Оппуртунисттік микоздарды оздырышы.

Оппуртунис деп аталатын микоздарды арнайы тобы жыл брын анытала бастады. йктені шартты патогенді жне сапрофитті саыраулатар оздыратын микоздар жиірек тіркелетін болды. Осындай аурулардын даумына трындар арасында аламды дегейде имунды тапшылы таралуы себепкер болды .Осындай жадайдын алыптасуына ртрлі факторлар ЖИСТ , туберкулез, ауыр инфекц, атерлі ісіктер , эндокринді ауытлар, за уаыт антибиотиктерді , цитостатиктерді, гормондарды абынуларды т.б серін тигізеді. Оппуртунистік инф ,соны ішінде микоздарды жиілеуі ,сіресе балалар мен арттарда ораныс механизіміні тотаусыз нашарлап келе жатанын крсетеді. Осындай инф оздырыштары CANDIDA , ASPERGILLUS, PENICILLIUM, FUSARIUM, MUCOR т.б туыстастытара жататын саыраулатар болып табылады. Кандидалар кбінесе эндогенді жолмен жады, йткені бл саыраулатар адам организіміні алыпты микрофлорасыны факультативті кіліне жатады . Баса саыраулатар организмге топыратан ,судан, сімдіктерден экзогенді тсілмен тсіа ауру оздырады.

 

тыру вирусы. Орталы жйке жйесіні нейрондарында айтымсыз заымдану туызып, адамдар мен жануарларда ліммен аяталатын инфекция оздырады.

Таксономиясы :Тымдастыы :Rhabdoviridae

Туыстыы :Lyssavirus

Патогенезі жне клиникалы кріністері.Кіру апасында вирус бірнеше кндер бойы алады.Біріншілік репродукциялану жануар тістеген блшыеттік жне эндотелиальды тіндерінде атарылады,сол жерде бірнеше апта немесе айлар бойы персистенцияланады.Екінші репродукциялану жлын жне бас миды жасушаларында басталады.Жасушалар дистрофиялы, абынулы ,дегенеративтік згерістерге шырайды.сіп нгенвиру миды центрден тепкіш нейрондарды бойымен р трлі тіндерге, соны ішінде сілекей бездерге тседі.Ауру басталардан 8 кн брын жне кесел барысында вирус сілекеймен бліне бастайды. Адамдарда тыру ауруыны жасырын кезеі 10 кннен 3 айа дейін, кейде 1жыла дейін созылуы ытимал,ол заымдануды сипаты мен андай жаралананына байланысты. Егерде вирус бас,мойын, бет терілеріні жарааттары арылы енсе жасырын кезеіні мерзімі ысы ,ал ая ,ол мшелерін тістегенде за болады. Мазасыздану кезеіні негізгі симптомдары :ашушады,йысызды, гидрофобия,фотофобия,жараат айналасыны сезімталдыыны бзылуы.

Диагностикасы.Зерттеу шін алынатын заттар :сілекей ,ан,жлын сйытыы ,сексиялы материалдар.Микроскопиялы діспен Бабеш Негри денешіктерін табу.Вирусты нуклеокапсидтер мен осындылары шоырлануынан пайда болан,млшері 5 10 мкм,жасуша ядросыны маында орнасан ,айнала шеті тегіс емес денешіктер крінеді.Серологиялы диагностика ою:БР,ИФР,ИФТ,КБР.

Емдеу жне алдын алу:Е алдымен тістеген жерді жараатынантисептиктермен дейді.Сілекей тиген жерлерді сабынды сумен шайып тастайды.Содан кейін тыруа арсы вакцинамен жане спецификалы иммундыглобулинмен алдын алу шараларын жргізеді.тыру ауруына арсы вакциналар:кокав-даылды ратылан антирабикалы тірі вакцина.Рабипур-инактивацияланан вакцина.Рабивак-Внукова –иммуназациялауа арналан.

Жел шешек вирусы.Вирус екі жпалы ауру тудырады:1.Экзогенді заымдану нтижесінде детте балаларда пайда болатын шешек,2.белдеуші герпесбала кезінде шешекпен ауыран ересектерде жиі дамитын эндогенді инфекция.Аурулар кпіршікті бртпені тері мен шырышты абаттарда болумен ерешеленеді.

Патогенезі клиникалы кріністері.оздырышты ену апасы тыныс алу жолдарыны шырышты абаты ,онда вирустар кбейіп,ана теді,тері эпителиі мен шырышты абаттарды заымдайды.Жасырын кезеі 14-20 кн.Ауру дене ызумен ,денедегі жне ауызды шырышты абатындаы бртуімен сипатталады.Вирус омырта аралы тйіндерді жйке жасушалы за саталу ммкін,аурулар ,жарааттар,операциялармен басада иммунитетті тмендететін факторларды нтижесінде оны белсенділігі жоарлайды.

Диагностикасы.Зерттеу материалы бртпелерді бліндісі, мрын-жтынша блінісі,ан.Жедел диагностика сулелік микрокоп астында орасан лкен жасушалар –ядроішілік осылыстары бар симпластарды Ромаговский –Гимзе бойынша боялан бртпелерден алынан жаындыдан анытауа болады.Вирустарды жасуша даылдарында бліп алады,БР,ИФР кмегімен иденфикациялайды. Серологиялы диагностикасында антиденелерді анытау шін БР,ИФТ,КБР олданылады.

Алдын алу жне емдеу.Жел шешек ошатарында лсіз балалара иммуындымодуляторлар олданылады.Белдеуші герпесті емдеу шін ацикловир,терферон олданылыды.Бртпе элементтерін брилантты ккпен калий перманганатымен дейді.

 

 

Гепатит А вирусы-оральды жолмен берілеті,бауыр жасушалары заымданып,морфологиялы бзылыстар туындап,жедел гепатит белгілері дамитын жпалы вирусты ауру.Алашы кеселді жпалы екендігін туралы мліметті С.П.Боткин баяндаан,сондытан оны ``Боткин ауруы``деп атайды.Бауыр заымдануы нтижесінде дене сараюы болатындытан,трындар арасында бл індетті Сары ауру дейді.гепатит А вирусын 1973 жылы С.Фейстон ашан. Тымдасыы:Picornaviridae,Туыстастыы:Hepatovirus, Трі:Hepatovirus A рылымы:Вирионы сфера пішінді,млшері 25-27 нм,те са вирустар тобына жатады.Геномы сегменттелмеген +Р молекуласынан трады.Нуклеокапсиді 4 ауыздардан тратын капсомерлерден рылан, куб типтес симметриялы. Суперкапсиді жо.Антигендік р:гепатит А вирусы бір антигендік типтен трады.

Резинтентілігі.Гепатит А вирусы сырты орта жадайына тзімді, 21 С-та бірнеше апта бойы саталады,85 С –та белсенділігін толы жояды.Тменгі температурада жасы саталады.Хлорды серіне тзімді,сондытан тазартылан ауыз суларда саталу абілеттілігі бар.Формалинні жне УКС серіне сезімтал. Эпидемиологиясы:Инфекция кзі-індетті айын немесе симптомсыз трімен ауыран адамдар.Жу механизмі-фекалды-оральды,яни ластанан таамдар,су,трмысты заттар,ол ойыншытар арылы жады.Жасырын кезені соында жне ауру басталан кезді алашы кндерінде науас айналасындаылара жтыру аупі те кшті.Патогенезі,клиникалы кріністері.гепатит А вирусыны гепатотропты асиеті бар.Вирус асазан –ішек жолдарына ас таамдары немесе су арылы тседі де,жіішке ішекті шыпышты абаттарында жне регионарлы лимфа тйіндерінде сіп-ніп кбейеді.Сонан со,ыса мерзімде вирусемия фазасы басталады.анда вирусты е жоары дегейге концентрациялануы инкубациялы кезені соында жне сараю алды кезеінде байалады.Бл кезде оздырыш нжіспен сырта шыа бастайды.Вирусты бауыр жасушаларны цитоплазмасында репродукциялануы гепатоциттерді бзылыса шыратады. Ауруды жасырын кезеі 15-тен 50 кунге дейін кбінесе 1 ай шамасында болады.Кесел жылдам басталады,температурасы ктеріледі,асазан-ішек жолдарыны ызметі бзылады.Кеселді 5-7 кндері дене сраюы байалуы ммкін.Ауру кбіне жеіл трде,асынуларсыз теді. 5 жаса дейінгі балаларда симптомсыз трде кездеседі.Ауру 2-3 аптаа созылады,асынулар байалмайды. Диагностика:Зерттеу заттары: ан сары суы жне науасты нжісі.Гепатит А вирусыны антигендеріне арсы пайда болан антиденелер(IgM мен IgG) жне вирусты Р вирус репликациясыны маркерлері болып табылады- ИФТ,РИТ,ИЭМ –мен анытайды.

Емдеуі-жалпы симптоматикалы.Вируса арсы баытталан химиялы препараттар олдану тсілі жасалмаан.рамында интерферон,оксолин бар жапалар олданылады.

Гепатит Е ЕГВ-бауырды заымдайтын,организмні жалпы улануын,сирек жадайда дене сараюын тудыратын жедел жпалы ауру оздырышы.Алашы рет вирусты сипаттамасы М.С.Балаян анытады

Таксономиясы.

Тымдастыы:жо

Туыстастыы:Hepatitic E-like virus Трі:HEV Соы кездегі классификация бойынша (2002 ж) н Е гепатит вирусы Hepatitic E-like virus туыстаына жатызу сынылан.

рылымы.Вирионыны сырты абышасы жо,сфера пішінді ,капсиди икосаэдр типтес, диаметрі 27-34 нм.Геномы сигменттелген біржіпшелі Р –нан трады.Ол Р туелді Р-полимеразаны,протеазаны жне вирусты жасушаа енуін аматамасыз ететін трансмембраналы ауызды кодтайды. Патогенезі,клиникалы кріністері.ЕГВ эндемиялы бретпелер оздырады.Инфекция кзі –ауру адам.Негізінен ластанан су арылы беріледі.Жасырын кезеі 2-6 аптадан аспайды.Дл диагноз оюа ммкіндк беретін клиникалы симптомдар байалмайды.жалпы мазасыздану сирек жадайда дене сараюы болады.Болжамы-кбінесе олайлы.Жкті йелдерде кесел асынып,лімге келуі ммкін.Процесті созылмалы трге айналуы байалмаан. Микробиологиялы диагноз ою.Негізгі зерттелетін материал –науасты аны ан сарысуы.Вирусты репликациялануын крсететін маркерлер- Е гепатит вирусына арсы пайда болан антиденелер жне вирусты Р.Вируспен инфицирленгеннен кейін -10-12 туліктен бастап ИФТ дісімен вирус спецификалы иммундыглобулиндерді анытайды.Оларды диагностикалы титры 1-2 ай саталады.

Емдеуі-симптоматикалы.Жкті йелдерде спецификалы иммундыглобулин енгізу сынылады.

 

 

Вирусты гепатит вирусы.

В вирусты гепатит- бауырды заымдалуымен сипатталатын, вирус гепатит В (HBV)мен оздырылатын жуйелі ауру. Вирусты гепатит В 1970ж ауіпті болып адамдарда Дейн блшегі ретінде бірінші рет сипатталды. Оны гепатитпен ауыратын науастарды сарысуынан электронды микроскоппен анытаан. Вирусты гепатиттер Hepadnaviridae тымдасына, Orhohaepadnavirus туысына жатады. Морфологиясы, антигендік рылымы. Гепатит В- вириондары пішіні сфералы. Вирус жрекшесіні рамы: зара саиналы ос спиральді ДН геномы, РН-а туелді ДН полимераза ферменті жне жпалы антиген-НВе Ag. HBc Ag.Жрекше табиаты гликопротеидті беткейлі HBsAg (австриялы антиген) тратын абышамен апталан. НВс жне НВе антигендері бір полипептидпен уралан.
Даылды сіру.В гепатитвирусыны жасушалар даалында нашар кбейетіндігі оны зерттеуге кедергі келтіреді. Бл вируса бір ана жануар – шипанзе сезімтал. Резистенттілігі. Вирус детергенттер мен эфирге сезімтал, жоары температураа траты, сіресе ан плпзмасында болса айнатанда бірнеше минута шыдайды. Вирус -20 градуста сатап, мздатып, айта ерткенмен плазманы УК сулені серінен белсенділігі жойылмайды. Эпидемиологиясы.В гепатит ке таралан ауыр сыраттарды бірі, онымен 100млн-даан адамдар ауырады. Негізгі таралу механизмі- парентеоальді. Ол Хирургиялы операциялар ан ю, шырышты абыты бтіндігі бзылатын манипуляциялар кезінде жады. Вирусты В гепатитанадан балаа жктілік, босану кезінде, сонымен атар жынысты атынаста да жуы ммкін, мны негізінде парэнтеральді таралу жолы жатыр. Патогенезі жне клиникалы белгілірі. Вирус парэнтералбді жолмен ана тсіп, бауыр жасушалары – гепотоциттерде кбейеді. Жасырын кезеі затыымен ерекшеленеді. 3-6 айа дейін созылады. Вирустарды баурыр жасушаларымен (пролиферативті) немесе интеграциялы) арым-атынасыны тріне, иммунды жауапты кшіне байланысты, вирустар млшері ауруды ртрлі формаларын дамытады: лім –жетімдігі жоары жнп созылмалы трге тетін ауыр гепатит; заа созылан тасымалдаушы, алашы, бауырды атерлі ісігі болуы ммкін.Микробиологиялы диагностикасы.Зерттеуге науасты аны алынып, одан вирус антигенін жне оан арсы lgM жне lgG аласыны анти-HBs анти НВс, анти НВе антиденелерін анытаймыз. Бл шін ИФТ, РИТ, ГАТР серологиялы реакциялары жргізіледі. Молекулалы- генетикалы діс: ПТР жне бауыр жасушасынан, ашан вирус ДН-сын анытауа ммкіндік беретін ДН гибридизация дісі.

Емдеуі.Иммундымодуляторлар, соны ішінде генетикалы гендік инженерия дісімен аланан интерферон-реаферон.

 

 

Д гепатит вирусыДГВ-вирусты гепатит оздырышы,меншікті абаты жо ааулы вирус.В гепатит вирусыны саттелитті болып табылады.Алашы рет 1977 жылы созылмалы В гепатиттен ауыран науасыты гепатоциттерді ядросынан табылан. Тымдастыы: Arenaviridae Туыстастыы:Deltavirus Трі:HDV (ДГВ) рылымы.Вирус блшегі сфера пішінді,диаметрі шамамен 35-37 нм.Жрекшесінін рамында Р жне ішкі-дельта антиген бар,ол 2 ауыздан рылан.Бл ауыздар вирус геномыны синтезделуін реттейді.:бір ауыз геном синтезделуін стимулдейді,екіншіс –керісінше тежейді.Вирусты ш генотипі ажыратады.Генотиптерді барлыы бір серологиялы типке жатады.ДГВ сырты абаты ретінде В гепатит саиналы Р молекуласынан трады,сондытан Д гепатит вирусыны вириодтара жаындыы бар.Оны реттілігі В гепатит оздырышыны Д –на сйкестігі жо,зінше репродукциялану абілеті болмайды.Бл вирусты репродукциялануы шін «кмекші»вирус атысуы ажет,осындай рлді ВГВ атарады.ДГВ-ны моноинфекция трінде болуы ммкін емес. Эпидемиологиясы,патогенезі.ДГВ –ны табии жадайдаы резервуары ВГВ тасымалдаушылар болып табылады.Жу механизмі ВГВ кезіндегідей ДГВ жне ВГВ –мен бір мезгілде инфицирлену ауруды баяу тріні дамуына келеді.дегенмен В гепатитті созылмалы тріне шалдыан науаса ДГВ инфицирленгенде инфекция ауыртрде теді,нтижесінде жедел бйрек ауруы жне бауыр циррозы дамиды.Вирус Р-ын ПТР кмегімен гепатоциттерден табуа болады.Инфекция кзі –дельта вируспен ,жне ВГВ –мен инфицирленген жолмен адамдар.Парэнтеральды жолмен беріледі,анасынан нрестеге вертикальды жолмен де берілуі ммкін.Клиникалы кріністері.Коинфекция ДГВ жне ВГВ бір мезгілде жуы.Кмнді кезеі те ыса,дене ызбасы ктеріледі,ірі буындары жиі ауырады.Сараю кезеіндке интоксикация арта бастайды,бауыр аймаында ауырсыну синдромы жиі байалады.Ауру барысы салыстырмалы трде атерлі емес,біра алпына келу кезеі за уаыта созылады алды фазасы те ыса 3-5 кндей.Дене ызбасы жоары айын интоксикация,ауырсыну синдромы дамиды,гепатоспеномегалия крініс береді.­ліммен аяталатын ауруды атерлі трі дамуы ытимал.

Микробиологиялы диагноз ою.Негізгі зерттелетін материал –науасты аны,ан сарысуы,бауыр биоптаты.ИФТ,РИТ дістері олданылады.Вирус репликациянануыны маркерлері:ДГВ антигендеріне арсы пайда болан антиденелер жне вирусты Р.Вирус-спецмфикалы антиденелер клиникалы кріністері басталан со 10-15 кннен кейін пайда болады.2-11 аптадан кейін вирус –спецификалы IgG –ны идентификациялауа болады барлы варианттары кезінде ДГВ-ны РН –ы ПТР дісімен аныталады. Емдеуі: В гепатит кезіндегідей

С гепатит вирусы

СГВ-флавивирустар тымдастыына жататын, РН геномды вирус. СГВ оздыратын гепатит детте созылмалы трде теді. Бл гепатитты созылмалы трі кбінесе бауыр циррозына жне біріншілік бауыр карциномасы дамуына келеді.

Таксономиясы:

Тымдастыы: Flaveridae Туыстастыы: Hepacivirus Трі: HCV

рылымы: вироны сфера пішінді, диаметрі 35-50 нм, суперкапсидпен оршалан. Геномы бір жіпшелі+РН-дан трады,фрагменттелген, сызышалы. Вирусты антигендік рамы те крделі. абышасыны гликопротеині, жрекшесі жне рылымсыз ауыздар антигендер болып есептеледі. Гепатит С вирусы эфирді, деттеренттерді, УК сулесіні, 50 с-а дейінгі темпаратураны серіне сезімтал.

Жу механимі ВГВ кезіндегі, біра в гепатитке араанда СГВ жу шін вирусты кп млшерде жтарылуын ажет етеді. СГВ кбіне ан йанда трансплацентарлы жолмен, жынысты атынас арылы беріледі. Инфекция кзі-инфицирленген адам. С гепатиті эпидемиологиясыны ерекшелігі-В гепатитке караганда вирустын жкті айелден нрестеге берілуі жне жынысты жолмен жуы тменгі дегейде болады.

Патогенезі, кл.кріністері:В епатитке араанда жасырын кезеі ыса 6-дан 12 аптаа дейін сзылады. Клиникалы аымы даВ епатитке араанда жеілдеу теді. Кбінесе сараюсыз кезеі кездеседі. Ауруды андаы аланинтрансаминазаны кбеюіне байланысты аныктауа болады. Инфекцияны салыстырмалы трде лайлы туіне арамастан 50% жадайда созылмалы гепатит алыптасуына келеді, ал 20%жадайда бауырды сзылмалы заымдануы цирроз жне атерлі ісік дамуымен аякталады.

Диагностикасы:Негізгі зерттелетін заттар-науасты аны, ан сары суы.Вирус репликациялануыны маркерлері-гепатит С вирусыны антиендеріне арсы антиденелер жне вирусты РН. Маркерлер ИФТ, ПТР дістерімен аныталады. Вирус спецификалы антиденелер орташа есеппен 3 айдан кейін п.б. Оларды анытау-вируспен инфицирленгенін н/е осы инфекциямен ауырандыын крсетеді.Сернегативті кезеде СГВ- РН-сын аныктайды. ИФТ нтижесін длелдеу шін рекомбинативтік иммундыблоттинг дісін олданады.

Емі: Б-интерферон ж/е рибовирин колданады.Емдеу курсы аяталан со науастарды 40-50%-да абыну рецидиві блуы ытимал.

Алдын алуы:Баса вирусты гепатиттер кезіндегідей жалпы медициналы сатану шаралары жрізіледі. Арнайы прфилактикасы, яни вакцина егу жасалмаан.

 

Полиомиелит вирусы

Полиомиелит кейбір жадайда жлынны жне ми бааныны ср затыны заымдануынан болатындытан, жедел ызба ауруы, соны нтижесінде ая, ол, дене блшы еттеріні баяу атрофиля ж/е сал ауруы дамиды. Полимиелит ертеден белгілі. 1909 ж. К.Ландштейнер ж/е Э.Поппер полимиелитті вирусты этиологиясын длелдеп берді. Полимиелит вирусыны иылысан оранышын тудырмайтын –I.II.III серологиялы 3 трі бар.

Патогенезі:Инфекцияны ену апасы жоары тыныс жолдары мен ас орыту жолыны шырышты абаттары. Вирустарды бастапы кбеюі жтынша шебері мен ашы ішекті лимфатикалы тйіндерінде теді.Бл вирустарды мрын-жтынша уыстарынан ж/е нжістермен ауруды клиникалы белгілеріні кріністеріне дейін вирустарды молынан блінуіне келеді.

Жасырын кезеі шамамен 7-14 кнге созылады. Полимиелитті клиникалы 3 трі бар: сол ауруына шырататын (1% жадайда), менингиалды (сал ауруынсыз), абортивті(жеіл трі). Ауру дене ызуыны ктерілуінен, басты ауруынан, судан, таматы абынуынан басталады.Полимиелит кейбир жадайда ауруды жеіл трінен сауыа бастаанда, ауруды ауыр дамитын 2 толынды аымынан труы ммкін. Сал ауруына шырататын трді кбінесе полимиелитті I серологиялы трін тудыртады.

Диагностика:Зерттеу материалдары-ауру нжісі, мрын-жтынша уысыны блінділері, лім-жадайында-миды ж/е жлынны,лимфатикалы тйіндеріні блшектері.Полимиелит вирустарын бліп алуды зерттеліп отыран материалдармен жасушаларды бастапы ж/е айта егілетін даылдарды жтыру жолымен жргізеді.Вирустарды кбеюі цитопатиялы тиімділігі бойынша бааланады.Блініп шыан вирусты ерекше трдегі сары суыны кмегімен жасуша даылындаы бейтараптандыраш реакцияа арап сйкестендіреді н/е идентификациялайды.

Серологялы диагностика вирусты эталонды штамдарыны кмегімен ауруды ос сары суын КБР,БР бойынша зерттеуді амтиды.

Емі:40-50ж. Полимиелит эпидемиясы мыдаан ж/е он мыдаан адамдара тарап оларды 10% ліп ж/е шамамен 40% мгедек болып алан.Полимиелитке арсы вакцналарды жаппай олдану лемде, соны ішінде бізді елімізде де ауруды крт томендеуіне келді. 19580ж. Ресей вирусологтары А.А.Смородинцев пен Н.П.Чумаков алым Сэбинні штамдарынан ауыз арылы берілетін тірі вакцина трін зірледі. Бл балалара 3 айдан бастап егу шін пайдаланылады.Вакцина траты гуморальды ж/е жергілікті иммунитетті алыптастырады.

Емдеуі:Полимиелитті белгілеріне байланысты емдейді. Гомологиялы иммундыглобулинді сал ауруы дамуына арсы олдану елеулі трде шектелген.

 

 

Коксаки вирусы.Коксаки вирустары адамдарда р трлі аурулар оздырады, полиемиетке араанда коксаки инфекция жеілдеу трде теді. оздырышын алашы рет АШ алымдары Г.Доллдорф жне Г.Сиклс 1948 жылы Коксаки деген жерде полиемиелит ауруыны белгілері бар науас баланы ішегінен бліп алан.

Таксономиясы : Тымдастыы: Picornaviridae

Туыстастыы: Enterovirus

Трі: Коксаки вирус А жне В

Морфологиясы: Коксаки вирустары- те майда вирустар вирионны симетриялы типі куб тріздес. Кейбіреулері млшері 100 нм-ге дейін жететін кристалл рауы ммкін. Жалпы пикорнавтрустар сияты рамында липидтер жо гемагглютини бар.

Даылдандыру: Коксаки вирустары штамдарыны кбісі жасуша даылдарнда седі. Жаа туан а тышандарды организімінде жасы кбейеді. олара жтыраннан кейін пайда болатын клиникалы белгілеріне байланысты екі топа блінеді- А жне В коксаки вирустары.

Антигендік рылымы: Коксаки вирустарыны 30 дан астам серотиптері белгілі. Антигендік рамына сйкес А тобына 26 тип В-тобына-6 серологиялы топтар жатады. Топты спецификалы антигендері бар жнеде орта комплемент байланыстырушы антигені бар. Коксаки вирусты кейбір штамдарыны гемагглютинациялаушы асиеті бар оны ГАТР-ны кмегімен анытауа болады.

Иммунитеті. Ауырып траннан кейин кернеулі типтік-спецификалы иммунитет пайда болады. ан сары суында вирус бейтараптаушы антиденелер жиналып, за жылдар бойы саталады.

Патогенезі: Инфекция резервуары-инфицирленген адам. Коксаки А вирусы салыстырмалы трде жоары миотроптылыымен сипатталады, йтені жаа туылан а тышандара жтыранда лсіз салдану оздырады ал тірі ал,андарында блшыеттерні дегенарациясы байалады. Коксаки А вирустары адамдарда шыты баспа жтыншаты арты абатында шы трізді бртпелер, дисфагия, дене ызбасы, ауыз уысында жне ая олдарында клдіреуік полиомиелит тріздес аурулар, балаларда диарея кейде бртпе шыуын оздарады.

Диагностика: Коксаки А жне В топтары оздаратын ауруларды негізгі синдромдары тыныс алу жрек т амыр нерв жйелерді заымданулары боландытан зерттеу шін: мурын-жтынша шайындысы ан несеп жлын сйытыы алынады. Вирусологиялы діс а) жаа туылан тышыандара жтыру -лсіз салдану ліммен аяталу: Б) жасуша даылдарында жтыру ЦП.. Вирусты идентификациялау: БР. Серологиялы диагноз ою: БР, КБР, ИФТ .. Жедел диагноз ою: ПТР ИЭМ

Емдеуі: симптоматикалы ем шаралары, спецификалы яни этиотропты препараттар жо.

Алдын алу: Жалпы медициналы алдын алу шаралары жргізіледі. Спецификалы профилактикасы, яни вакцина егу олданылмайды.

 

 

ЕСНО вирустары:тыныс алу жолдарын жоары жне орта блімдерін, нерв жйелеріні не де ішек жолдарын заымдайтын цитопатогенді вирустар.

Таксономиясы : Тымдастыы: Picornaviridae

Туыстастыы: Enterovirus

Трі: ЕСНО вирустары

Морфологиясы: ЕСНО вирустары- те майда вирустар вирионны симетриялы типі куб тріздес. Кейбіреулері млшері 100 нм-ге дейін жететін кристалл рауы ммкін. Жалпы пикорнавтрустар сияты рамында липидтер жо гемагглютини бар.

Антигендері: ЕСНО вирустарыны серологиялы варианттары серотиптері бар, бріне орта комплемент байланыструшы антигені бар. ЕСНО вирустарды кейбір серотиптерні аны О тобына жататын адамдарды эритроциттерін агглютинациялау абілеттілігі бар.

Даылдандыру:ЕСНО вирустар жасуша даылдарында кбееді, жне ЦП-сі бар. зерханалы жануарлара ЕСно патогенді емес. Полиовирустарды ерекшелігі маймылдара патогенсіз ал Коксаки вирустардан ерекшелігі жаа туылан тышандара патогенді емес.

Патогенезі: оздырышты "кіру апасы" мрынны жтыншаты жіішке ішекті шырышты абаттары оларды эпителиялы жасушаларында жне де лимфоидты тіндерде вирустарды сіп нуі жреді. Вирустар кбейген со лимфаа теді содан кейін ана тсіп , инфекцияны генерализацияланауына сер етеді. ЕСНО вирустарды , 11,18 жне 19 сероварианттары е ауіпті болып табылады. Вирусты 8-11 жне 20 серолдогиялы варинаттары "суы тиген" сиякты аурулар 2,9,12,14,16,21-асептикалы менингит ал 9 жне 16 варианнттары ызылша ауруыны кезіндегідей дене ызбасыны ктерілуіне себепкер болады

Иммунитеті: траты типтік-спецификалы. Ауырып траннан кейін комплементбайланыстырушы, вирус бейтараптаушы антиденелер, антигемагглютинидер пайда болады.

Диагностикасы. Зерттелетін заты коксаки инфекциясы кезіндегідей. Вирусты бліп алу- жасуша даылдарында жтыру ЦП. ВИрусты идентификациялау БР ИФТ ГАТР РСК. Серологиялы диагноз-БР КБР ИФТ

Алдын алу: жалпы мед сатану шаралары, вакцина егу олданбайды

Емдеуі: симптоматикалы ем шаралар

 

АТБ вирусы:

Таксономиясы : Тымдастыы: Retroviridae

Туыстастыы: Lentivirus -адамдарды имунды тапшылы вирусы

АИВ-лимфоциттерде макрофагтарда жне нерв тіндеріні жасушаларында вирусты за уаыт айналымда болуыны нтижесінде имунды жауапты прогрессивті бзылуын оздыратын вирустар. Жре пайда болан имунды тапшылы синдромы ерекше инфекция ретінде алашы рет 1981 жылы АШта пневмоцисттік кпе абынуыны те ауыр тріне шалдыан жігіттерде тіркелген

Морфологиясы: АИВ РН рамды вирус. АИФ-ті жетілген вириондары сфера пішінді млшері 100-120 нм-ден аспайды. Сырты абышасы гликопротеинді тікенекшелермен шаншылан екі абатты липидтен трады. Вирионны жрекшесі цилиндр немесе конус трізді капсидтік р18 жне р24 ауыздардан трады. Геномы РН ны екі жіпшесінен трады рамында 7900-9800 нуклеотидтік осатар жне вирусты ш фермент бар.Антигендік рылымы:АИВ-ні негізгі антигендері-беткейлік типтік спецификалы gr41, gr120 ауыздар. Жрекшелік gr 24 топты спецификалы антиген.ВИрусты екі типін 10-нан астам серологиялы варианттарын ажыратады. АИВ- 1 шін мутациялану ммкіндігі репликациялану циклында оннын минус торт минус бес дрежеде деп болжамдады. Даылдандыру.АИВ адамдарды лимфоциттерінен жне моноциттерінен дайындалан жасуша даылдарында сіп неді. Патогенезі: АИВ-ты лимфатропты асиеті бар йткені вирусты ауызына лимфоциттерді жне басада жасушаларды СД4 рецепторларымен зара састыы бар. Вирус негізінде Т жне В лимфоциттерді заымдайды. АИВ шін СД4 рецепторлар: Т-хелпер, моноциттер, макрофагтар, лангерганс жасушалары, лимфа тйіндеріні фолликулярлы жасушалары, кпені альвеорлы макрофагтары, микроглиялы жасушалыр нерв жасушалары нысана жасуша болып табылады. АИВ СД4 рецепторлары жо жасушалалрдыда инфирцирлей алады.Кл. кріністері; Жасырын кезеі- 2-4 аптадан бірнеше айа дейін созылады. Біріншілік-кріністер кезеі- бірнеше туліктен 1-2 айа дейін. Бл кезде лимфоаденопатиялар мен температура ктерілуімен сипатталады, клиникалы симптомдары суы тиген кездегидей. Екіншілік круіністер сатысы бірнеше айдан 8-10 жыла дейін созылады. бл кезде АИВ оздыратын имуннды бзылыстар байалады, лимфоаденопатия, диффузды жеделден энцефалит ОЖЖ заымдануы ммкін. Диагностика: Зерттеіге науас аны алынады. ИФТ диагноз оюды негізгі дісі. Вестернблот сынамасын ою АИВ- инфекцияны дл анытау шін вирусты рбір спецификалы антигендеріне арсы антиденелерді жекелеп анытайды. ПТР андаы АИВ-1 РН-ны санын анытауа негізделген.Емдеуі: Имунды жйені ызметіне сер ететін жалпы медициналы жне симптоматикалы емдеу шараларымен атар арнайы химиялы препаараттар олданылады: Кері транскриптаза ингибиторлары тимидидер, тимидинді емес аналогтар, протеаза ингибиторлары.Алдын алу: Спецификалы профилактикасы лі жасалмаан. Шетелдерде вакцина жасау жмыстраы жргізілуде, жИТС тен сатану шін бейспецификалы шаралар олданады: бір рет колданатын мед аспаптарды пайдалану: презервативті пайдалану: стерилдік ережені орындау: жынысты трбиені дрыс жола ою шараларын арастыру. Трындар арасында санитарлы аарту жмыстарын жргізу жіне т.б.