У дыбысыны дауысты, дауыссыз болып айтылуы

Сабаты таырыбы: У дыбысыны дауысты, дауыссыз болып айтылуы.
Сабаты масаты:
а) білімділігі: у дыбысыны ай кезде дауысты, ай кезде дауыссыз болатынын тсіндіру, у дыбысы бар сздерді дрыс тасымалдай білуге йрету.
) дамытушылыы: оушыларды сздік орын молайту, тілдегі сз рылымыны сырларын мегертуге баыт беру. Ойлауын, еске тсіру, шыармашылы абілеттерін, тілін дамыту. з пікірін сенімді айтуа, ортаа салуа йрету.
б) оушыларды ана тілін рметтеуге, тіл тазалыын сатауа, татулыа, нерді, ебекті, сюге трбиелеу. Экологиялы трбие беру.
Сабаты трі: Ертегі саба
Сабаты дістері: зерттеушілік, ізденушілік, сра-жауап, интерактивті, крнекілік
Сабаты крнекілігі: интерактивті тата, слайдтар, орман, стар суреті
Пнаралы байланыс: ана тілі, дниетану, математика
Сабаты барысы:
І. йымдастыру кезеі:
Оушыларды сабаа дайындау:
Пнге деген сйіспеншіліктерін арттыру:
аза тілі – бал тілім,
зі барда шалимын,
Тілімнен нр табармын,
Тіліме кім таар мін, - деп, аза тілі сабаын бастаймыз.
Балалар, бізді бгінгі сабаымыза онатар келіп отыр. Біз онатарды трбиелі тртібімізбен, білімімізбен арсы алып, шыарып салуымыз керек.
ІІ. й тапсырмасын тексеру:
А) 4 – жаттыу
У дыбысы бар сздерді тауып, неге дауысты болып транын тсіндіру.
) ткен таырыпты еске тсіру:
1. аза тілінде неше дыбыс, неше ріп бар? (40 дыбыс, 42 ріп бар)
2. Дыбыс дегеніміз не? ріп дегеніміз не?
(Дыбысты естиміз, айтамыз. ріпті креміз, жазамыз.)
3. Затты атын білдіретін сздерді сратарын ата.
(Кім? Не? Кімдер? Нелер?)
4. Затты имылын білдіретін сздерді сратарын ата.
(Не істеді? айтті?)
5. Бас ріппен жазылатын сздерді ата:
(Адам, жер-су, й жануарларына ойылатын аттар)
6. Адама, мамандыа андай сратар ойылады?
(Кім?)
7. Жануарлара андай сратар ойылады?
(Не?)
8. У дыбысы ай уаытта дауысты болады?
(Дауыссыз дыбыстан кейін)
Актуалдау. Филворд шешу.
9. Математикамен байланыс.
Мына филворд шешседер бізді жаа сабаымызды таырыбы шыады.
Шешуі: У дыбысы.
ІІІ. Жаа саба. Масаты мен міндетін хабарлау.
- Балалар, бгін біз аза тілі бойынша дстрлі емес ертегі сабаын ткіземіз.
Ерте - ерте, ертеде жапан тзде сиреп алан орманны ішінде бір с мір сріпті. Ол таны атысы, кнні батысы ааштарды тмсыымен шоып, тоылдатумен болыпты. атты дыбыстан ме-зе болып бастары ауыран ормандаы адар мен ааштар сты орманнан уып жіберіпті. с кетіп, біраз кн ткен со ормандаы ааштарды жапыратары урап, бтатары сынып, дідеріне рт-мырса тсіп, шіри бастайды. рт ауруына шалдыан ааштар кні-тні кмек срап, зарлай береді екен. Оны дауысын естіп, бір кні кгершін шып келеді.
Мн-жайды тсінген со мен дрігерді кім екенін білмеймін, дегенмен іздеп келейін деп кгершін ша жнеледі.
Малім: Балалар, ааштара сендерді кмектескілері келе ме?
Балалар: И.
Малім: Олай болса, кгершінмен бірге дрігер іздеп жола шыайы. Алдымен мына тапсырманы орындап жіберейік.
Интерактивті татадан суреттер крсету. Суреттегі заттарды атын жазу. У рпі андай дыбыстан кейін келіп тр, оны дауысты, дауыссыз екенін сйкестендіру арылы сызу.
Сйкестендіру.
Тауы------------у дыбысы дауыссыз
сауысан
уы---------------у дыбысы дауысты
оырау
Уы сзіне сйлем растыру.
Ереже шыарып айту.
Малім: Кгершін одан рі шып кетіпті. алы тоайды асына келгенде йылжыта н салып отыран блблды креді. Ол блблдан ааштара кмектесуін тінеді. «Кешір, кгершін, мен шін уре болма. Мені олым тимейді. Мені німді тоайдаы адар, стар тгілі адамдар да жасы креді. Мен шін адамдардан кмек сра», - дейді. Олай болса, блблды тілегін орындап бір сергіп алайы.
IV. «йасын тап» ойыны.
1. зінше ноян,
ора кім? ... (оян)
2. Алмастан тыным,
Шабады ... (лын)
3. Бата алмас тлкі
сті тікен ... (кірпі)
4. Айбат шегер алыстан,
А патшасы ... (арыстан)
Енді тапсырмалар орындайы.
5. Сабатан мен ...
Жаман бала ...
Жасылармен ...
Айтан серттен ...
лкендерді ...
Айтандарын ...
Кмектесем ...
V. Оулыпен жмыс.
Крідер, мен ... !
2-жаттыу. Маалдарды тсініп оу. У рпі бар сздерді кшіру. У дауысты ма,дауыссыз ба, ажырату.
3-жаттыу. Кп нктені орнына , , у ріптеріні бірін ойып, мтінді кшіріп жазу.
Кгершін ілгері арай шып кетеді. Айдын клде сыланып жзіп жрген ауа келеді. Оан да «ааштарды емдей кр» деп тініш айтады. Сонда ау:
- Мен асиетті, киелі спын ой. Мен бл жерден кете алмаймын. Маан кп стар келеді, аыл-кеес срайды. Осы тоайда йсіз-кйсіз, жмыссыз жрген стар бар, сен соларды біреуін тауып, тініш айт. Ммкін соларды біреуі саан ілесіп, ааштарды емдеп алар, - дейді. Кне, кгершінге ілесіп, мына тапсырманы орындайы.
4-жаттыу. (ауызша)
Жмбатар шешу.
У дыбысы дауыссыз болып тран сздерді табу. Ол неге дауыссыз болып транын тсіндіру.
Шаруа, тауда, жауды, тотауды, таптауды, отауды.
Кгершін ауды аылын тыдап, орманды аралайды. Онда бос жрген старды ішінен бір са кез болады. Ол с кгершінні тілегін орындап, ормана келіп, ааштарды емдеп рт ауруларынан жазан екен дейді.
- Ол андай с болуы ммкін, сендер алай ойлайсыдар?
Балалар: Тоылда, тоылда.
Малім: Дрыс айтасыдар, бл тоылда екен.
Орманны біз емшісіміз,
То-то-то.
рт біткенді жо етеміз,
Жо, жо, жо,
Жо, жо, жо,
То-то-то.
- Олай болса, ертегімізге андай таырып оясыдар?
Балалар: Тоылда – орман дрігері.
Малім: Міне, балалар, аыма ааштар тоылдаты пайдасын тсінбей, орманнан уып жіберіп, здері рып кете жаздады. Тоылдаты кешірімді, аылдылыыны арасында ааштар рт ауруынан лан-таза айыты. азір орман жайалып сіп тр дейді.
(Глденген орман суреті)
VІ. Семантикалы карта толтыру.
Р/с Сздер У дауысты У дауыссыз
7. Тауы
ауын
Аудан
Сурет
Сатушы
Жусан
Уылдыры
VІІ. Сабаты орыту.
Жасыл ааш, глденген сімдіктерді пайдасы зор екенін кнде айтып жрміз. Енді осы ертегі бойынша екі тоай суретін салыстырайы.
Салыстыру дісі.
ураан тоай
Глденген тоай
Венн крсетуі
Дауысты У
Орта белгісі
Дауыссыз У
Дауыссыз дыбыстан кейін немесе сз басында дауыссыз дыбыстан брын келеді.У дыбысыны дыбысталуы да, табалануы да бірдей Сз басында дауыстыдан брын жне дауысты дыбыстан со келеді.
VІІІ. Сабаты бекіту, пысытау.
- Балалар, бгінгі сабата ертегі желісі бойынша андай дыбыспен танысты?
- У дыбысыны баса дыбыстардан андай ерекшелігі бар екенін білдік!
ІХ. йге тапсырма.
5-жаттыу.
Х. Сабаа жасы атысан балаларды парашалармен мадатау:
«5»,«4,«3».

 

 

Жлдызрт жасау

Таырыбы: Жлдызрт
Масаты: Балаларды бірнеше бліктерден тратын заттарды мсіндеуді, бтінді блшектеуді, бліктерді біріктіруге, белгілі бір орына орналастыруды йрету. Жндіктерді тіршілігі мен трлері туралы млімет беру. р трлі млшердегі заттарды мсіндеу дадыларын алыптастыру. ыптылыа, тазалыа, демілікке трбиелеу.
Крнекіліктер: жіп, алампыр, спагетти, амыр, таяшалар, майлытар, трлі тсті амыр.
Білу: амырды рамы – су, тз, н, май. Бояу. Мсіндеуді трлері – алаан арасына салып жаю имылдарын тсіндіру.
Игеру: бірнеше бліктерден тратын заттарды мсіндеуді, бтінді блшектеуді, бліктерді біріктіруге, белгілі бір орына орналастыруды. Мсінделген дгелек блшектерді лкенінен кішісіне дейін, осымша материалды ажеттілігінше олдануды.
Мегеру: Жндіктерді тіршілігі мен сырты трлері туралы млімет беру. р трлі млшердегі заттарды мсіндеу дадыларын алыптастыру.
Длелдеу. Ояту.
Амандасу рсімі. Бгінгі сабаа кптеген онатар келіпті енді кісілермен амандасайы.
Шатты шебері:
Мені мен бл жасылыыды,
Толынмен кетеді ауруы.
айы кндер болмасын,
Жарырасын ниетін
ажайып ст:
- Балалар арадаршы мынау не?
- Бл жй жіп емес, сиырлы жіп.
- айда жіп домалап бара жатыр екен байайышы?
- Жіп домалап аашты тбіне жетеді, ар жаынан сыбдыр мен дыбыс естіледі. Кне тыдайышы, бл не екен?
орапша жапыратар, ал ішінде жлдызрт. Біреуді жалынышты дауысы естіледі. Жлдызрт маан бірдее айтысы келіп тр. Ол жалыз айда мені аа - апаларым, достарым айда?
Тыдашы Альмира, тыдашы Лззат.
- Ох - ох - ох?
- Жлдызрта кмектесеміз бе? Оан арнап достарын мсіндеп береміз бе?
Мсіндеуді біз амырдан бастаймыз, жай амыр емес трлі - тсті. стел стінде ыдыстарда н, тз, май, су, бояу.
- Жарайсыдар!
- Жмысты алдында саусатарымызды жаттытырайы.
Сауса жаттыуы:
Бала, бала, балаан,
ане айсы алаан
Саусатарым йбат
Былай - былай ойнат.
- стел стіндегі заттарды арадаршы не бар екен?
Жасалу жолдарын тсіндіру:
- Балалар амырды алаанны арасына салып жмсартамыз.
- амырды екіге блеміз. амырды блінген блігін алып таы да екіге блеміз. Бл блшектерден домалатып дгелек жасаймыз. Жп - жмыр боланша дейін домалатамыз. Е лкен дгелекті тадап алып, бл басы. Ортаншысы денесі, ал е кішкентайы йрыы.
- Жлдызртта неше кз?
- Мртын салайы, тікендерін салайы, аятарын салайы. Балалар жлдызрттарымызды жапыраа салып апарайы.
- Нрадин сені жлдызрты андай тсті?
- Дариа ал, сені жлдызрты андай тсті?
- Ал сендерге нады ма жлдызрт?
- Маан да нады.
- Балалар сендер ойын ойнаыларын келе ме?
Ойын:
«оыздар мен рмекшілер»
Ойынны шартын тсіндіру: 1, 2, 3 деп санааннан кейін мына сиыр матаны астында оыздар мен рмекшілерге айналасыдар. Кейін айтадан астына кіріп балалара айналасыдар.
орытынды
(Досты шеберге трайы)
- Саба сендерге нады ма?
- Неге кмек бердік?
- Неден мсіндедік?