Синусоидалы функцияларды айнымалы векторларды проекциялары трінде крсету

Электр тізбек крделенгенде тригонометриялы трде есептеу иындап кетеді, ал сол себептен траты то тізбектерге састы айнымалы то тізбектерді алгебралы трде есептеуге рсат ететін діс керек болады. Мндай ыайлы діс ретінде синусойдалы функцияларды рауды айнымалы векторларды арауа ауыстыруа орнатылан комплексті діс.

Комплексті жазытыта рбір нкте бл нктені радиус-векторымен белгіленеді. Векторды басы координат басымен йлеседі, ал аяы берілген комплексті сана сйкесті нктеде жатады (2.5-сурет).

2.5-сурет. Комплексті санды бейнейлейтін вектор.

 

Комплексті санды крсеткіш немесе полярлы трде жазуа болады:

мнда -модуль; -аргумент немесе фаза;

Комплексті санны тригонометриялы трде жазылуы:

жне оны алгебралы трі:

мнда

Демек,

брышты жылдамдыпен болымды баытпен, яни саат тіліне арсы, айналып тран векторды былай крсетуге болады:

мнда уаыт мезгілде векторды крсететін комплекстіамплитуда (2.6-сурет). Басаша айтанда, бл уаыттан туелсіз, модуль жне аргументы берілген синусоидалды функцияны амплитудасына жне басты фазасына те комплексті шама.

кбейткіш – айналдыру оператор. Комплексті амплитуда -ны кбейту болымды баыта вектор -ны брыш бруды крсетеді.

2.6-сурет. Айналмалы вектор.

 

тригонометриялы трде жазанда шыады:

Фаза бойынша оларды зара баытта болуды сатаумен рылан векторларды жиынтытарын бейнелейтін диаграмма векторлы диаграмма деп аталады.

 

 

Дріс ш фазалы электр тізбектері

Ш фазалы электр тізбектері туралы тсінік

Бл токтарды осындысы андай болан уаыт мезгілде нлге те, сондытан, егер де токтар айтатын ш сымды біріктірсек, онда ол біріккен сымдаы ток нлге те болады. Егер де сымдаы ток нлге те болса, ол сымды алып тастап 3.1-суреттегі схемаа кшуге болады.

Байлаулы шфазалы электр тізбекті ру шін шфазалы синхронды генератор пайдаланады. Э..К-терді трлендіретін орамалар статорды ойытарында орналасады.

3.1-сурет. Байлаулы шфазалы

3.2-сурет. шфазалы электр тізбек синхронды генератор

3.3-сурет. Синхронды генераторды векторлы диаграммасы

Фазаларды орамдары бір-біріне арай 120⁰/р брыша ыысан.

Ротор айналан кезде орамаларда амплитудалары жне жиіліктері бір-біріне те жне брыша ыысан Э..К-тер пайда болады. Бл Э..К-терді бейнелейтін векторлар модуль (шама) бойынша бірдей жне бір-бірінен 120⁰ ыысан (3.3-сурет). шфазалы генератоды лезді Э..К-тер крсетілген, ал оларды аналитикалы кріністері:

3.4 сурет Синхронды генераторды лезді электр озаушы кштері

(3.1)

Техникалы жне немділі артышылытары шфазалы тока бгінгі электротехникада бастаушы орынды амтамасыз етеді.