Ас йылысь висьтасьм

 

Менö шуöны Полина Старцеваöн. Ме велöдча Ыджыдвидз шöр школаса 8-öд классын. Школаын уджалöны зэв бур велöдысьяс, кодъяс оз сöмын сетны колана тöдöмлунъяс, но и став сьöлöмнаныс висьöны велöдчысьяс вöсна. Найö радейтöны велöдчысьясöс, бать-мам моз жö дöзьöритöны найöс, ёртъяс моз радлöны налöн вермöмъяслы да отсалöны ськыдлунъяс дырйи. Окота лоны велöдысьясным кодьöн: авъяöн, меліöн да сюсьöн! Менсьым «класса мамöс» шуöны Эльвира Аександровнаöн. Сійö тöлка велöдысь да медбур ёрт класса олöмын.

 

Менам бать-мам – велöдысьяс. Ме тшöтш кöсъя велöдны школаын. Видлі нин ачымöс тайö уджын. Öтчыд вонас школааным ныв-зон пöрöны велöдысьясö. Ме сеті урокъяс посниджык челядьлы – зэв ёна воис сьöлöм вылö велöдысьлн уджыс. Сöмын ог на тöд, уджавны ичöтъяскöд либö сетны тöдöмлунъяс чужан кыв кузя. Век ж титор тöда – велöдысьлы колö лоны быдтор тöдысьöн да кужысьöн, пыр-пыр асьтö песысьöн, мед сетны челядьлы тыр-бур тöдöмлунъяс.

 

Медым быдмыны да сöвмыны, мортлы колö уна лыддьысьны да мöвпавны: олöм йылысь, вöр-ва йылысь, матіггрса йöз йылысь. Ме радейта гижны ассьым мöвпъясöс кабала выл. Зэв любö, кор менö кылöны. Сідз, Коми Республикалöн 90 во тыригкежлö Коми Республикаса Каналан Светн веськöдлысь Марина Истиховская (öні сійö СыктГУ-ын ректорöс вежысь), аслас сёрниын вайöдіс менам «Чужан муöй, Комиöй!» гижöдысь юкöн да кывкöрталіс сёрнисö тадзи: «Тайö кагаыслöн эскöдана кывъясыс пуктны миян водз ыджыд кывкутм, кывкутм быдтыны чужан му радейтысь да пыдди пуктысь челядьс, чужан му свмм всна сьлмн висьысь челядьс. Миян пиысь быдн вермас вчны республиканымс вынан да мичан, кні шудаа овсяс челядьлы».

 

Нöшта ме вöча туялана удж, пырöдча быд сикас районса да республикаса конференцияясö. Пырöдчи I районса «Я – исследователь, я открываю мир!» велдана-туялана конференция, босьті приз районса «Отечество – Земля Коми» XIII конференцияын, петкдчи республикаса «Отечество – Земля Коми» XIV да XV конференцияясын, верми V Восьса велдана-туялана гырысь классын велдчысьяслн конференцияын.

 

Аттьö Енлы, мый Сійö сетіс меным кывбур гижан енби. Ме сöмын на заводита гижны. Кывбуръяс петавлісны школаса кывбур чукöръясын да районса «Бордъя шыяс» кывбур чукöрын. Гижа ме комиöн, та вöсна ёртася коми кывъя газет-журналъяскöд. Челядьлöн «Би кинь» журнал лист бокъяс вылын петавлісны менам кывбуръяс да нималана коми гижысь Александра Мишаринакöд ёрта сёрни. «Йöлöга» газетын тшöтш петіс ткымын гижöд. Неважн, Коми му да Франция костын дасьтм «Жанна д’Арклы сиöм кывбур» ордйысьмын вермм брын, меным мойвиис лоны «Йлга» кыш вылын. Кывбурысь вичмис Францияысь чскыд кра духи доз, кубок да Орлеан карн веськдлысьн кырымалм I тшупда диплом. Публицистикаа гиждъяс отсалісны шеддны меным 2 да 1 места республикаса IV да V «Свой голос в СМИ» том журналистъяс костын ордйысьмын.

 

Свмдны гижан сям меным отсал «Шондібан» этноклубын велдчм да Крткерсса Шр библиотекан дасьтм быд вося том гижысьяслы семинаръяс, кні ми тдмасям коми гижысьяскд, сюркнялам пель сай налысь велдмс, лолалам коми кывлысь чскыд крс, кылам чужан му дін муслунс. Кывбур гижмын ыджыд тшупдн лои «Коми йзкостса радиоын» «Йздтм кывбуръяс» рубрикаын кывбуръясс лыддьм.

 

Неважöн ме тшöтш влi гораа лыддьысьысь рольын. Пырдчи С.Я. Маршак нима Коми Республикаса челядьлн национальнй библиотекан дасьтм «Чолм, Куратов!» уджтас – лыдди республикаса «Чолм, Куратов!» ордйысьм пырысь челядьлысь гоз-мд кывбур, кодъяс пырисны «Чолöм Куратов!» диск. Та кындзи таво ме отсаси библиотекаръяслы нуöдны Иван Куратовлы сим «Коми литература енэжын медъюгыд кодзув» гаж. Гаж вылын ме тöдмöдi том лыддьысьысьясöс кывбур чукр пырм гиждъясöн. Та кындзи школаын велдчигн ме отсаси нуöдны уна школаса, районса да весиг республикаса гаж.

Чайта, гажъяс нуöдöм отсалiс мен бура петкдчыны Россияса «Живая классика» ордйысьм дырйи. Г.Х Андерсенлысь «Девочка со спичками» мойд гораа лыддигн ме верми медводз школаса, а сэсся районса турын. А республикаса жюри индіс лыддьмс сизим медбур лыдын.

 

Ме пырдча быд сикас ордйысьм, д буретш ас вылын уджалм сет позянлун мортлы свмыны-вежрсявны. Ордйысьысь корсь небгъясысь вочакывъяс, дасьт гиждъяс, велд кывбуръяс да висьтъяс, серпасась, а сідзк, вынсьд мвпсям. Вермыны отсалны тдмлунъяс, писькслун, а корсюр мойви. Сідз, таво ме веськавлі Мордовияса Саранск кар да тдмаси Мордовияса культуран да литературан. Тай отсаліс меным вермыны Мордовиялы сим «Сиянь ракакудня» («Эзысь ракпань») республикаса викторинаын.

 

Збыльысь к, миян школаын да классын уна енбиа ныв-зон. 8-д класса челядь зэв шаньсь да авъясь. Ми твылысь дасьтам рытпукъяс, пырдчам школаса гажъяс, лэдзам стенгазетъяс да ветлам шойччыны ю дор.

 

Медшр миян ксймным – отсавны матысса йзлы, видзны вр-ва да радейтны Ас му. Отсг сетм – миян медшр мог. тсглас дасьтам пес олма йзлы, чолмалам ветеранъясс да тылын уджалысьясс гажъясн, ветлам детсадй дзолюкъяс дін. Неважн босьтім борд ул вермытм кагас, Макарова Джульеттас. Асланым могн лыддям дзьритны Ыджыдвидзса школаын ввлм велдчысь, ОМОНын служитысь Виктор Изъюровлысь гус. Виктор пуктіс юрс Грознй карын. Быд во ми сьлмсянь пырдчам «Речная лента» экологическй акция.

 

Ыджыдвидзса челядьлы эм кн шойччыны да песлдлыны ки-кок. Школаын, сиктса клубын, сорт кузя школаын да лыддьысянінын мун уна кружок да секция. Ме быдла пырдча: ислала лызьн да ветла велосипедн, котрала «Шондібан» этноклуб да «Бриз» челядь котыр, сьыла да йкта, ворса баскетболысь да волейболысь, пырдча литература гажъяс. А медъёна радейта кыйны чери.

 

Ншта ме радейта ки-подъя удж. Водзын коми нывъяс кысисны, вурсисны да печкисны рытпукъяс дырйи, вліны зэв кужысь киась. ні нывъяс вчасьны ёнджыкас школаын да гортын. Ме радейта кин вчмторъясс козьнавны матыссаяслы. Неважн воча пи Максимлы козьналі шарп. А серпасъяслы нимкодясь муса мамук!

 

Карын велдчм брын ме ксъя локны уджавны сикт. Тані менам вужъяс, муса коми кыв, сиктса олм. Та дор ме велалі ичтсянь, тай ставыс кыск мен. Мам-батьлы радпырысь отсася. Сиктса морт ёна матыс вр-ва дін. Вр-вас пыдди пуктысь морт аттьалмн босьт чери-яй, тшак-вотс, град выв быдтас. Ыджыд мамй велдіс мен медводз корны бурсим врлысь да рдительяслысь да влись копыртчыны вотсла.

 

Чужан му да ассьыд вужъяс пыдди пуктытг да радейттг морт оз вермы лоны тырвый шудан. Менам вужъяс нюждчны Луздор да Крткерс районсянь. Луздорысь – Микулай батьй, Висер вожысь – Эля мамй. Кыкнанныс коми. Став рдвужй коми. Ме тштш коми. Ыджыдвиддзын гежда кылан роч сёрни. Менам медыджыд ксйм – мед уна-уна во мысти кутшмк ылысса быдтасй тштш шыдчис чужан му дін «Коми муй, сьлмшрй!» кывъясн. Ме кыла ачымс шудан да радейтанан, рдвужлы коланан. Смын сьлмй тшкыда брд – таво вошті батьс. Но ме эска, мый батьй век миянкд, мый сій отсась матыссаяслы мдар югыдсянь. Бать эскис, мый кулм брын мортлн лолыс вудж вр-ва. ні быд бобув да лэбачысь ме аддза батьс. Тай сет меным вын серавны, лолавны да водз ОВНЫ!