Жйедегі жмысты йымдастыру

ГАЖ-бен детте кптеген адамдар жмыс істейді, бл операторлар, бадарламашылар, инженерлер, р трлі олданбалы сала мамандары (гидрологтар, ботаниктер, медиктер, басарушылар жне т.б.). Бл адамдарды есептеу техникасы жне ГАЖ-бен жмыс істеу біліктілігі р трлі. Сондытан мынадай проблемалар туады: жйеде саталан деректерді жне сол бадарламалыамтамасыздануы дейі жоюдан немесе тышылыты жне кездейсо жойылып кетуден немесе басалай бзылудан алай сатау керек. ГАЖ тамаша бадарламалынім болып табылады, бір даналап рылады да, ымбат аппараттармен жмыс істейді, сондытан іс жзінде барлы ГАЖ-ды бадарламалынімдерініорану ралдары бар; олар детте екі трде болады: жеке аланда ГАЖ-ралдары мен желіде жмыс істегенде желілі бадарламалыамтамасыздануды пайдалану арасында оларды ммкіншіліктеріне ие.

Желідегі жмысты йымдастыру

Желіде жмыс істеу кезінде пайдаланушылар апараттара кіруді р трлі кілеттігі бар топтара блінеді. Блу процесін кімші (администратор)орындайды. Егер жйеде тек бір пайдаланушы болса, ол кімшілік (администраторлы) функцияларды зі орындайды, олара жйені кескінін йлестіру, бадарламалыамтамасыздандыруды инсталляциялануы, жйеге пайдаланушыларды осу жне кіру дегейін йымдастыру, ауіпсіздігін амтамасыз ету жне олдау, резервтіккшіруді амтамасыз ету, жйеге аппаратураны осу, желідегі жмысты адаалау.

Кіру дегейін йымдастыру жне жйеге пайдаланушыны осу

трлі білік пен мамандыа ие жне ГАЖ-бен жмыс істейтін мамандар р-трлі ресурстара – жйелерге кіре алады. Мысалы, кейбір пайдаланушыларды «тек ана оу» ммкіндігі бар, ол тек ана аппаратты арастыруа ммкіндік береді, біра оны згерте алмайды. Кбінесе мндай ммкіндіктерге туелсіз жне жеке сатылатын бадарламалыралдар ие, олар вьюерлер деп аталады. Вьюерлер – бл наты таырыптаы деректер орыны жинаы, оларды арастыру, кзбен шолу жне кейбір талдау ммкіндігі бар бадарламалынімдер. Бадарламалы німдерді, детте баасы тмен жне уаыты ыса.

Елкен ммкіндікке жйелі кімшінізі ие, ол барлы апарата кіре алады; ол барлы пайдаланушынынын таайындап, жйені айта йлестіре алады. Аналитиктер де едуір кілдікке ие. Аналитиктер деп апараттарды талдамасын жзеге асыратын, модельдермен есептерді ратын, шешімдер абылдайтын пайдаланушыларды айтады. Олар біл блігі – операторлар жйеге жаа апараттар енгізеді немесе ескілерін тзетеді. Оларды кейбіреулері цифрлаумен айналысып, атрибутты апараттара (таырыпты) кіре алмайды немесе шектеулі кіру рсатына ие. Еолайлысы – цифрлауды арнайы жмыс орындарында немесе станцияларда жзеге асыру. Баса операторлар атрибутты апараттарды енгізумен айналысады жне оны графикалы блігіне толы кіре алмайды.

Резервтік кшірмелерді кнделікті жасауды адаалау

Резервтік кшірмелер аса ажет, йткені дискідегі апараттар кездейсошірілуі, жойылуы, пайдалану ралдарыны зі сапасыз болуы, аппаратура істен шыып кетуі ммкін. Барлы жадайларда резервтік кшіружоалан апарата байланысты проблеманы толы шешпесе де олайсыздыты минимума жеткізуге ммкіндік береді.

Баылау сратары:

1. Картографиялы дизайнны масаты неде?

2. Картографиялыдизайна сер ететін факторларды ата?

3. Карта типтері?

4. Карта дегеніміз не?

ДРІС –14

Дрісті таырыбы: КЕІСТІК МЛІМЕТТЕРДІ БІРІКТІРУ

Дірісті масаты: Кеістік мліметерді біріктіруді мні жне карталардаы проекциялармен координаталар жйесіненмлімет беру

Тйінді сздер: проекция, картографиялы тор, градусты тор

Дрісте аралатын сратар:

2. Кеістік біріктіру

2.Координаталар жйесі

4. Проекциялар жне брмаланулар

олданылатын дебиеттер:

1. Рысбеков .Б., Солтабаева С.Т. Геоапаратты жйе негіздері. Алматы, 2009 ж.

2. Что такое ArсGIS 9. М.: Data+, 2004 г.

3. Редактирование данных в ArcGIS. Лекции и упражнении. М Data+, 2009 г.

4. Варламов А,А., Гальченко С.А. Географические и земельные информационные системы .Том 6, М.: «Колос», 2005.

5. Цветков В.Я. Геоинформационные системы и технологии. М.:Финансы и статистика, 1998.

Баылау сратары:

1. Картографиялы дизайнны масаты неде?

2. Картографиялыдизайна сер ететін факторларды ата?

3. Карта типтері?

4. Карта дегеніміз не?

ДРІС –15

Дрісті таырыбы: КЕІСТІК МЛІМЕТТЕРДІ БЕЙНЕЛЕУ, КАРТАЛАРДЫ БАСЫП ШЫАРУ

Дрісті масаты:Карталара элементтер осу жне басып шыару рдісімен таныстыру

Тйінді сздер: проекция, картографиялы тор, градусты тор

Дрісте аралатын сратар:

1. ArсMap-та карта жасау