Сызба. Лоренцті исы сызыы

100% 100% отбасылар пайызы

 

Ебекке аы тлеудін тмен дегейіне жол бермеу жне халыты леуметтік орау масатында жыл сайын абыл-данатын республикалы бюджет туралы зада жалаыны е тменгі млшері мен зейнетаыны е тменгі млшері белгіленеді. Меншікті барлы нысандарыны ксіпорындары мен йымдары, сондай-а жмыс кшін жалдауды жзеге асыратын жеке ксіпкерлер жмыскерлерге белгіленген е тменгі дегейден аз тлеуге ыы жо.

Инфляцияа байланысты е тменгі крсеткіштерді натылы маызы тмендеуде. кімет е аз ебек аыны нсызданудан біраз орауа тырыса отырып, оны млшерлерін мезгіл-мезгіл кбейтіп отырады.

Бюджеттік мекемелер блінген бюджеттік аражаттара байланысты жмыскерді біліктілігі мен орындайтын ебек міндеттеріні крделігіне арай стеме аылар трлерін з бетінше анытайды. Жалпы ебекаы аржы-кредит мекемелерін айтпаанны зінде бюджет сферасында нерксіптегіден 1,3 – 2,3 рет тмен.

ірлік органдар бюджет сферасы жмыскерлеріні нашар амтамасыз етілгендігін ескере отырып, з бюджетіні млше-ріне арай олара аржылы олдау крсетіп отырады.

Бл фактора сондай-а салы салу дегейі тмен немесе тіпті ол болмайтын «офшорлы айматарды» бар болуы жадай жасайды. Баса жаынан, жоары салы млшерлемелері елге шетелдік капиталды дендеп енуіне кедергі жасайды, мны зі ішкі орланымдарды жетіспеуі негізінде экономиканы дамуын тежейді.

Сондытан салыты реттеу бл факторларды ескеруі жне экономикалы арым-атынаста (байланыста) болатын елдерді салыты шарттарын теестіруге жрдемдесуі тиіс.

лемдік практикада халыты трмыс дегейі индикатор-ларыны бірі е тменгі кнкріс дегейі болып табылады, ол мемлекетті леуметтік саясатында кедейлік шегін (табалды-рыын) анытау жне леуметтік тлемаыларды млшерін анытау шін пайдаланылады.

Е тменгі кнкріс дегейіні мні мен млшерін анытауда халыаралы практикада адамны е тмен ажеттіліктерін анааттандыруда ажет ететін тауарлар мен ызметтерді бірер е тмен дегейін белгілеуге негізделген тсілдеме – ттыну себеті кеірек таралан. Ол азы-тлікті жне азы-тліктік емес бліктерге блінеді. Сонымен бірге кптеген елдерде е тменгі кнкріс дегейінде азы-тлік шыыстарыны лесіне 25-те 50 %-а дейіні тиеді.

Ттыну себебіні ны нормативтік, статистикалы жне рамдастырылан дістермен айындалады. Дамыан елдерде е тменгі кнкріс дегейін халыты медициналы (орташа) табыстарын есепке ала отырып анытауды практикасы ке дамыан. Шыыс еуропалы елдерді кбінде есеп-исаптарда нормативтік діс пайдаланылады. ТМД елдерінде ол басымыра пайдаланылады жне е аз ттыну себетіні нына те келеді.

Е тменгі кнкріс дегейіні шамасы таамды азы-тліктерді ттыну нормасы мен азы-тліктік жне азы-тліктік емес шыыстар арасындаы ара атынасты белгілеуге байла-нысты болан кезде практика рамдастырылан дісті пайда-лануды артышылыына сендіреді.

азастанда 2005 жылга дейін мір срген е тменгі кнкріс дегейіндегі азы-тліктік жне азы-тліктік емес блігі – 70-ті 30 %-а ара салмаы – халы шыыстарыны наты рылымына жауап бермеді.Халыты р алуан топтарына арналан таамды негізгі азы-тліктерді ттынуды жаа е тменгі нормаларын абылдауа табанды ажеттік алыптасты. Бл таматы азы-тліктерді ттыну экономика дамуыны дадарысты мезгіліні згеше ерекшеліктеріне кп нрседе сйкес келген олданыстаы е тменгі нормаларыны салауатты таматану туралы азіргі тсінікке, экономика дамуыны азіргі реалдарына, демографиялы жадаятты белгіленген дерістеріне жне негізгі таматы азы-тлік-терімен елді азы-тлік рыногыны толытылыы дегейіне жауап бермейтіндігіне байланысты болып отыр. Е тменгі кнкрістегі азы-тліктік жне азы-тліктік емес бліктерді арасындаы ара салма 2006 жылдан бастап 60-ты 40%-а ара салмаына згерді. Екінші згеріс азы-тлік себетіні рамына атысты болып отыр, ол толы нды жне баланстанан таматану жніндегі Дниежзілік десаулыты йымдастыру йымны сыныстарын ескере отырып кенейтілуде. Е алдымен азы-тліктік себетті ассортименттік жиынтыымен, ол 20 атауды орнына предметтерді 43 атауын кіріктіреді. Бл таматануды сткелік таам млшерін (рационды) алуан етіп трлендіруге, айын пайдалы асиеттері бар жымды заттарды тсуін айтарлытай кбейтуге ммкіндік береді. Оны стіне бл шін отбасылы бюджетті айтарлытай кбейтуді ажеті жо, мамандар жымды микроэлементтер бойынша тегерімділікке ол жетеді деп санайды.

Е тменгі кнкріс дегейі леуметтік индикатор ретінде есептеудін згеше нктесі болып табылады, оны халыты трмыс дегейін баалау мен кедейлікті лшемі жне жала-ыны, зейнетаыны жне зге базалы леуметтік тлемаы-ларды е тменгі млшерін негіздеу шін пайдаланады.

Сондытан мемлекеттік леуметтік стандарттар 2006 жылдан бастап е тменгі кнкріс дегейін есепке ала отырып белгіле-неді, ал негізгі леуметтік тлемаыларды млшерлемелері бл дегейден тмен емес дегейде белгіленеді.

Е тменгі кнкріс дегейін анытауа жаа тсілдемелерді абылдаумен байланысты кедейлік шегі згереді. Бл жерде екі факторды бліп крсету ажет. Оны бірі – халыты трмыс дегейін баалау, яни трмыс дегейі е тменгі кнкріс дегейінен тмен азаматтарды лес салмаын анытау. Екінші фактор – бл леуметтік кмек крсету. Барлы елдер зіні ммкіндіктеріне арай азамата, отбасына леуметтік кмек крсетілетін шекті анытайды. 2008 жылы леуметтік кмекті р трлі нысандарда 2506 мы адам алды.

азастанда атаулы леуметтік кмек халыты леуметтік орау жйесіні маызды элементі болып табылады, ол е тменгі кнкрісті 40%-ы млшерінде белгіленген кедейлік шегіні жан басына шаандаы табыстан тмен отбасыларына беріледі.

Балалары бар отбасыларына Мемлекеттік жрдемаы туралы заа сйкес 18 жаса дейінгі (бала туанда берілетін бір жолы жрдемаылардан баса) балалара жрдемаы е тменгі кн кріс дегейіні 60 %-ы болатын отбасыларына беріледі.