Клеміндегі сандарды жазылуы

Цифрды жазылуына нсаулар жне олармен таныстыру дістемесі :

1. Барлы цифрлар тора толыымен, он жа жартысында кабырасын бойлай орналасуы ажет.

2. Цифрды ені оны зындыынан шамамен екі есе кіші болуы ажет

3. Цифрды жазуды тсіндірмес брын алдымен балалара лгісін крсетіп, малімні басшылыымен р цифр андай элементтерден тратынын талдау ажет (таяша, ирек, ирек сызы).

4. Малім цифрды жазылуын крсетуі тиіс (татадаы арнайы дайындалан тора сызып крсету), ысаша тсіндірмелермен бірінші сызыты айдан басталатынын жне андай баытта жргізілетінін, ай жерде аяталатынын, аламны зілісін, келесі сызы айдан басталатынын айтып труы ажет.

5. Малімні тсіндірмесінен жне баылаудан со балалар аламды алып "ауада" ажетті цифрды алай жазатынын сызып крсетеді. Малімні келтірген тсіндірмесін айталап еткен тиімді.

 

Цифрларды жазылу лгісі

1 цифрыбірі екіншісінен кіші 2 таяшадан трады. 1 цифры зіліссіз жазылады. Алдымен кіші таяшаны жазады. Оны тор ортасынан сл жоарыра бастайды да, торды жоары о жа б рышына дейін жргізеді. Сонан кейін аламды ааздан ктермей, негізгі клбеу таяшаны жазады. Торды жоары о жа брышынан оны тменгі абырасыны ортасына дейін.

2 цифрыілгіштен жне толынды сызы тан трады, зіліссіз жазылады. Ілгішін торды жоары абырасыны ортасы нан сл тменіректеу бастап, сызыты жоары арай жргізеді де, оны о жа жоары б рышта иеді жне торды тменгі абырасыны ортасына дейін клбеу штрих жргізеді. аламды ааздан ажыратпай, торды тменгі абырасын бойлай, оны тменгі брышына арай толынды сызы жргізеді. (Бл цифрды жзген ауа сайтынын балалара айтуа жне оны басын, мойнын, йыршыын крсетуге болады).

3 цифрыо жаа ыысыыраан жоары жне тменгі жарты сопашадан трады. Жоары жарты сопаша тмендегіден сл кіші болуы тиіс. Цифрды жазуды тор абырасыны ортасынан сл жоарыдан бастайды, жоар жарты сопашаны торды ортасына дерлік жеткізеді жне аламды ааздан ажыратпай тменгі сопашан ы жазады.

4 цифрыш элементтен - таяшалардан трады. Алашы екі элементі зіліссіз жазылады.Бірінші таяшаны торды жоары абырасыны ортасынан сл рірек бастап, торды ортасынан сл тменірек жеткізеді.Ортасынан бастап, аламды ааздан ажыратпай, клдене таяшаны оа арай жргізеді жне торды о жа абыр асына сл жеткізбейді. аламды ааздан ажыратпай 4 цифрыны шінші элементін зын таяшаны жазады жне ол торды о жатаы абырасыны ортасынан сл жоары басталып, оны тменгі абырасына арай клбеу жргізіледі.

5 цифрыш элементтен трады. Алдымен кішіректеу тзу таяша жазылады. Оны торды жоары абырасыны ортасынан сл оыра бастап, торды ортасына дерлік клбеу жргізеді. рі арай (ажыратпай) о жа сопашаны жазады. Е соында солдан о арай цифрды жоары элементін жазады.

6 цифрысол жатаы лкен жне о жатаы кіші жарты сопашалардан трады. Цифрды жазуды торды о жатаы брышынан сл тменірек бастайды. Клбей орналасан жне торды тменгі абырасыны ортасы арылы тетін сол жа таы жарты сопашаны жазаннан кейін сызыты жоары арай жргізеді жне торды ортасынан сл жоары оны сол жаа арай иеді.

7 цифрыш элементтен трады: толынды сызытан, кл беу жне кіші тзеу таяшалардан. Тол ынды сызыты торды жоары абырасыны

ортасынан сл тменіре к бастап торды о жа жоары б рышына дейін жргіземіз. аламды ааздан ажыратпай, торды тменгі абырасыны ортасына дейін клбеу таяша жргіземіз.

8 цифрыжоары жне тменгі сопашалардан трады (жоа ры сопаша тменгісінен сл кішіректеу). Цифрды жазуды торды жоары абырасыны ортасынан сл тменіректеу жне оыра бастап, сызыты оа карай жне жоары жргізеді де, торды жоары жне о жа абыраларын жанастыра иеді, сонан кейін сызыты (онан сола арай) жргізгенде де иеді жне торды тменгі абырасыны ортасына таман солдан оа карай жргізеді. рі арай сызы иіліп, жоарыдаы бастап ы нктеге дейін жеткізіледі.

9 цифрысол жатаы кіші жарты сопашадан жне о жатаы лкен жарты сопашадан трады. Цифрды жазуды торды о жа жоары брышынан сл тменірек бастайды да сызыты сола арай жоары жргізеді, торды ортасына таман иеді, сонан кейін оа арай жоары жргізеді де бастапы нктеге арай иеді. аламды ажыратпай, сол нктеден бастап, о жатаы лкен сопашаны торды абырасыны ортасын жинатайтындай етіп жазады.

10 клеміндегі сандар

Таырыпты окытудын міндеттері:

1) Санны натурал атарыны жасалу принципін тсіндіру.

2) Сандарды атауларымен сйкес белгіленуімен таныстыру, цифрларды жазу дадысын алыптастыру.

3) Заттарды екі тобын біріктіру жне ажыр ату арылы « + » немесе «-»

табаларын, осу жне азайту амалдарын олдануды, жазуды йрету.

4) Крнекілікке сйеніп, сандарды салыстыру арылы «>», «<«, « = »

табаларымен сйкес тесіздік, тедік ымдарымен таныстыру.

5) 0 саныны маынасын, пайда болуы н, сандар атарындаы орнын, жазылуын таныстыру.

6) Геометриялы фигураларды лементтерімен таныстыру, брыш, абыра, тбелер, орта кабыралары - сулелер, тбелері - нктелер болатынына назар аудару.

7) Сандарды жне амал табаларын пайдаланып орындал ан жазу-рнек, нтиже рнекті мні болатынын тсіндіру.

8) осу, азайту амалдарыны атауларымен, зара байланысын, осу амалыны орын ауыстырымдылы асиетімен таныстыру, пайдалануды тиімділігін крсету.

9) Бір санны екінші саннан анша арты, анша кем екенін білу шін

лкен саннан кіші санды азайту керектігін тсіндіру.

10) р санны сан атарындаы орнын, рамын анытауа жатты тыру.

11) 10 саны, оны 2 цифрымен жазылуы, 1 жне 2 табалы сан.

олданылатын крнекіліктер:

1) алталы полотно (10 алта).

2) Нрселерді суреті (он –оннан)

3) Геометриялы фигуралар (он -оннан).

4) Кеспе цифрлар.

5) Амал (+, -), атынас (>, <, =) табалары.

6) Цифрларды жазылу лгісі.

7) Сан, баа туралы ле, тапа.

8) Санны рамын крсететін йшікті суреті

9) Ертегі кейіпкерлеріні суреті.

10) Зата санды жне оан цифрды сйкестейтін сурет.

11) Сандарды атаулары жазылан тірек -сызба.

Жалпы дістеме бойынша он клеміндегі сандармен таныстыру мынадай кезенен трады:

I. Санны санау нтижесі екенін крсету.

II. Сан лшеуді нтижесі екенін крсету.

III. Сан амалды нтижесі екенін крс ету

IV. Санны жазылуы, цирмен таныстыру.

Математикалы диктант

1. Сандар атарын жаластыр: 3, 4, 5... .

2. 4-тен брын андай сан аталады?

3. 5-тен кейін кандай сан аталады?

4. 6 саныны кршілерін жаз.

5. 3-тен 1-і кем санды жаз.

6. 2-ден 1-і арты кандай сан?

7. 5 пен 3 сандарыны арасында андай сан бар?

8. Тиісті табаларды ой:

а)4*1=5, 6*1=5.

)3=2+..,

2=3-..

б) 8> .

 

 

Глоссарий

1. Сан — млшерді сипаттайтын, санауда пайдаланылатын абстракт нрсе.

2. Нумерация -нмірлеу санды атар

3. Араб цифры — 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 сияты математикалы табалар.

4. Крнекілік – педагогикадаы дидактикалы тсіл. Ол апаратты, дрісті, гіт-насихатты, жарнаманы танымдылыы мен прменділігін арттыру жолы, оытуда заттар мен былыстарды р айсысыны зіне тн жаратылыс бітімін, р илы сыр-сипаттарын сезім мшелері арылы байау, абылдауа баулиды.

5. дістеме — педагогика ылымыны жеке пндерден берілетін білім

клемі мен мазмнын негіздеп, оны оытуды тиімді дістерін зерттейтін бір саласы.

6. АБАКТАР- сандарды нмірлеуді арастыранда, онды арылы тіп сандарды осанда 10 саныны рамын арастыранда пайдаланылады. Оларды тараан трі 2 немесе 3 атар вертикаль алталары бар бір жазытыта орналасан аспап.2 атарлы абака 2 тсті есептеу материалдарын (кк тсті, оан керісі ызыл тсті) дайындайды.

 

Тапсырмалар

Дегей

1. Есепте: 1 + 2 = 7 – 3 = 3 + 3 = 8 – 4 = 4 + 2 = 5 – 2 =

2. Салыстыр (>, <, =)

4+3*5 5+4*3 5*7-4 7-4*6 8+1*2 0*9-3

3. 6 см. кесінді сыз.

4. 8см * 6см 3см * 1см 2см * 5см 3см * 3см 7см * 8см 6см * 0см

5. рнектерді салыстыр

3+2 * 1+5 2+4 * 8-3 1+5 * 3+2 8-3 * 4+2

Дегей

1. Санды ой:

Q–2 < 4+3 3+Q > 7-2 6-Q < 7+1 5+Q < 3+6

2. Есепте: 5+3-2= 1+5-3= 4+6-3= 4+6-3= 8-6+5=

3. Санды тап:

6 + Q = 7 Q - 2 = 4 8 - Q =4 5 + Q =9

Дегей

1. (+, -) ой.

10 * 3 * 2 =5 6 * 2 * 2 = 2 8 * 1 * 6 = 3 7 * 2 * 1 = 6

2. Сандарды ой:

3 + 4 = Q + Q 4 + 4 = Q + Q 7 – 2 = Q - Q 6 – 3 = Q - Q

 

 

.Жбанов атындаы Атбе ірлік мемлекеттік университеті

Педагогика институты