Мндаы -бірінші сымдаы ток бойынша берілген магнит рісіні кернеулік векторы. 2 страница

g =g =g =0,33См.

- Э..К.- арастырылатын тйінге осылан барлы тарматар шін сйкес ткізгіштігіне кбейтінділеріні алгебралы осындысы. Егер Э..К. арастырылатын тйінге баытталса, ‘+’ табасы жазылады, егер Э..К. тйіннен баытталса ‘-‘ таба жазылады.

Тйіндік потенциалдарды есептеу тедеулері келесі трде жазылады;

(1.6)

Анытауыштар арылы потенциалдарын есептейміз.

Тедеулер жйесі шін анытауыштар мынаан те:

потенциалдарын келесі формулалар бойынша анытаймыз:

Электр тізбегіні тарматарындаы тотарды Ом заы бойынша анытаймыз;

(1.7)

1.5 тедеулер жйесін ЭВМ-де шыаруа болады.

Мндай жадайда тйіндік потенциалдар тедеулерін матрицалы трде жазу ажет.

Матрицалы трдегі тйіндік потенциалдар тедеулері:

1.4 Электр тізбек схемасындаы тарматарды біреуіні тоын активті осполюсник тсілімен анытау.

I тоын анытаймыз.

I тоы бар ерекшеленген тарма жаланан электр тізбекті ажыратылан тарматы ысыштарындаы U кернеуіне те Е Э..К.бар эквивалент кзімен жне берілген тарма жаланан R кедергісімен ауыстырайы (1.3-сурет).

1.3-сурет

I -тоын келесі формуламен есептейміз:

(1.8)

Е =U -ті есептейміз. I тоы бар тарматы ажыратып, U –ті анытаймыз:

1.4-cурет

U =-R I +E -E +R I . (1.9)

I жне I контурлы тотар тсілімен аныталады:

(1.10)

R кедергісін анытайы. Е , Е , Е , Е Э..К.-н нлге те деп аламыз (1.5-сурет).

Сурет 1.5 Сурет 1.6

R , R , R кедергілеріні шбрышын оан эквивалент жлдызшаа трлендіреміз (1.6-сурет):

I тоы мынаан те болады:

1.5 уаттар балансыны тедеуін ру .

Электр тізбегіндегі барлы Э..К. кздеріні жне то кздеріні Р осындылы уаты, Р кедергілерде шыындалан осындылы уатына те болады:

Р = Р

E I – контурлы тарматы Э..К. кзіні уаты; Егер Е Э..К.- жне I тоыны о баыттары сйкес болса, уат о болады, егер Е Э..К.- жне I тоыны о баыттары арама-арсы болса, уат теріс болады;

U J – то кзіні уаты. U – то кзіні ысыштарындаы кернеу. Егер U – жне I – о баыттары сйкес келсе, уат о болады, егер U мен I – о баыттары арама-арсы болса, уат теріс болады;

- контурлы тарматаы кедергідегі уат.

Барлы Э..К. кздеріні жне то кзіні осындылы уаты:

U – ті анытаймыз:

Кедергілердегі осындылы уат:

(1.16)

Есептеулерді ателігін анытаймыз:

(1.17)

1.6 Электр тізбек схемасыны сырты контуры шін потенциалды диаграммасын трызу .

Электр тізбегіні кез-келген тйініні потенциалын 0-ге те деп аламыз, j =0 болсын, сонда:

(1.18)

1.7-сурет

2.Бір фазалы синусоидалы тоты электр тізбектерін есептеу.

Бір фазалы синусоидалы тоты тарматалан тізбектеріндегі есептеуді 2.1- суретте крсетілген схема мысалында арастырайы.

2.1-сурет

Есептеулер шін бастапы берілгендері:

Синусоидалы тоты тізбектерді есептеумен байланысты негізгі сратарды арастырайы.

2.1 Дифференциалды жне символикалы жазбалар трлерін олданып, Кирхгоф задарыны негізінде схеманы барлы тарматарындаы тотарды есептеу шін тедеулер ру.

Тарматардаы тотарды баытын кез-келген баытпен аламыз (2.1-сурет). Дифференциалды трде, яни тотар мен кернеулерді лездік мндері шін тедеулер райы. Кирхгофты бірінші заы бойынша тйінге сйкес тарматардаы лездік тотарды алгебралы осындысы нлге те. Схемада екі тйін, сол себептен Кирхгофты бірінші заы бойынша бір тедеу раймыз. Кирхговты екінші заы бойынша схеманы тйыталан контурындаы барлы кернеу кздеріні лездік Э..К.- алгебралы осындысы сол контурды барлы алан элементтеріні лездік кернеулеріні алгебралы осындысына те. Схемада екі туелсіз контур, сол себептен Кирхгофты екінші заы бойынша екі тедеу раймыз. Сонымен, Кирхгофты задары бойынша ралан дифференциалды трдегі тедеулер жйесін аламыз.

(2.1)

Тедеулерді символикалы трде жазу шін тотарды, Э..К.-ді, кернеулерді лездік мндерін комплекс бейнелерімен алмастыру ажет.

Сонда, Кирхгофты задары бойынша жазылан символикалы трдегі тедеулер жйесін аламыз:

(2.2)

Алынан тедеулер жйесіні шешімі тарматардаы тотарды комплекстік сер етуші мндерін анытауа ммкіндік береді. Бл есепті контурлы тотар жне тйіндік потенциалдар тсілдерін пайдаланып тиімдірек шыаруа болады.

2.2 Контурлы тотар тсілімен комплекстік тотарды есептеу

жне i

контурлы тотарды баытын саат тілімен баыттайы жне осы тотар шін Кирхгофты екінші заы бойынша тедеулер райы (2.2-сурет).

2.2-сурет

Z , Z , Z арылы сйкес тарматарды комплекстік кедергілері белгіленген. Z =R +jX ; Z =R ; Z =j (Х -X ). мен комплекстік сер ететін Э..К.- мндерін крсетеді.

=20e ,B; =40e ,B.

Кедергілер мен ЭК-ті сан мндерін ойып, келесі тедеулер жйесін аламыз;

(2.4)

Матрицалы трдегі (2.4) тедеулер:

(2.5)

(2.5) - жйесін Крамер дісімен шыарамыз.

2.1-суретте алынан тотарды баыты бойынша табылан контурлы тотарды комплекстері арылы тарматардаы тотарды комплекстерін анытаймыз:

2.3 Тйіндік потенциалдар тсілімен тотарды комплекстерін есептеу.

(2.2-сурет) схемада екі тйін сол себептен ТПТ- жеке бір жадайы болатын екі тйіндер тсілін олданан жн.

Тйіндер арасындаы кернеу комплексін есептейміз:

, (2.6)

мндаы ,

Тарматардаы тотар комплекстерін Ом заы бойынша есептейміз:

2.4 уаттар балансы

Комплекстік уаттар балансыны тедеуі.

(2.7)

Э..К. кзіні комплекстік уаты:

, (2.8)

Мндаы –комплексі , тоымен байланысты.

, (2.9)

Кздерді комплекстік уаттарын анытайы.

Пайдаланушыларды комплекстік уаттары:

Есептеуді ателігі:

2.5 Тотарды векторлы диаграммасы мен біріктірілген топографиялы диаграмма.

Топографиялы диаграмма трызу шін тізбектегі нктелерді комплекстік потенциалдарын есептеп, содан кейін алынан мндерді комплекстік жазыа тсіру ажет. Екі нктесіні потенциалын 0-ге те деп аламыз, j =0 жне тізбектегі алан барлы нктелерді комплекстік потенциалдарын крсетейік.

2.3-сурет

Потенциалы нлге те деп алан 2 нктесін координата басына орналастырамыз, осыдан кейін тізбектегі алан нктелерін белгілейтін векторлар трызамыз. Мысалы, 3 нктесіні потенциалы j =20,887e , В. Координатаны басынан наты сандар о жарты осімен салыстыранда –107,6 брышпен тзуді кесіндісін жргіземіз, жне осы кесіндіге белгілеп алынан масштабпен 3 нктесіні потенциалын яни 20,87 В. шамасын орналастырамыз. Осылай 3 нктесіні топографиалы диаграммадаы орналасан жерін табамыз. Тізбектегі алан нктелерді орнын берілген жолмен тауып, 2.3 суреттегі схемадаы орналасуына сйкес ылып, нктелерді тзу кесінділермен осамыз. Іс жзінде алынан топографиялы диаграмма 2.4 суретінде крсетілген. Суретте тотарды векторлы диаграммасы да трызылан.

2.4-сурет

2.6 Индуктивтік байланыса комплекстік трде Кирхгоф тедеуін

ру.

Бірінші жне шінші индуктивтік орауышта , индуктивтік байланыса атысты зара М индуктивтігі крсетілген .Схемада нктелер орауышты аттас ысышын арастырамыз Индуктивтік байланыса Кирхгоф задары бойынша кешенді турде тедеулер ру. Кирхгофты екінші заымен тедеулер ран кезде здік индуктивтік ран кернеуді к‰штерді орам ысышында пайда

болатын кернеу есебінде алуа болады .Комплекстік трде крсетілген зара индукцияны кернеуі кедергімен здік индукцияны кешенді тоыны Z = wM=j бойынша атысады Сонымен бірінші орамдаы jI шінші орамдаы jX I ,здік индукцияны кернеуіні баыты тізбек баытымен салыстыра отырып жне келесі орамдаы тізбек баытымен салыстыра аныталады.Егерде осы баыттар аттас ысыштармен бірдей

болса ,онда кернеу “+”о табамен алынады .Керісінше ,”-“теріс табамен алынады .Крсетілген схемаа тедеулер руды крсетейік.(2.5-сурет).

2.5-сурет

Тйыталан тізбекті жру баыты саат тілімен баыттас

₁+₂-₃=0;

Z₁₁-Z₂₂-Z_M₁₃₃=-₂;

Z₂₂+Z₃₃-Z_M₁₃₁=₂+₃.

Бірінші орамдаы Z здік индукция кернуі “-“ табамен алынады, себебі тізбектегі жру баыты 1-ші орамны аттас ысышына шыып тр, ал ток ‰шінші орамны аттас ысышына кіріп тр. Осылай 3-ші орауыша арналан контурдаѓы кернеу жне бірінші орауыштаы ток баыты осы орауыштарды аттас ысыштарына атысты “-“табамен жазылады.

3.ш фазалы тізбекті статикалыќ жктемесін есептеу.

3.1-суретте берілген ш фазалы симметриялы тізбекті арастырамыз

3.1-сурет

ш фазалы генераторды фазалы ЭК-і: Eф=127B.

Жктеме кедергісі R₁=86Ом, R =68Ом, X_L₁=38Oм, X_L₂=23Oм, X_C₁=38Oм, Cс =77 Oм.