Маыздылы принципі.

Лекция-2

Бухгалтерлік есепті тжырымдамалары жне принциптері

Бухгалтерлік есепті стандарттары жне тжырымдамалы негізі

Бухгалтерлік есепті принциптері

Бухгалтерлік есепті дістері

Бухгалтерлік есепті стандарттары жне тжырымдамалы негізі

Стандарт сзі аылшын тілінен аударанда лгі, норма деген маынаны білдіреді. Ал бухгалтерлік есеп стандарттары дегеніміз ксіпорындаы есеп жмысын дрыс жргізуді жне жаттарды дрыс толтыруды ережесі болын табылады. рбір осындай ереже бухгалтерлік есепті дістері мен тсілдерін, мні мен маынасын жне терминалогиясын анытайды.

Бухгалтерлік есеп пен аржылы есеп беру стандарттарыны ай-айсыны болмасын з масаты, олданылу аясы (орны), анытамасы, олданыса (кшіне) енген уаыты жне мазмны болады.

Масаты. Бл бапта стандартты андай масата арналып шыарыландыы жне есеп мселелері ысаша баяндалады.

олданылу аясы (орны). Стандартты пайдаланылатын жерлері мен андай жадайда (жерлерде) олданылмайтындыы осы бапта жазылады.

Анытамасы. Стандарттаы келтірілген негізгі терминдерге тсініктеме берілетін бап болып табылады.

олданыса (кшіне) енген уаыты. Стандартты ай уаыттан бастап кшіне енетіндігі осы бапта жазылады.

Мазмны. Бл бапта ксіпорынны есеп саясатына тсінік беріледі.

 

Кей кездерде стандартты осымшалары да жарыа шыуы ммкін. Бл осымшада жаа стандартты баса ай елдерде олданыландыы жазылып жне оан оса мысалдар берілуі де ммкін. Бухгалтерлік есеп пен аржылы есеп беру стандарттары халыаралыжне ішкі болып екі трге блінеді.

Халыаралы стандартты аржылы есеп беру стандартын дайындауды халыаралы комитеті жасап шыарады.

Ал ішкі бухгалтерлік есеп пен аржылы есеп беру стандарттары р елде бухгалтерлік есепті жргізу шін, сол елді ішінде жасалынады. Бл стандарттарды арасында тікелей байланыс болу ажет.

 

аржылы есеп беру тжырымдамалары (концепциялары) шешім абылдау дерісінде крсетілген бухгалтерлік апараттарды ажеттілігін анытайды жне оны бекітеді. Есеп тжырымдамасын (концепциясын) жалпы жне жеке – деп аталатын екі трге блуге болады.

 

· Жалпы тжырымдамада бл бірнеше елді бухгалтерлік есеп туралы кзарасын білдіреді.

· Жеке тжырымдамада тек ана бір елді з ішінде жргізілетін бухгалтерлік есеп туралы кзарасын білдіреді.

 

Тжырымдамалар халыаралы бухгалтерлік есеп жне аржылы есеп беру стандартында арастырылан бухгалтерлік есеп принциптері, есеп саясаттары, есеп берулер негізінде растырылады.

 

 

Бухгалтерлік есепті принциптері

Кез келген ылымны, соны ішінде бухгалтерлік есепті з принципіні болуы задылы.Латын тілінен аударандаы принцип сзі маынасы жаынан – бастамасы, негізі деген тсінікті білдіреді.

азастан Республикасыны бухгалтерлік есеп стандарттарында бухгалтерлік есепті мына тмендегідей принципі аныталан:

· есептеу;

· здіксіз;

· тсініктілік;

· мнділік;

· маыздылы;

· сенімділік;

· ділетті рі тура крсету;

· бейтарапты;

· саты;

· толытылы;

· салыстырмалы;

· дйектілік.

Есептеу принципі.

Ксіпорындаы кез келген операциялар (кірістер, шыыстар) есептеліп отырылуы ажет.

 

Здіксіз принципі.

йымны ызметі здіксіз жаласады деп болжам жасалынады.

Тсініктілік принципі.

Бухгалтерлік есепті апаратты мліметтері оны пайдаланушылара шешім абылдауы барысында тсінікті болу керектігімен тсіндіріледі.

 

 

Мнділік принципі.

йымны бухгалтерлік есеп апараттары пайдаланушыларды ажеттілігін анааттандыруы ажет. Сондай-а пайдаланушыларды ксіпорын жмысына (ызметіне) баа беруіне кмектесуі керек.

 

Маыздылы принципі.

Бухгалтерлік апаратты мліметтерді, аржылы есепті сырты пайдаланушылара оларды шешім абылдауы шін ажет болуымен тсіндіріледі.

Бухгалтерлік апаратты мліметтерді маыздылы дегейін лшеу шін ш трлі сапалы аспектілер олданылады.

1) Уатылы. Бухгалтерлік апаратты мліметтер з пайдаланушыларына керекті уаытында жеткізіліп отыруы ажет. Бл мліметті жеткізілу уаытыны кешіктірілуі оны маыздылы дегейін тмендетеді.

2) Болжамны ндылыы. ткен немесе азіргі кездегі жасалынан болжауларды нтижесінде алынан бухгалтерлік апаратты мліметтер пайдаланушылара тиімді болуы ажет.

3) Кері байланыс. ткен уаытта жасалынан болжамдар немесе олара енгізілген згерістер пайдаланушылара тиімді, о сер етуі ажет.

 

6. Сенімділік принципі.

Берілген апаратты мліметтерде ате болмаса, сондай-а пайдаланушылар оан сенімді болса, онда бл сенімді апарат болып табылады.