Азаматтарды ксіпкерлік ызметі
Рынок жадайларында табыс алуа баыттылан азаматтарды ксіпкерлік ызметіне ке жол ашылан. Дара ксіпкерлік ымы Дара ксіпкерлік туралы зада тжырымдалан. Дара ксіпкерлік ызмет мына белгілерді жиынтыымен сипатталады:
а) ол ынталы бастамалы ызмет болып табылады;
) табыс алуа баытталан;
б) ксіпкерлікпен шылданатын азаматтарды здеріні
меншігіне негізделген.
в) азаматтарды атынан оларды туекелі шін жне оларды
мліктік жауапкершілігімен жзеге асырылады. Дара ксіп-керлікті трлері Дара ксіпкерлік туралы заа сйкес, жекеше жне бірлескен ксіпкерлік болып табылады. Дара ксіпкерлер мынадай шарттарды біріне сйкес келсе, міндетті мемлекеттік тіркеуге жатады:
1) траты негізде жалдамалы жмыскерлерді ебегі пайдаланылады;
2) жеке тлалар шін азастан Республикасыны Зана-малы актілерімен белгіленген жылды жиынты табысты салы салынбайтын млшерінен асып тскен млшерде ксіпкерлік ызметтен салы занамасына сйкес есептелінген жылды жиынты табыс алады.
Дара ксіпкерлік туралы заа сйкес дара ксіпкерлікті трлері жекеше жне бірлескен ксіпкерлік болып табылады.
Жекеше ксіпкерлікті оан меншік ыында жататын млік базасында, сондай-а млікті пайдалануа жне (немесе) млікке иелік етуге болатын згедей ы кшінде бір жеке тла здігінше жзеге асырады.
Бірлескен ксіпкерлікті олара орта меншік ыында жататын млік базасында, сондай-а млікті бірлесіп пайдала-нуа жне (немесе) млікке иелік етуге болатын згедей ы кшінде жеке тлгалар тобы (дара ксіпкерлер) жзеге асырады. Бірлескен ксіпкерлік кезінде жекеше ксіпкерлікпен байланыс-ты барлы ммілелер жасалынады, ытар мен міндеттіліктер бірлескен ксіпкерлікті барлы атысушылары атынан сатып алынады жне жзеге асырылады.
Бірлескен ксіпкерлікті нысандары мыналар болып табылады:
a) орта меншік базасында жзеге асырылатын ерлі-зайыптылар ксіпкерлігі;
) фермер немесе шаруа ожалыыны орта меншік немесе жекешелен-дірілген трын йге орта меншік базасында жзеге асырылатын отбасылы ксіпкерлік;
б) жай серіктестік, бл серіктестік кезінде ксіпкерлік ызмет жалпы лестік меншік базасында жзеге асырылады.
«Жекеменшіктік осалы шаруашылы» туралы зада жеке-меншіктік осалы шаруашылы – ауылды жерде, ала маныда орналасан жер учаскесінде зіні мтаждарын анааттандыруа арналан ызмет трі. Жекеменшіктік осалы шаруашылы жргізуге ы меншік ыында немесе елді мекендер мен осалы жерлерді ауыл шаруашылыы арналы-мыны жерлерінен жер пайдалану ыында жер учаскелері бар азаматтара жатады.
Жекеменшіктік осалы шаруашылы жргізу шін азаматтара берілетін жер учаскелеріні шекті млшері, мал стауды нормативтері занамалы трде регламенттелінеді.
Жекеменшіктік осалы шаруашылы жргізетін азаматтарды:
елді мекенге бліп берілген ауыл шаруашылыы арналымыны жерлерді жекеменшіктік осалы шаруашылы жргізу шін пайдалануа;
кооперативтер, оамды бірлестіктер жне ассоцициялар руа, сондай-а жекеменшіктік осалы шаруашылытарды ызметі мен жмыс істеуіні орта мселелерін бірлесіп шешу масатымен оларды рамына кіруге;
ауылды мекенді орналастыру жобасына сйкес жекеменшіктік осалы шаруашылы жргізуге ажетті трын й жне шаруашылы рылыстар мен имараттар салуа ыы бар.
Дара ксіпкерлер ксіпкерлік ызметпен айналысады, з атынан ытар мен міндеттіліктерді сатып алады жне жзеге асырады. Бірлескен дара ксіпкерлік кезінде ксіпкерлік ызметпен байланысты барлы ммілелер бірлескен ксіпкерлікті барлы атысушыларыны атынан жзеге асырылады.
Дара ксіпкерлік ксіпкерлікпен айналысу шін млікті пайдалануа жне (немесе) билік етуге болатын меншік ыында немесе згедей ытарда азаматтара жататын млік негізінде жне оны есебінен жзеге асырылады.
Ксіпкерлік іс ымы – бл мліктік ытарды оса, млік жиынтыы, мны негізінде жне сол арылы дара ксіпкер зіні ызметін жзеге асырады. Ксіпкерлік іс тгелдей немесе оны бір блігі ытарды белгі-леумен, згертумен жне тотатумен байланысты сатып алу-сату, кепілдеме, жала беру жне баса ммілелерді объекті бола алады. сондай-а олар бойынша салыты есептемені беруді тртібін здері тандай алады:
1) жалпыа орта белгіленген тртіп;
2) патент негізіндегі арнаулы салы режимі;
3) оайлатылан малмдама негізіндегі арнаулы салы режимі;
4) біржолы талон негізіндегі арнаулы салы режимі. (мндай тртіп саталынан жадайда).
Шаруа немесе фермер ожалытары шін бірыай жер салыын тлеу негізінде арнаулы салы режімі арастырылан.
мар ойын бизнесімен айналысатын ксіпкерлер мар ойын бизнесі салыын сондай-а мар ойын бизнесі салыын тлеушілерді осымша тлемін тлейді.
Дара ксіпкерлер салытарды есептеу мен тлеудін онайлатылан тртібін пайдаланатын шаын бизнесті субъектілері болуы ммкін. Шаын бизнес субъектілері салытарды есептеу мен тлеуді, тртібін здері тадай алады.