Аденовирус виурсыны асиеттері

Ал.рет 1953 жылы У.Роу балаларды бадамша безінен жне аденоидтарынан бліп алан.

Таксономиясы:

Тымдастыы: adenovieridae

Туыстастыы: mastadenovirusa (адамны С аденовирусы)

Aviadenovirus (старды А аденовирусы)

Atadenovirus (ойларды Д аденовирусы)

Siadenovirus (тйетауытарды В аденовирусы )

Патогенезі жне клиника:жасырын кезеі 4-5 тулік. Вирус сезімтал жасушада кбейеді. ан айналымына тскен кезде ан тамыр эндотелиясын заымдайды. Шырышты абатты эксудативті абынуына, фибринозды лбі жне некроз пайда болуына келеді. Плацента арылы тіп, рсаішілік ауру, ры аауын, нресте ліммен аяталатын кпе абынуын тудырады. Аденовирус кбінесе жедел респираторлы ауру (фарингит, ларингит, трахеобранхит)оздырады. Жас бала жне арт адамда ауыр трдегі жне майда ошаты немесе интерстицияльды аденовирусты пневмония 3,4,7,14 типтері оздырады. Аденовирусты инфекциялар шырышты абаттарды, бадамша бездерді, аденоидтарды жне кз коньюктиваларыны аралас трде яни атар заымдануымен сипатталады. Ішектік аденовирус сбилерде гастроэнтрит бркетпесін оздырады. Балаларда демікпелік бронхит, ларинготрахеит дамиды.

Микробиологиялы диагноз ою Зерт.ажет заттар: мрын-жтынша шайындысы, коньюктива бліндісі, нжіс, ан. Вирусты бліп алу: біріншілік немесе диплоидты даылына жтыру (ЦП бойынша индикациялайды). Идентификациялау: ГАТР,ИФТ,РИТ,КБР. Серологиялы диагноз ою:КБР,ГАТР,БР. Жедел диагноз ою: ЭМ,ИЭМ,РИФ,ИФТ.

Емдеуі:Симптоматикалы жне лейкоцитарлы интерферон, дезоксирибунеоклиаза ферменті, теброфен жне оксолин осылан кз жапалары.

Алдын алу: Жалпы медициналы сатану шарасы. Спецификалы профилактика яни вакцина егу шектелген. йткені жиі кездесетін серологиялы варианттардан лсіздендіріп дайындалан тірі вакциналарды ке олдану адам жасушаларында атерлі ісіктік трансформация оздыруы ммкін. Ашта скери адамдар арасында аденовируса арсы тірі вакцина нтижелі олданды.

 

ызамы вирусыны асиеттері:

ыза мерзімді дене ызбасымен, майда даты экзантемамен бртпе шыуымен генерализацияланан лимфоаденопатиямен жне жкті йелдерде ры заымымен сипатталады. Таксономиясы: Тымдастыы:Togaviridae, Туыстастыы:Ribuvirus

Патогенезі,клиника:Вирус жаннан кейін мойын, желке жне ла бездерінін арты лимфатйіндеріні жасушаларына енеді, сол жерде вирусты біріншілік репродукциялануы басталады. Бездер лкейеді, пальпациялау кезінде ауырсыну болады. Вирус лимфаа жне ана теді де вирусемия дамиды, бртпе пайда болан кезден бастап вирусемия тотайды. Тыныс алу жолдары заымдананда жасырын кезеі 11-23 тул.созылады. продормальды кезеі бірнеше сааттан 1-2 тул.дейін созылады. Ауруа тн сипатты белгілер: ашы алызыл тсті даты папулалы бртпе шыу. Асынулар сирек болады (отит, бронхопневмония, полингевриттер) Е ауыр асыну ызамыты энцефалит жне энцефаломиелиттер ересектерде кездеседі. Заымдану те ауыр трде отіп 20-25 % ліммен аяталады.Нресте салмаыны аз болып туылуы, тромбоцитопениялы пурпура, гепатоспленомегалея, пневмония т.б жиі байалады. Жктілікті бірінші триместрінде рыты вируспен инфицирленуі те ауіпті.Жктілікті алашы екі айында жтыру патологиялар пайда болуды 60-80% арттырады. Бл кезде кеміс ааулытар дамиды.ызамы вирусыны персистенциялануы адамда екіншілік онжылдытар мерзімінде прогрессивті ызамыты паненцефалит дамуы ытимал.Микробио- диагноз ою:Зерт.зат: ан, мрын жтынша шайындысы, ликвор, ры тінінен алынан сынама. Вирусты бліп алу:ауыспалы жасуша даылына (Vero, Hela)жтыру (тйіндатар тзілуіЦП, ГАР бойынша анытау). Идентификациялау: БР,ГАТР,РИФ Серологиялы диагноз ою: КБР,ГАТР,БР,ИФТ,ПТР. Ауру барысында антидене титріні 4 есе жне одан да жоары кбеюі жне ауырып траные IgG-ді немесе жаын арада науастананын крсететін IgM спецификалы антидене анытауды спецификалы маызы бар. Жаа туылан нрестелерді І жартыжылдыында вируса арсы жоары дегейде спецификалы IgM-ді табу жне ІІ жаптыжылдыында IgG-ді анытау рсаішілік инфекциямен зардаптананын крсетеді.Емдеуі: Симптоматикалы

Алдын- алуы:Спецификалы профилактика масатында ртрлі вакцина олданады.

Моновакцина: Merubaх-2-ызамыа карсы вакцина

Рудивакс- ызамы вирусыны аттенуацияланан штамынан дайындалан тірі вакцина (Франция)

Эрвевакс-ызамы вирусыны аттенуацияланан штамынан дайындалан вакцина (РЕСЕЙ)

ызамы аттенуацияланан модифицерленген тірі вакцина Индия

Ассоцияланан вакциналар:

Паротит-ызылша-ызамыты вакцина-MMR II АШ

Паротит ызамыты вакцина MR-Vaх-2

Кенелік энцефалит вирусы.Кенелік энцефалит- негізінде ОЖЖ заымданатын жедел вирусты инфекция. Бл инцекцияа кктемдік-жазы маусыды тн. Вирус 1937ж кенелік э. Ауыран адамдардан блініп алынан.

Тымдастыы: Flaviviridaе Туыстастыы: Flavivirus. Морфологиясы, даылдандыруы, репродукциялануы– жалпы флавивирустар оздыратын инфекциялар кезіндегідей. Резистенттілігі.Тзімділігіні шамалы болуына арамастан, кенелік энцефалит вирусы температураны ке аралы ауытуында (-150°С-тан + 30°С-а дейін) зіні тіршілік абілеттілігін сатай алады, ол з кезегінде вирусты ке таралуына сер етеді. Вирус ортаны ышылды РН жадайына те тзімді. Сондытан алиментарлы жолмен жуда маызды рл атарады. Вируса висцеротроптылы жне нейротроптылы асиет тн.

Этиологиясы,эпидемиологиясы.Кенелік энцефалитті оздырышы вирус болып табылады, оны клемі 20-30 нм. Кенелік энцефалит табии-ошаты нейроинфекция; эпидемиялы белсенділігі кенелерді санына, социалді факторлара, географиялы ерекшеліктеріне байланысты. Тасмалдаушы болып иксод кенелері табылады. Патогенезі.Жасырын кезеіні затыы – 5-тен 30 кнге дейін. Вирус алашыда енген жерінде (ену апасында) кбейеді де, ана тседі – вирусемия дамиды. Вирус ан тамырларыны, ішкі азаларды (бауыр, ккбауыр) жне фагоциттеуші жасушаларды эндотелиясына еніп, белсенді трде кбейе бастайды. Алиментарлы жолмен жанда жтыншаты жне жіішке ішекті шырышты абаты ену апасы болып табылады. Жасырын кезеіні соында ан тамырларыны эндотелиясында вирусты белсенді кбеюі нтижесінде 5 кнге созылатын екіншілік вирусемия пайда болады. Кл. кріністері.Клиникалы аымы бойынша ауруды негізгі екі вариантын ажыратады: шыысты – те ауыр трде, батысты – жеілдеу трде теді. Ауру жедел басталады: алтырау, басыны атты ауруы, 39°С-а дейін температураны ктерілуі, лосу, су, блшыеттеріні ауыруы жне лсін-лсін тартылуы байалады. Клиникалы крінісі бойынша кенелік энцефалитті 3 трге бледі: дене ызбалы, менингиальды жне ошаты. ызбалы трі 30-50% райды, менингит белгілері жо, аяталуы олайлы, астения сирек байалады. Менингиальды трі науастанушылыты 40-60%-ын райды, менингиальды синдромдармен, ликвордаы згерістермен сипатталады, ызба екітолынды трге теді, инфекциядан кейінгі астениялы синдром ауырып трандарды 40% -да кездеседі. Ошаты трі сирек (8-15%) байалады, менингиальды симптомдарды белгілерімен, ртрлі дрежеде нерв жйесіні ошаты заымдануымен сипатталады. Сал болу, сезімталдыын жоалту, миды бааналы блімінде заымдану болады, ол з кезегінде тыныс алу жне жрек ызметіні бзылыстарына келеді. лім туызушылы те жоары, кеселден кейін траты асыну салдары алады.Диагностикасы. Лабораторлы диагностикасында бірінші 7 – кнні ішінде анда жне ми-жлын сйтыында кене энцефалиті вирусын немесе антиденені серологиялы тексерулер арылы анытайды.

Емдеу жане алдын алу

Бастапы кезеінде- кене энцефалитіні вирусына титрленген адам иммуноглобулинін енгізеді. Дегидратациялы ем таайындайды, жрек –тамыр ауруларына арналан препараттар, симптоматикалы ем, антибиотиктерді жне сульфаниламидтерді асынулар боланда ана пайдаланады (пневмония).

Кенені, масаны жне трлі кемірушілер|ді жою; бл шін оларды мекенін ДДТ жне гексахлоран препараттарымен улау ажет; орманда жмыс істеген кезде адам жиі-жиі киімін, денесін тексеріп отыру керек; егер денеге жабысан кене табылса, оны бірден жлып тастамай, сімдік майын тамызып тсіреді.

 

 

Кандидоз оздырыштары Кандида саыраулатары топырата, суда, сімдіктерде мекендейтін те ке таралан микроорганизмдерді бірі болып табылады. Жне де олар дені сау адамдарды организміндегі кптеген экоуыстарында траты мекендейді (теріде, ішек жолында, ауыз–жтыншата, ынапта т.б.). р трлі жануарларда кандида тасымалдаушылы ке таралан. азіргі кездегі классификация бойынша кандида туыстастыыны шамамен 150 трлері (варианттары) тіркелген. Дегенмен саыраулатарды токсономиялы зара атынасы соына дейін аныталмаан, дл есепке алынбаан. атарынан бірнеше жіктемесі (классификациясы) сынылып келеді, мндай жадайды тжірибелік медицинаа пайдасы жо. Медициналы маызы барына Candida albicans жатады. Кандиданы бл трі е патогенді жне оппортунистік микоздарды е ке таралан оздырышы деп саналады. Соы 10-15 жылда кез келген стационарда, сіресе онкологиялы, хирургиялы, гинеколгиялы, гематологиялы, т.б. блімшелерде, яни айын иммунды тапшылыа шалдыу аупі бар аурулар шоырланатын мекемелерде госпитальды кондидозды инфекциялар демелі жиілікпен тіркеле бастады. Осындай жадайлар ауруханалы ралдарды, аппараттарды, ызметкерлер олыны саыраулатармен контаминациялануыны жне медициналы мекемелерде санитариялы–эпидемиологиялы ережелерді мият орындалмауыны салдарынан кандидоздар пайда болуы экзогендік сипат алып отыр.

С. albicans–тан баса саыраулатарды C. tropicalis, C. krusei, C. guilliermondii, C. glabrata, C. lipolytica, C. lusitaniae, C. parasilosis, C. rugosa, C. zeulonoides жне 20-дан астам баса да трлеріні медициналы маызы бар екені аныталан ( Осы трлерді кпшілігін Candida «non albicans» (брын сирек кездесетін кандида тобы деп атаан) тобына жатызады. Олар негізінде жыныссыз жолмен кбейеді(18.2- кесте). Микроморфологиясы. Таза даылын микроскопта араанда кбінесе жалан гифалар жне бластоконодиялар крінеді. Микроморфологиясын зерттеу шін детте Дальмау дісін олдана отырып Петри табашасындаы жгерілік агарда сіруді пайдаланады(50,51- сурет).Даылды асиеті. Кдімгі Сабуро ортасында жасы седі. су процесі 4-7 кнге дейін созылады. Колониялары детте млдір емес, млшері орташа (C. lusitaniae, C. parasilosis, C. tropicalis-тікі-майда), а немесе ою–оыр тсті, беткейі детте тегіс, ылалды (C. kefir, C. krusei, C. lipolytica-нiкi-ра, кгірттеу). Иісі- ашыан стті иісіндей.

Негізгі клиникалы кріністері. Candida туыстастыына жататын саыраулатар соы кезге дейін медициналы маызы жо шартты–патогенділерге жатызылып келді. Сондытан кандидаларды (жалпы аланда барлы саыраулатарды) патогенділік факторлары аз зерттеліп келді. Дегенмен, оппортунистік инфекцияларды, соны ішінде микоздарды, аламды таралуын кшейтетін факторларды кбеюі, кптеген шартты–патогенді, тіпті сапрофитті микроорганизмдер трындарды денсаулыына ауіп тндіретінін крсетті. Candida туыстастыына жататын саыраулатара атысты кзарас згерді. Кандидоздарды этиологиялы агенті ретінде тек ана С. аlbicans емес баса да кптеген Candida «non аlbicans» болатыны длелденді. ртрлі кандидоздарды саны едуір кбейді. Клиникалы трыдан «Беткейлік кандидоз» жне «Тере кандидоз» деп бледі.

Беткейлік кандидоздара кіреді:

-ауыз уысыны кандидозы (ауыз ойылуы);

-ынапты кандидоз;

-тері кандидозы;

-кандидалы паронихия жне онихомикоз (тырна заымдануы);

-жаялыты дерматит жне сбилер атпарларыны кандидозы;

-теріні туа біткен кандидозы.

Тере кандидоза кіреді:

-асазан–ішек жолыны кандидозы;

-бйрек жне несеп шыар жолдарыны кандидозы;

-бронхалар жне кпе кандидозы;

-диссеминирленген (висцеральды) кандидоз (кандидемия, кандидалы септицемия, кандидалы флебиттер, кандидалы менингит т.б.). Емделмеген жадайларда детте ліммен аяталады. Candida саыраулатарыны клиникалы жне экологиялы маыздылыын уатылы зерттеу те ажет, йткені жылдам диагноз оюа, емдеу тсілдерін таайындауа жне алдын алу шараларын жргізуге ммкіндік береді