Лекция. Орын алмастырулар шифрлары. Хемминг кодын анытау

· Орын алмастырулар шифрлары.

· Хемминг кодын анытау.

Орын алмастырулар шифрлары. Орын ауыстыру арылы шифрлау немесе транспозициялау дегеніміз аымдаы мтінні тек символдарды немесе элементтерді ретін згертеді. Мндай шифрлауды классикалы мысалы ретінде Кардано тор жйесін арастыруа болады. Пара бетіне жазанда оны кейбір бліктерін бос алдырып отырады. Шифрлау кезінде апаратты ріптері осы бос бліктерге толтырылады. Шифрды ашу шін апарат ажетті лшемдегі диаграммаа жазылып, оны стіне торды ойса ашы мтінні ріптері крініп трады.

Торды екі трлі діспен олдануа болады. Бірінші жадайда шифрланатын мтін тек аымдаы апаратты ріптерінен ана трады. Торды атарынан трлі жаадайда олдананда астында жатан паратаы р тор бос болмауы керек болатындай етіп жасалынады. Мндай тора мысал ретінде брылатын торды крсетуге болады (сурет 1). Егер мндай торды атарынан 900 братын болса ашы торларды барлыын толтыраннан кейін тор зіні аымды орнына айтып келгеннен кейін барлы тор бліктері толтырылан болып шыады. Тор бліктеріндегі сандар торды дайындауды оайлатады. р бліктен бірдей саны бар тор бліктерінен тек біреуі ана кесіп алынып отырады. Екінші діс, стеганографиялы дісі пия апаратты беру фактісін жасыруа ммкіндік береді. Бл жадайда пара бетіні тек бір блігі ана толтырылып, алан блігі жалан апаратпен толтырылады.

 

         
           
           
           
           
           

 

Сурет 1 - Брылатын тор

Кесте бойынша крделендірілген орын ауыстыруды арастырайы. Бл шифрлау дісін іс-жзіне асыру кесте мысалы тмендегі суретте крсетілген (сурет 2). Кесте 6х6 лшемді матрица трінде берілген. Оан атар бойымен апарат жазылып шыады. Апаратты баан бойымен кілт сандар тізбегі бойынша оыанда шифрмтінді аламыз. Мны иындыы кестені кейбір яшытары олданылмайды.

 

Кілт
  М   Е       Н       О
      М   У   У   Н
    И   В   Е   Р   С
    И     Т   Е   Т
  І       С   Т     У
Д       Е   Н  
  Т       І   М  

 

Сурет 2 - Орын ауыстыру дісімен шифрлау

 

МЕН ОТСТІК АЗАСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ СТУДЕНТІМІН НКТ

 

сзін щифрлайтын болса, онда келесі шифрмтінді аламыз:

 

РПЛЕЩУЗВЛАРОПТМОЫОАНКРДВОАГЕКНПРВТМЫВВІХАПАТАКХНПТАРОЫІДЫАНО

 

Шифрды ашу шін шифрмтінні ріптерін кілт сандарыны тізбегі бойынша баан бойымен жазып шыады да, одан кейін мтін атар бойымен оылады.

Математикалы жолмен жазатын болса, онда P=C=ZnK n-символдарынан тратын барлы ммкін орын ауыстырулардан тратын болсын. Мндаы n=0,1,2,... n-1.

Орын ауыстыру дісімен шифрлау процесін келесі трде рнектеуге болады:

· Ашы типті файл болсын, яни рамында кез-келген апарат болатын мтіндік файл. Бл файл орын ауыстыру дісі алгоритмі бойынша шифрланады. Нтижесінде шифр мтінді файл рылады.

· Шифрланан мтіндік файлы ауыстыру дісіні шифрды айта ашу алгоритмі бойынша ашылады. Нтижесінде ашы мтінді файл рылады.

Хемминг кодын анытау. Мысалы: 100110- коды берілген болсын

 

-разряд саны к=6

 

L=log2k=log26=log223=3log22=31=3; - разряд саны е жаын лкен сана дейін дгеленеді.

Разрядты трде мні 1-ге те шифрланушы разрядтар номерлерін осамыз:

 

+ +
 

 

Алынан нтижені кері ауыстырамыз, яни 111 = 000 – бл осымша код, яни негізгі кодпен бірге осымша код беріледі.

10011000- Хемминг коды.

 

1) 11101- коды берілген болсын

x=5 l=log2k=log223=3

 

 

 

11101100- Хемминг коды.

дебиеттер:

1. Дйсенов Н.Ж., Егенова .М., Кшкінбаева М.Ж. Компьютерлік жйелердегі апаратты орау.

2. Балапанов Е.., Брібаев Б., Дулетлов А.Б. Жаа информациялы технологиялар: информатикадан 30 саба.-Алматы:ЖТИ,2003,-408 б.

3. Байжманов М.., Жапсарбаева Л.. Информатика. Жоары оу орындарды студенттеріне арналан оу ралы. –Астана: Еуразия лтты университеті, 2004, -224 б.