Сурет 18. "Lummus /"Unocal"-"UOP" процесіні технологиялы схемасы.

 

I – бензол; II – этилен; III – бензолды рециркулейтін аынды су;

IV – полиэтилбензолдар; V – ауыр алды; VI – этилбензол.

 

Баанадан 3 тсетін жаа жне рециркулирлеуші бензолды этиленмен алкилдеу реакторда 1 сйы фазада, траты абаты бар цеолит катализаторын атысында жзеге асады. Реакциялы оспа 3-5 бааналарда ректификация арылы рекеттеспеген бензол, тауарлы бензол мен полиэтилбензолдар жне ауыр алдыа блінеді. Полиалкилбензолдарды трансалкилдеу реакторына 2 баыттайды, бл жерде рециркулирлеуші бензол атысында этилбензолды осымша млшері тзіледі. 1 жне 2 реакторлардан шыан німдер араластырылып, бліну жйесіне тседі. Катализаторды регенерациялауды реакторда немесе блек арнайы жйеде жргізуге болады. Реакторды здіксіз жмыс істеу затылыы 12-24 ай. Процесс этилбензолды траты шыымымен, оны жоары тазалыымен, салыстырмалы трде аз меншікті энергия шыынымен жне аз аша аражатын жмсаумен ерекшеленеді.

Этилбензол шыымы 99,5% жетеді, ал тазалыы 99,9% кем емес.

"Badger Co. Inc." процесінде бензолды этиленмен алкилдеуді бу фазасында, ZSM-5 цеолит катализаторыны траты абаты бар реакторда жзеге асырады.

"ABB Lummmus Global" жне "Chemical Research and Licensing" процестерінде де цеолитті катализатор олданылады. Бл схема бойынша бензолды алкилдеу мен айдау аппараттары бірлесіп бір ректификациялы баана трінде жмыс істейді.

Кумол ндірісіні нерксіптік процестеріні шолуында атты фосфор ышылы немесе сусыз алюминий хлоридімен салыстыранда цеолитті катализаторлар жасыра деп крсетілген.

те тиімді процестер ретінде тмендегі процестер сынылан:

- "Dow/Kellogg" процесі, бл процесте катализатор ретінде алюминийсіздендірілген цеолит олданылады;

- МСМ-22 цеолит катализаторындаы "Mobil/Raytheon" процесі; бл катализатор атысында пропиленні олигомерленуі те аз, рі оны H₃PO₄ пен AlCl₃ олданатын ондырыларда аз ана айта жаарту жмыстарын жасау арылы жзеге асыруа болады;

- цеолит катализаторы атысындаы "UOP" процесі.

"Enichem" – цеолитін олданатын процесс, бл цеолитте алюминий жартылай бора ауыстырылан, нтижесінде кумолды шыымын 100%-а жеткізуге ммкіндік бар.

нерксіпте циклогексан газ немесе сйы фазада бензолды гидрлеу арылы ндіріледі. Газ фазасында гидрлеуде Cr₂O₃ отырызылан рамында 50% (мас.) Ni бар тйіршіктелген катализатор олданылады. Соы кездері сйы фазада гидрлеу кеінен олданылады. Оны мынадай артышылытары бар: реакторды клемі аз, жылуды бру те тиімді, нтижесінде жоары селективтілік амтамасыз етіледі.

Сйы фазада гидрлеу процесінде никель-хром катализаторын олдануа болады; процесті температурасы 150-200⁰С, сутекті парциалды ысымы 0,6-5,3МПа. Al₂О₃ отырызылан платина тобы металдары негізіндегі са дисперсті катализаторларды олдануа болады.

Бензолды сйы фазада гидрлеу процесіні технологиялы схемасы 19-суретте крсетілген. Процесс Франция мнай институтында жасалан.