Лтты шоттар жйесі жне оны негізгі крсеткіштері

Жиынты сраныс

Таырып. Макроэкономика пні. лтты шоттар жйесі

Лекция масаты:Макроэкономикалы теорияны негізгі принциптермен модельдеу жадайлары арастыру

Негізгі терминдер:экономикалы модель, модельдеу, экономикалы белсенділік, шыындар, кірістер, лтты шоттар, макроэкономикалы тедістік.

Лекция негіздері:

1. Макроэкономикалы теорияны басты сратары

2. Экономикалы теориялар мен модельдер

3. Экономикалы белседілікті нтижелерін лшеу

4. лтты шоттар жйесіні баса крсеткіштері

5. Шыындар жне кірістерді ауыспалы айналымы

6. Негізгі шыындар компонентері, негізгі макроэкономикалы тедестік

Лекциянын конспекті

Макроэкономика ылым ретінде экономикалы былыстар мен рдістерді экономикалы теориялар мен лгілер трінде жйелеп орытуа арналан. Мнда экономика бірттас жйе ретінде арастырыла отырып, тауарлар ндірісі мен ызмет крсетуді жалпы клемін жне оны суін, инфляция арыны мен жмыссызды дегейін, валюталарды айырбас баамдары мен тлем балансыны жадайын зерттейді. Сондай-а макраэкономика ндіріс клеміні, жмысбастылыты, тауар жне аша нарытарындаы тепе-тедікті за мерзімдегі згерістерімен атар, экономикалы айнымалыларды ыса мерзімді тербелістерін зерттейді.

Макроэкономика лы депрессия кезеінде ылым болып алыптасты. Яни, ол аылшын экономисі Джон М.Кейнсті зерттеулерімен жне оны 1936 жылы жары крген «жмысбастылы, пайыз жне ашаны жалпы теориясы» атты кітабымен байланысты. Сондай-а, Кейнс макраэкономикалы анализдерді енгізді.

детте экономика зара рекеттесетін трт сектордан рылады: й шаруашылытары, фирмлар, мемлекет жне сырты сектор.

Макроэкономикада экономиканы бірттас жйе ретінде сипаттайтын агрегатталан крсеткіштер олданылады: жалпы ішкі нім, баалар дегейі, инфляция арыны, жмыссызды дегейі, нарыты пайыз млшерлемесі жне баса крсеткіштер.

Макроэкономикалы моделдер мен айнымалылар

Кбінесе экономикалы теориялар моделдер трінде тсіндіріледі. Макроэкономикалы модель дегеніміз – экономикалы былыстар мен процесстерді жеілдетілген абстрактылы крінісі, ол экономикалы айнымалыларды арасындаы зара байланыстар мен араатынастарды анытайды. рбір модель белгілі бір масатта рылады: экономикалы былысты тсіндіру, экономикалы задылытарды зерделеу, жоспарлау жне болжау. Модельдер логикалы, графиктік жне алгебралы трде рылуы ммкін. Макроэкономикалы модельде экзогенді (сырты) жне эндогенді (ішкі) айнымалылар ажыратылады.

лтты шоттар жйесі жне оны негізгі крсеткіштері

Кез-келген елде лтты шоттар экономикала жиынты ндіріс клемін лшеу шін рылан. Экономикалы лтты шоттар жйесі жеке фирмадаы бухгалтерлік есепке сйкес келеді.

лтты шоттар жйесіне кіретін крсеткіштер ндіріс клемін белгілі уаыт мезетінде лшеуге жне экономикалы ызмет етуін анытайтын факторларды ашуа кмектеседі.

лтты шоттар жйесі беретін апарат экономикалы ызмет етуді жасартуа баытталан мемлекеттік саясатты ру мен жзеге асыруды негізі болып табылады. лтты шоттар жйесіні негізгі крсеткіші болып жалпы лтты нім табылады. Яни ел ішіндегі барлы субьекттерді экономикалы ызметіні жиынты нтижелерінін лшеу шін Ж немесе ЖІ крсеткіштері олданылады.

Жалпы ішкі нім (ЖІ) дегеніміз белгілі уаыт аралыында (жыл, тосан) елді территориясында ндірілген барлы тпкілікті тауарлар мен ызметтерді ны.

Ал жалпы лтты нім (Ж) осы елді трындары иемденетін ндіріс факторларын пайдалану арылы алынан барлы тпкілікті тауарлар мен ызметтерді нын крсетеді.

Мысалы, азастан территориясында шетелдік компания шыаран мнайды ны елімізді ЖІ есептеліп, оны Ж ескерілмейді.

Ж = ЖІ + шетелден тсетін таза факторлы табыстар

Жабы экономикада Ж мен ЖІ тееседі. рі арай біз осы екі шаманы біреуін ана арастырамыз.

Жалпы ішкі німді лшеуді ш тсілі белгілі:

1) Шыыстар бойынша;

2) Кірістер бойынша;

3) осылан н тсілі.