Фазалы ыысуды брышын лшеу дістері

Бл жмыста RC-тізбекпен жасалатын фазалы ыысуды екі сулелі осцилографпен лшеуді екі дісі арастырылан. Бірінші – клдене ылау дісте осцилограф экранында екі тербеліс процестер (кернеулер бейнелері) алынады (8.2,а суретті араыз), сондытан фазалы ыысу (градус бірліктерінде) келесі формуламен есептеледі

, (8.6)

мндаы – u1(t) жне u2(t) кернеулер арасындаы уаытты ыысу;

T – u1(t) жне u2(t) сигналдарды периоды.

 

8.2 сурет – Фазалы ыысуды табу дістері

 

Айтылан діс бойынша фазалы ыысуды брышын лшеу ателігі осцилограф экранында кесінділерді лшеу ателігіне, ылауды бейсызытылыына, салыстырылатын исытарды симметриялы сін длсіз аныталуына жне синхронизациялау шарттарына туелді. Бл дісті абсолютты ателігі 1-5°.

лшеуді екінші дісінде Лиссажу фигурасы – синусты ылау дісі олданылады (8.2,б суретті араыз). лшеу алдында осцилограф каналдарыны тік жне клдене симметриялары орнатылады. Содан кейін бір сигнал тік ылау кшейткішіні кірісіне, ал екіншісі клдене ылау кшейткішіні кірісіне беріледі. Кіріс сигналдарды жиіліктері бірдей болан кезде осцилограф экранында эллипс пайда болады, оны иілу брышы фазалы ыысу брышына туелді. Сонда сигналдар арасындаы фазалы ыысу келесі формуламен аныталады

, (8.7)

мндаы lA жне lB – Лиссажу фигураларыны бейнелері бойынша аныталатын нктелер ординаталары.

Лиссажу фигуралары кмегімен фазалы ыысуды брышын анытауды ателігі брыштар 0 мен 180° жаын боланда 2-3 % болады , жне =90° боланда 10-15 % дейін седі.

 

Лшеу ралдарыны виртуалды модельдері

Синустік сигналдарды генераторы

Генераторды бет панелінде жиілік пен амплитуданы згеруін рескел жне байсалды реттеуді орындайтын басару органдары орнатылан (8.3 суретті араыз). Генератор жиілігі 1…105 Гц жне амплитудасы 1-ден 7 В-ке дейін болатын сигналдарды жасауа негізделген.

8.3 сурет - Синустік сигналдар генераторыны бет панелі

 

Жиілікті лшегіш

Жиілікті лшеу ралыны бет панелі 8.4 суретте келтірілген. Бет панелінде «Метки времени» жне «Время счета» ауыстырып-осыштар орнатылан. Сонымен бірге панелде лшеу режиміні ауыстырып-осышы орнатылан, оны алпына арай жиілік пен периодты лшеу бірліктерін белгілейтін «кГц» жне «мс» индикаторлары жанады.

Сигнал жиілігін лшеу келесі жолмен модельденеді: слба «Время счета» сигналын ндіреді, содан кейін тскен сигнал периодын зерттелетін сигналды периодымен салыстырады. Оларды атынасына сйкес шешім абылданады: жиілікті лшеу ммкін бе, ммкін емес пе. Сол сияты периодта лшенеді.

8.4 сурет - Жиілік лшегішіні бет панелі

 

Осциллограф

Сигнал трін экранда визуалды баылау жолымен электр сигналдарын уаыт аймаында зерттеуге осциллограф негізделген. LabView ортасында делген осы аспапты бет панелі 8.5 суретте крсетілген. Монитор экранында сигналдарды райсысы блек бояулармен крсетіледі. Сигналдар арасындаы фазалы ыысу осциллограф экранында тікелей баылау жолымен лшенеді. Сол сияты екі сигналдыда баса да барлы параметрлерін (периодын, жиілігін, амплитудасын) анытауа болады.

8.5 сурет - Осциллографты бет панелі

 

арастырылан сигналдарды райсысыны уаыт осі бойынша ыысу ммкіндігі «Горизонтальное смещение» орын ауыстыру реттегішті боланымен амтамаланады. Осы реттегішті олдану себебінен сигналдарды пайда болатын згерулері сигналдар фазаларыны бастапы шамаларымен осылады. Сонымен, осциллограф экранымен клдене баыт бойынша сигналдарды байсалды орын ауыстыруы орындалады. Сигналдар крсетілетін масштабыны згеруі уаыт осі бойынша «мс/дел» ауыстырып- осышпен орындалады; бл алгоритмде сигнал фазасы осы ауыстырып- осышпен аныталатын сан мніне кбейтіледі.

«Канал Х» жне «Канал У» реттегіштер кмегімен сйкесінше Х кірісіне (сары бояулы) жне У кірісіне (ызыл бояулы) берілген сигналдарды тік баыт бойынша экранда орнын ауыстыруа болады. Осы сигналдарды райсысыны амплитудасын крсету масштабын «В/дел» ауыстырып-осыштарымен згертуге болады.