Мндаы -бірінші сымдаы ток бойынша берілген магнит рісіні кернеулік векторы. 3 страница
Комплестік желі кедергісі Zж=(18+j9) Oм.
3,1Симметриялы ережені есептеу.
3.1.1 Комплекстік токтарды есептеу.
Фазадаы комплекстік кедергіні есептейміз.
Тізбекті фазасыны комплекстік кедергісі:
Z=Zж + Zн = 
18+j9+45-j15=63-j6=63.3е-j5.4,Ом.
А фазасыны комплекстік тоы:
= 
= 
=2ej5.4, А
Симметриялы ережеде ток симметриялы ш фазалы токтар жйесімен бейнеленеді, сондытан В фазасындаы ток А фазасындаы тотан 120º-а алады, ал С фазасындаы ток А фазасындаы токтан 120 
-а озады.
= e 
=2e-j114.6 =-0.8-j1.82, A
= e 
=2ej125.4=-1.16+j1.63, А.
3.1.2 Аспаптарды крсеткіштері.
Вольтметр V 
= 127 В-а те, генераторды фазалы сер етуші мнін лшейді.
Вольтметр V 
генераторды желілік кернеуін лшейді, ал ол симметриялы ережеде фазалы кернеуден 
есе жоары, яни Uж= 
Uф=220 В.
Вольтметр V 
генератор мен жктемені бейтарап нктелері арасындаы сер етуші мндерін лшейді,яни U 
кернеуді,ал ол симметриялы ережеде 0-ге те
Амперметрлер А , А , А фазадаы токтара сйкес сер етуші мндерді лшейді. Симметриялы ережеде фазадаы токтар бірдей, сондытан барлы амперметрлер бірдей комплекстік тоты сер етуші мнін, яни 4,14 А мндерді крсетеді.
W ваттметріні крсетуі мына тедеумен сипатталады
P 
=U 
I сos( 
^I ) , (3.1)
Мнда U желі кернеуі ,W ваттметр желі кернеулерді орамдаы ысыштарына негізделген .
I -ток , ваттметрді то орамынан тетін то.
W ваттметр крсеткіші мына тедеумен сипатталады
P 
^ 
(3.2)
Жктемедегі U 
жне U 
желілікті кернеулерді жктемедегі фазалы кернеулер арылы крсетуге болады :
, B.
, B.
(3.1) жне (3.2) тедеулерінен табылан U жнеU 
мндерін ойса;
P 
, Вт;
Р 
,Вт;
Векторлы диаграмма
3.2-сурет
Кернеу мен токты векторлы диаграммасы (3.2-суретте ) крсетілген. Онда ЭК-ні фазалы (немесе кернеулер) 
, , генераторды желілік кернеулері 
фазалы тотар 
крсетілген.
3.2 С фазасыны зіліс кезіндегі апатты ережені есептеу.
3.2.1 Комплекстік тотарды есептеу.
С фазасы зілген кезде генератор мен жктемені бейтарап нктелері арасында туан кернеу мына тедеуімен аныталады.
. (3.3).
Фазалы комплекстік ткізгіштіктер 
. Сондытан (3.3) кріністі келесі трде жазуа болады.
. (3.4)
В те деп (3.4) тедеуге ойса табамыз 
В.
А жне В фазасындаы тоќтарды Ом заы бойынша табамыз ;
А
3.2.2 Аспаптарды крсеткіштері.
жне 
вольтметрлерді крсеткіштері сол кйінде, яни симметриялы ережедегі сияты алады. 
вольтметрді крсеткіші 
кернеуді сер етуші мніне яни 63.5 В те болады.
А жне В фазаларындаы тоты сер етуші мнін 
жне 
амперметрлері крсетеді, яни 1.73 А.
ваттметрді крсеткіші (3.1) тедеуі бойынша айындалады.
В боланда
Вт.
3.2.3. Векторлы диаграмма.
3.3–суретінде тоќтарды жне кернеулерді векторлы диаграммасы крсетілген.
Жктемені 
бейтарап нктесі генераторды бейтарап нктесіне арай шамасына ыысан жне 
желілік кернеуіні векторыны ортасына орналасан.Демек фазалы кернеулер 
симметриялы ережеге араанда 
есе азаяды . Соан байланысты фазадаы токтарда азаяды.
 |
3.3-сурет
4. Симметриялы емес ережедегі ш фазалы тізбекті симметриялы растырушылар діспен есептеу .
Жоары вольтті ш фазалы тізбекті симметриялы емес ережесі апат жадайларында туады, кбіне симметриялы емес ысаша тйыталанда (фаза арасындаы жалануда, бірінші жне екінші фазаны жермен жалаанда ). Бір фазалы ысаша тйыќталан есепті симметриялы емес ереже мысалында кеінен арастырамыз .
Симметриялы динамикалы жктеме ш фазалы симметриялы генератора (Ф) осылан (4.1-сурет)
4.1-сурет
Жктемені ысыштарыны біреуін жерге жалаан кездегі болан тізбектегі ысаша тйыталу (мысалы С фазасы) болып алады.
Есеп шін берілген бастапы мндер:
ЕФ=380 B, ZN=j0,4 Ом. Генераторды тура кедергісі
Zr1=0,25+j1,4 Ом, желінікі Zж1=j3,5 Ом, жтеменікі Z1=3+j3 Ом
Генераторды кері кедергісі Zr2=j0,18, желінікі Zж2=j10 ,жктеменікі Z2=0,1+j0,4 Ом. Генераторды нлдік кедергісі Zro=j0,05 Ом,желінікі Zжо=j10 Ом, жктеменікі Zo=j0,5 Ом .
4.1 Токтарды жне кернеулерді симметриялы растырушыларын есептеу.
ш фазалы тізбектерді симметриялы емес ережені есептеу шін темдеме принципті пайдалану ыайлы. Ол шін, фазаны жерге ыса тйыталу кезде пайда болатын симметриялы емес жктемені барлы есептеу біткенге дейін кернеулері белгісіз болатын кернеу кзімен алмастыру керек. Мндай алмастырудан кейін барлы тізбек симметриялы болып алады жне бл тізбекке р трлі аталатын кернеулерді жне тотарды растырушылары бір-біріне туелді емес.
р трлі реттіліктегі тотарды жне кернеулерді симметриялы растырушыларды зара байланыстары кейін кіргізіледі.
С фазаны ыса тйыталуымен пайда болан симметриялы емес жктемені (4.1-сурет) белгісіз 
кернеулерді ш кзімен алмастырамыз. Енді ЭК-терді симметриялы ш фазалы жйеден баса симметриялы емес 
кздері бар симметриялы схема пайда болады. А фазаны негізгі ретінде алып, кернеуді тура 
кері 
жне нлдік 
реттіліктердегі симметриялы растырушылара
4.2-сурет
ыдыратамыз. Фазалы кбейткіштер a=e , a²=e 
(4.1)
Енді симметриялы схеманы рамыз (4.2–сурет). Бл схемада, симметриялы емес жктемеге болан тармата тура, кері жне нлдік реттіліктерді кернеулерді ш фазалы симметриялы жйелерді кздері орналасады.
 |
Симметриялы тізбекте андай да болан реттілікті кернеулерді симметриялы жйесі тотарды сондай реттілікті симметриялы жктемесін тудырады. Сондытан, А фаза шін р трлі реттіліктердегі тотармен кернеулерді ш бір фазалы схемаларды руа болады (4.3, 4.4 , 4.5-суреттер).
4.3-сурет 4.4- сурет
4.5-сурет.
Бейтарап сымдаы ZN кедергі тура жне кері реттіліктердегі тотарды симметриялы растырушыларына сер етпейді, сондытан тура жне кері реттіліктер схемаларда ZN болмайды.Нлдік реттілікті схемада 
кедергісіні мні ш есе кп алынады, себебі бейтарап сымдаы то нлдік реттілікті тоыны ш есе кп мніне те .
=3 
. (4.2)
Онан ары есептеу шін, 
белгісіз кернеулері бар тарматара тиіспей, блек реттіліктердегі схемаларды жй трге трлендіру орынды болады. Тура реттіліктегі схемада генераторды жєне симметриялы жуктемені тарматарын эквивалентті генератормен алмастырамыз
(4.6-сурет).
Эквивалентті генераторды ЭК-і мына рнекпен аныкталады
; (4.3)
Осы генераторды эквивалент кедергісі мынаан те: мнда 
; 
.
Z 
; (4.4)
Санды мнін ойса мынаны аламыз:
э= 
=205.8-j75=219e 
,В ;
Zэ=1+j2.2 ,Oм
Кері жне нлдік реттіліктерді схемаларында генераторды жне жктемені тарматарын біріктіреміз :
Zэ 
;
Zэо= 
Тура, кері жне нлдік реттіліктерді трленген схемалар (4.6,4.7,4.8- суреттерде крсетілген).
Бл ш схемалар шін Кирхгофты 2-ші заы бойынша тедеулер жазамыз:
Zэ +U =E ;
Zэ +U =0; (4.5)
Zэ +U =0;
Бл ш тедеуде , , , , , 
алты белгісіз бар. Бл алты белгісіз мндерді байланыстыратын осымша ш тедеуді берілген симметриялы емес схеманы негізінде рады. Бізді жадайда симметриялы емес шартты С фазасы жерге ысаша тйыталып кіреді, сондытан схемада симметриялы емес жктемені трі (4.9–сурет) келтірілгендей.
 |
Осы схема шін осымша тедеулерді рамыз:
U 
, , симметриялы растырушылара блгенде табамыз:
+ + =0;
a² 
+a + =0; (4.7)
a +a² + =0.
(4.5) жне (4.7) тедеулерді біріктіріп алты белгісізі бар алты тедеуден тратын жйені табамыз :
(4.8)
(4.8) жйені шешуін крсетейік. Тртінші тедеуден бесінші тедеуді алса шыады:
=0® = 
(4.9)
1+а+а²=0 болады, сондытан 1+а=-a² (4.9) тедікті, тртінші тедікке ойса, табамыз:
(4.10).
Бірінші тедікті а-а, екінші тедікті а²-а кбейтіп, (4.8) жйесіні алашы ш тедікті осу арылы, есепке алтыншы тедікті алып, табамыз 
немесе (4.9) жне (4.10) есебі бойынша:
= 
.
Санды мндерді ойанда, шыады:
,А
a² 
,А
a 
,А
рама симметриялы кернеу ысаша тйыталу кезінде алашы ш тесіздікпен аныталады :
(4.8) жйені бірінші ш тедеулерден кенеуді симметриялы растырушылары жерге ыса тйыталан орында былай белгіленеді.
B;
B;
B;
Тура, кері жєне нлдік реттіліктердіњ схемалары бойынша генератор мен ж‰ктеменіњ, тотарды симметриялы ќ±растырушыларын есептейміз.
, А;
,А;
, А;
, А;
,А;
,А.
Тура, кері жне нлдік реттіліктерін схемалары бойынша генератордыњ ќысќыштарындаы кернеуді симметриялы ќ±растырушыларын табамыз:(4.3,4.4,4.5-суреттер).
В;
В;
В.
4.2 Тізбек блігініњ тоы мен кернеуін есептеу
Генератордыњ фазалыќ тоы: