі; б- шлейфті; 1- суле; 2- абылдау аппараты; 3- абарлаыштар; 4- шлейф

Автоматты хабарлаыштарды рекеті рт кезінде оршалан ортанын параметрлеріні згеруіне негізделген. Олар адамдар аз не олар болмайтын блмелерде орнатылады. Барлы автоматты хабарлаыштар ртті ай параметрімен рекеттесуіне байланысты жылулы, ттіндік, жарыты, ультрадыбысты жне аралас трлері болады.

Жылу хабарлаыштары рт кезінде ауа температурасынын ктерілуіне сер етеді. Температура белгілі млшерге жеткенде хабарлаыш жмыса осылып, рт туралы сигнал береді. Оны жмыса кіру уаыты 2 мин дейін, баылау ауданы 15-30 м³ .

Ттін хабарлаыштары шыан ттінге сер етеді. Оны жмыс істеу принципі ттінні камера ішіндегі ионизациялы тоа сер етуіне негізделген. Ол тоты – сулесі шыарады. Жмыса кіру мезгілі 5 с, баылау ауданы 100м² .

Жары хабарлаыштары рттін ашы от жалынына сер етеді. Жмыс істеу принципі жалынны инфроызыл сулесіне сер етуіне негізделген. Жмыса кіру уаыты 5с, баылау 500-600м² .

Ультрадыбыс хабарлаыштар жалынны озалысына сер етеді. Бл аспап те шашпа жмыса кіріседі, баылау ауданы 1000м² дейін.

Аралас хабарлаыштар ртті екі факторына сер етеді: жылуа жне ттінге. Бір хабарлаыш 100м² ауданды баылайды.