Блім 2. азіргі леуметтік ызметкерді ксіби ндылыы.

 

леуметтік жмыс профессионалды ызметте жиі кездесетін трлерге жатады. Мнда кбінесе ызметкерді тиімді жне лгерімділігін анытайды. Сондытан леуметтік ызметкерді оыту процесінде мамандыты маыздылыын ана крсетпейді, сонымен атар тла ретінде рухани-адамгершілік ндылытарын алыптастырады. азіргі леуметтік ызметкер зіне профессионалды білімін жне дадыны, жеке асиеттерді міндетті трде есепке алады. леуметтік жмысты тадай отырып жастар осы маманды туралы толы малмат алуы керек. леуметтік ызметкер иыншылытара арамастан ол адамдарды жасы кре ме? Адамдара жасылы істей ала ма? Адамдарды кнделікті баытсыз жадайларды тзе алуа дайын ба, сонымен атар бл адамгершілік сратарды маманды тадаанда шешуі ажет. Сондытан леуметтік ызметкер мамандыын тадаан кезде адамгершілікті реттеуді ажет етеді, яни ате тадауды негативті салдарын болдырмайды. Солай боландытан маманды тадау — рбір адамны міріндегі маызды адам жне сіресе жастар шін зіні кшіне сйкес саланы тадау те иын. Маманды тадау шін уестік ызмет ету ммкін — болаша маманны жеке рухани-адамгершілік ндылытарыны зіндік образды табии байланысын йлестіреді. Егер адам саналы трде леуметтік ызметкер мамандыын з алауынша жне тлалы ндылытара сйкес тадаса, онда ол шін моральды жаынан ауыр болмайды. леуметтік ызметкер жне оны клиенті е бірінші рет клиентті міріндегі те иын жадайда кездеседі, яни адама ауіп тнген жадайда кездеседі. Клиент шін леуметтік ызмет мекемесіне келу ол шін сыннан ту болып табылады. Солай боландытан бл мселені стті шешу мітін ана білдірмейді, сонымен атар зіні жауапсыздыын мойындайды, яни зіні туелді боланына арамастан адам ішкі дниесін мойындаанмен бл рашан да тла шін мойындау те иын. Бндай жадайда леуметтік ызметкерді клиентті зіні кшіне жне з-зіне сенімсіздікті жее ала ма, зіне сенімді бола ала ма, зіні оршаан ортасы жаынан зіні адір асиетін сатай ала ма, мндай кезде леуметтік ызметкерді жеке адамгершілік ндылытарына туелді. Массалы этикалы пікірді жоары баалау жне адамгершілікті крсетуге сйкес шара ретінде леуметтік ызметкерді моральды дегейі бар. Сір, леуметтік ызметкерді моральды дегейі ортадан жоары болуы керек, яни бл оан адаммен арым-атынаса тсуге ммкіндік береді. Солай боландытан адам моральды жоары дегейі арылы баса адамды тсінуге кмектеседі. леуметтік ызметкер з жмысына кірісерде, зіні ызмет дрежесіне туелсіз, клиент пен оама жасылы келуі керек. Маман ретінде, леуметтік ызметкер е біріншіден, клиентке шешілетін мселелер приоритетін анытауа кмектесіп, туындайтын ажеттілектерді реттеп, кмектесіп, сондай – а, клиентті зіндік кмек крсету ызметіне атыстыру шараларын олдануы керек. леуметтік ызметкер клиент пен оам жетістіктері шін жауапты болады. Оны жауапкершілігі клиент жауапкершілігінен лдеайда крделірек. Себебі, клиент тек зіні ара басыны жетістігін ойласа, леуметтік ызметкер абылданан шешімдерді тек клиент шін ана емес, барлы оамды мдделерге де жауапты. леуметтік ызметкер мен оны клиентін жалпы бір масат біріктіреді. Біра леуметтік ызметкер клиентпен бірге з алдында рекетті белсенді бастамасын бейнелейді. леуметтік ызметкер жне оны клиенті ріптес болып табылады, бірата маман мселелерді шешуді дістері мен тсілдерін біледі. Ол зіні арым-атынасы бойынша азамат, трбиеші, кмекші, жетекші ретінде зін крсетеді. Біра та леуметтік ызметкерді жадайын леуметтік рольдер жне арапайым ажеттіктер арылы ана аталмайды, сонымен атар оан моральды ыын беретін адамгершілік асиеттері аталуы керек. леуметтік ызметкерді басты тласы болып адамны ішкі, рухани ндылыы ретінде адамгершілік болып табылады. Оны моральды жне этикалы ажеттіліктерге сйкес адамдара жасылы крсету, ігілікті істерді істеу керек. Медицина ызметкерлері белгілі сйлемді жиі айтады: егер ауру адама дрігерді гімесінен кейін жасы болмаса, онда ол дрігер емес. Бл жадай леуметтік ызметкерге атысты. Егер клиентке леуметтік ызметкерді гімесінен кейін жасы болмаса, онда ол клиентті сенімін атамайды, онда мндай леуметтік ызметкерге леуметтік орау ызметінде орын жо. леуметтік ызметкерді адамгершілік сезімі 3 ажетті компоненттерден трады: адамгершілік білімі, адамгершілікті сендіру жне адамгершіліктік ажеттілік. Адамгершілік білімі. Этика, мораль жне адамгершілік туралы білім негізін, оны ішінде маманданан ызмет облысында леуметтік ызметкер оыту процесі кезінде орташа мамандыта, жоары білім мекемесінде жне квалификацияны жоарлатуды факультетінде жне курстарда білім алады. Болаша маман адамгершілік мнін ынады, ол оам туралы мазмны жне функциясы жайлы млімет алады, зіндік адамгершілік нормаларын ызметкерлермен салыстырады, зіні адамгершілік позициясын тзетеді. Жоары оу орындарында курсты тпеген леуметтік ызметкер зіні интуациялы жасы мен жаман тсінігін басшылыа алады. Профессионалды этика ажеттіліктеріне сйкес оан зіндік моральды орналастыруа ммкіндік береді; біра бл кнделікті бола бермейді. Моральды норма білім моральды рекетті білдірмейді, сондытан профессионалды ызмет іс-тжірибесіне атысты з беттілігін сатайды — олар профессионалды ызметте олдануы жне олдануы ммкін. Мндай жадайда біз тламен бірге «екі мораль» атты іс бар, бл профессионалды моральда теориялы трде адамгершілік сратарына бадар бере алады, біра оны ажеттіліктеріне соынан еру міндетті емес. Адамгершілікті сендіру – бл профессионалды моральды ділеттілік ажеттілігіне леуметтік ызметкерді тжірибеге жне білімге сенімділік негізі. Адамгершілікті сендіру бл маманны жеке дамуды жоары сатысы болып табылады. Оан оны сезімі, оларды леуметтік практикадаы тексірісі, мірлік жне профессионалды тжірибесі жатады. Адамгершілік сендіру маманнан зіні ебегіне жауапкершілікпен арай білуді, клиент пен оам шін не істеді, не істеу керектігін ажет етеді. Адамгершілікті сендіру профессионалды ызметке маманны теориялы жне практикалы дайындыын анытайды, яни леуметтік жмыс практикасында зіні мінезі мен рекетіне саналы трде арым-атынасы болып табылады. Адамгершілік ажеттіліктері — леуметтік ызметкерді адамгершілік сезіміндегі жоары дрежесі. Ол профессионалды этиканы сатауды талап етудегі моральды ажеттіліктерді сатайды. Профессионалды этиканы сатауды талап етудегі олар адамны ішкі ажеттіліктері болып табылады. Ол этикалы принциптерге сйкес бкіл зіні эмоционалды сапаларын йымдастырады, адамгершілік жаынан этикалы иын мселелерді шешуге баытталан. Мндай жадайда профессионалды этиканы сатауды талап етудегі тла сапасыны тратылыы, кшті фактор, зіні рекеті мен ызмет мекеме шін мобилизациялау намыс жне міндет, аброй жне адамгершілік ісі жатады. Маман зіні адамгершілік ажеттіліктерін басара отырып, рекет жасай алмайды. леуметтік ызметкерді адамгершілігі абылданан белгілі ебек коллективінде зара рекетке шырайды. Сонымен оса ріптес оларды белгілі бір идеал ретінде жай ана мегермейді, сонымен атар наты шындыпен кнделікті салыстырады. Осы арым-атынас з кезегінде профессионалды моральды мазмнына зара сер етеді. леуметтік ызметкерді адамгершілік білімі, сендіру жне ажеттілікті алыптастыру профессионалды моральда лкен роль алады. Ол зіндік адамгершілік позицияларын салыстыруа кмектеседі, яни одан маманды кілі ретінде ктеді, бл кптеген моральды талап етуге бадарлауа кмектеседі. Сондытан, адамгершілік білімі, сендіру жне ажеттілік практикалы ажеттілікпен байланысты, біра олар ртрлі ескертіледі.Мндай жадайа тскен леуметтік ызметкер абстрактілі таайындау шеберінде жинаталмайды. Бл моральды мселелерді шешуге шыармашылы подходты талап етеді. Осыан байланысты ішкі ажеттілік рашанда адамгершілік трде болады. Адамгершілік нормалары жне нды жйені мегеру арылы зіні рекеттерін іске асыру болып анализ формасына жне синтез теориясына жне практикаа тн жргізіледі. Сонымен атар адамгершілік ажеттіліктер жне адамгершілік мотивация ызметтер жаа сапаны анытайды – олар тла ретінде леуметтік ызметкерді сипаттайды. леуметтік ызметкерді мотивтік ызметі оны тлалы сапасын сипаттайды. леуметтік жмыста оны ызыушылыы жанама трде пайда болады. Сондытан, леуметтік ызметкерді адамгершілік мінез-лы оны тласыны белгілі адамгершілік жне ішкі сезіміні сапалары аныталады. Адалды — леуметтік ызметкер шін те ажетті сапа. Адалды, маманны шындыты айта білуі. леуметтік ызметкер клиентті жадайы, оны мселелерін шеше білуі, жасалан ателіктері туралы шындыты айтуы керек. Бірата адалды пен сзде ана крсетілмейді – ол істе де крсетілуі тиіс. леуметтік ызметкер клиентті ктімін алдамау керек, егер ол оан кмек крсетуге себеп берсе, айтан сзін жзеге асыру керек. Егер леуметтік ызметкер объективті себептерге байланысты ызмет етуге кілі болмаса, онда ол клиентке кмні бар екенін хабардар ету керек. Біра та егер ол жоспарды ойластырып, клиентке сз берсе, онда ол з сзінде стануы керек.леуметтік ызметкерді намысы зіні рекетіне моральды жауапкершілікпен крсетіледі. Намыс тла сапасы ретінде оны, профессионалды талаптарына жне оама индивидуалды формаа сер етуі болып табылады. Намыс реттеуші рекет функцияларын орындайды, яни моральды жне профессионалды нормаларды орындаудаы таза формальды подходтан сатандыру жне шыармашылыты шешуде адамды талаптандырады. иын жне стандартты емес жадай боланда, намыс тлаа дрыс шешім абылдаанда есіне салады. Объективтілік. леуметтік ызметкер – адам, клиентпен арым-атынаса тскенде адами факторларды толыымен жоюа болмайды, біра та клиентті мселелерін баалауы бойынша жне оны сапасын леуметтік ызметкер зіні эмоцияларынан босатуда объективтілікті сатау керек. Жиіркенішті жадайда ол клиентті айта баалап, одан ммкін емес нрсені талап етеді; оны бааламай, клиентті жмыса салынды кйіне келтіру объективтілік клиенттерге кмек крсету топтарында баалануы ажет — леуметтік ызметкер жне айта баалауа ыы жо жне біреуге кмек крсету туралы шешім абылдау. ділеттілік — бл леуметтік ызметкер мен клиент арасында арым-атынаса тскенде болу керек. леуметтік ызметкерде зіні симпатиялы жне антисимпатиялыы болуы ммкін, біра олар ртрлі клиентпен жмыс істегенде сапасына крінбеу керек; клиент леуметтік ызметкерге андай сезімі болса оан деген арым-атынас бірдей, жасылы жне ілтипатты болуы керек. Ал оны мселелері адекватты болуы керек. Клиент леуметтік ызметкерге намдылы немесе антипатия білдіруі – бл игілік жне ызметтегі сапасы мен санына сер етпеу керек. ділеттілік ріптестермен арым-атынасында крсетілуі міндет — ріптесті рбір рекеті адалдыпен баалануы керек. леуметтік жмысты практикасы ділеттілік принципі леуметтік ызметкерді клиентті, коллективті сзінен сатайды. ділдік – этиканы жалпы ылымдарыны бірі. ділдік туралы сыныс, оны негізгі принципі траты болса да, тарихи дамуда айырбасталынан. ділдікті жалпы ымы прогрессивті идеяа жауап бермейді немесе жауап береді, оам, социум немесе наты жадай міріндегі оамды институттар, леуметтік топ, жекек адамдар арасындаы сйкестікті крсетеді. Сонымен бірге ділдік – оамды пайдасынына негізделген, тртіп баалауына деген бет брыс. ділдікті категориялары — леуметтік жмыскерлерді здері тани алмайтын рекет пен ылытар. Тактикалы (демі, негелі) – бл сапа леуметтік ызметкерді зіні ісін жне рекетін барлы объективті салдарын алдын ала болжайды жне оларды клиентпен, ріптестермен жне баса адамдарды субъективті абылдайды. Тактика леуметтік ызметкерді тлалы сапа ретінде адамгершілікті талап етуде рашан да бір алыпты баылауды ажет етеді, яни бір-біріне арама-арсы болады. зіні рекетін ыайсыз жадайа тспеу, тланы ар-намысына тигізбеу, оны орлау жадайды арама-арсы жолымен жетеді, сонымен бірге оны дамуындаы тенденцияны жне динамиканы ра білу. Тланы сапасы ретінде тактика леуметтік ызметкерге де ажет, яни бл орланан, ауру, лсіз адамдармен амалсыздан жмыс істейді.Кіл аудару жне байау леуметтік ызметкерді кнделікті практикалы ызметіне ажет. леуметтік ызметкер клиентпен жмыс істегенде оны кіл кйіне жаымды жне жаымсыз жаыны згеруіне кіл блуге міндетті жасы маман рашанда клиентті сенімсіздігін жне абыржулыын, жаман сезінуін белгілеуі ммкін леуметтік ызметкерге кіл аудару жне байау уаыт ткізуге, зіні дрыстыын длелдеуге, клиентті олдауа ммкіндік береді. Соында кіл аудару жне байау клиентті арам ойын стауа жне алынан апаратты тексеруге кмектеседі. Шыдамдылы — леуметтік ызметкерді клиентпен зара арым-атынас барысында міндетті принцип жне тла сапасы те ажет. Егер леуметтік ызметкер з клиентімен келісімге келуге тырысса, онда ол шыдамды болу керек. Шыдамдылы – бл моральды сапа, яни ызыушылыа, сендіруге, баса адамдарды деттеріне рметпен сипатталады. леуметтік ызметкерді шыдамдылыы адам андай болмасын сондай кйде абылдау, зіндік салты жргізу, яни ол масата лайы деп есептейді, егер бл ылмысты жазаланан немесе керісінше ызметке леуметтік ауіпте сипатталмаан жадайда болады. Шыдамдылы ештене білдірмейді, біраа клиентті рекеттерін немесе негативті идеяларын леуметтік ызметкер натады, бл оны мірлік рекетіне, оама толыымен немесе оршаан ортаа жаымсыз сер етеді. Тзу жне сабырлы – бл леуметтік ызметкерді жеке сапасы болып табылады. иын жадайа тап болан клиенттермен з ызметінде кездесе отырып, леуметтік ызметкер индивидтерді эмоционалды мртебесін ескеру ажет. Тіпті егер клиент леуметтік ызметтерге ашуша жне негативті эмоциаларын крсетсе, онда леуметтік ызметкер солай жауап айтаруа ыы жо. Сонымен атар ол сабырлыты жоалтпауы керек, ол клиентті естімейді жне оны дрыс баалауа жне апарат абылдай алмайды. Мынандай жадайда леуметтік ызметкер психикасы жне сезіну органдарыны бзылан функциялары бар клиентпен арым-атынаса тскенде оан тзімділік жне сабырлы ажет. Солай боландытан іс ызыушылыында клиентпен контактіні жасату керек, одан млімет алу керек, олайлы формада жне оан жетуге апарат алу.

Конфиденциалдылы — леуметтік ызметкер мен клиент арасындаы жетекші принциптерды бірі. Тланы мірлік жадайына байланысты барлы жадайлар, оны тлалы сапалары мен мселелері конфиденциалды апарат болып табылады жне клиент бл туралы білуі керек.Ал, клиент туралы мліметтерді леуметтік ызметкер баса біреуге тек клиентті келісімімен ана жеткізіп, айта алады. леуметтік ызметкерді мейрімділігі – бл адамдара сйіспеншілік жне гуманизмге негізделген, яни спицификалы мазмны бар – ол ызмет. Ол адам туралы ктімді, оны мірлік рекеті шін жайлы шарттарды руды, жаымды эмоционалды кйге келтіруді, клиент шін ажетті дадыны жне рекетті оытуды, уаытында кмек крсетуді іске асыру. леуметтік ызметкер сыпайы болуы керек, оларды лсіздіктеріне малдау керек, ал мейірімді, — яни клиенттерге негативті серлерге арсы труа, иыншылыты тзуге, зіні тадырына жне жаындарыны тадырына жауапты болуа йретеді. леуметтік ызметкерді мейрімділігін клиентке жаымсыз шындыты айтуа тура келеді, егер бл ол шін те ажет болса. Адамдара сйіспеншілік – блсыз леуметтік ызметкер клиент шін дос, жетекші бола алмайды. Бірата, маал-мтелдерді айтуынша, «з кршінді жасы кргенше, адамдарды барлыын жасы крген оай», леуметтік ызметкерлер зіні профессионалды ызметінде кптеген жадайлармен кездеседі, яни барлы клиенттер зіне деген сйіспеншілікті объективті емес. Сонымен оса леуметтік ызметкер адамдарды жаымды сапаларын кре білуі керек – дл айтанда осы оан деген сйіспеншілік маызы болады. Клиентпен жмыс істегенде осы жаымды датары жне сапасы зі туралы клиентті ойын згертуге жне тланы жаымды трансформациясын блдіруге леуметтік ызметкер мтылуы керек, яни ол мірлікжадайды позитивті згеруіне келеді. Адама деген немрайлылы кіл аудармаушылы, оны ішкі леміне тсінбеушілікке келеді, соан сйкес лезде сер ету эфектісі тмендейді. зін-зі сынау — леуметтік ызметкерді ажыратылмайтын сапасы. зіні ызметін анализдей білу, зіні ателерін кру жне ызметіне дйім баа беру, зін орамау жне зін атамауа мтылмау, — бл сапаны бірі. Яни леуметтік ызметкерді міндетін адал орындауа ана ммкіндік бермейді, сонымен бірге зіні профессионалды ызметінде толы жетілдіреді. зіні кемшіліктеріне арамастан зін сынай отырып, зіні абыройын дамытуа болады. Сонымен атар леуметтік ызметкерді зін зі сынау «самоедтерге» ауыспауы керек – бл сапа барлы абсолютті мтылысымен ескеріледі жне зіні, жне басаларды кнсін зіне алу ешандай пайда келтірмейді, ал керсінше, тзелмейтін жадайда, пессимизім, оны зіні кшіне жне зіне кмн келтіреді, ол леуметтік ызметкерді жктейді. Адекватты зін зі баалау — леуметтік ызметкерге оны кнделікті практикалы ызметіне ажет. леуметтік орау саласында трындармен жмыс істейтін маман барлы оамды функция шін те маызды. Бірата ол сезімін жне зіні ажеттіліктерін жне ммкіндіктерін айта баалауын жоалтпау керек — зін зі баалау бл з-зіне сенімділік жне меншіктілікке келеді. з-зіне сенімділік з кезегінде эффективті ызметіне негативті жне зінен кейін ателіктерге еліктейді. Тзімділік — леуметтік ызметкерді кнделікті ызметіне ажет, солай боландытан ол ртрлі клиенттермен жмыс істейді, оларды кбісімен арым-атынаса тсу те иын. Осындай иындытар жас ерекшеліктер ретінде (мысалы, есте сатауы нашар болуы) сонымен оса клиентті эмоционалдылыпен (мысалы, ашулашаты) сипатталады. леуметтік ызметкер рбіреумен шыдамды болуы керек, маынасы жо гімені тыдауа дайын болуы ажет, эмоционалды клиентті тыдауа тзімді болуы, тіпті егер осы эмоциялар леуметтік ызметкерге себепсі баытталса да тзімділік таныту керек. Ол шін бастысы — мселесі бойынша клиентке ойын айтуа ммкіндік беру, жаымсыз эмоциясын алу жне гімені конструктивті арнаа баыттау, яни апаратты толы кілге алу жне жіберу, орта ызметтерге мотивацияны шаыру жне тсіндірушілікке жету шін баытталады. Мотивациялы функция – бл леуметтік жне ксіби мотивтеріні леуметтік жмыс барысында алыптасып, нтижелі трленуінде ызмет етеді. Жасылы тілеу — леуметтік ызметкерді адамгершілік мдениетіні негізі болып табылады. леуметтік жмысты мазмныны зі, ксіби ызмет ксіби ызмет ретінде адама жасылы тілеу мен жасылы жасауа негізделген. Жасылы тілеу маман мен клиент арасындаы арым – атынасты барлы этаптарында кездесуі керек. Клиентке жасылы тілей отырып, леуметтік ызметкер оны рекеттеріне басшылы жасайды, оны ателіктерін крсетіп, иын мселелерін шешуге кмектеседі.леуметтік ызметкерді жасылы тілеуі, оны адамдара деген сйіспеншілігіні крінісі болып табылады. Аниеттілік — леуметтік жмыса е ажетті принциптерді бірі. Бл принцип леуметтік ызметкер мен клиентке баытталады. Себебі леуметтік ызметкер з ісі шін аыны клиенттен емес, арнайы леуметтік йымнан алады жне де керісінше. Яни, егер де клиентке аылы ызмет крсетілсе де осы жадай айталанады.

Коммуникабелділік — леуметтік ызметкерді маызды сапасы. Клиентпен танысуда арым-атынастан басталады, жмыспен арым-атынаста онымен бітеді. леуметтік ызметкерді коммуникативті ажеттіліктерінен кбінесе оны ызметіні сттілігне туелді, йткені оны клиентті міті жне ктуі, мселесі туралы арым-атынасы арылы біледі. арым-атынаса тскенде клиентті згерілген жадайлары ашылуы ммкін, бл жмыса коррективаны егізуге рсат етеді, оны одан рі тиімді етеді. леуметтік ызметкерді ріптестермен арым-атынаса тскенде жмыс тжірибені таратады жне іліктейді жне де оан атысты толандыратын сратарды шешеді жне жалпы проблемаларды талылайды. Баса да мемлекеттік жне мемлекеттік емес мекеме жне йыммен арам-атынаса тскенде леуметтік ызметті дамуы жне алыпты функциялауа ажетті сратарды шешеді. Оптимизм – бл леуметтік жмыстаы те иын мамандыты бірі, солай боландытан леуметтік ызметкер андай ызметте істесе де кптеген иын мселелері бар, баытсыздыа шыраан адамдар трінде керінеді, ол бкіл проблемаларды обьективті жне субьективті себептерге байланысты шеше алмайтындыын біледі. Сонымен оса леуметтік ызметкер адамдара кмек крсетеді, яни кішкене болса да оларды айыдан жеілдетеді, демек жасылы та – жадай оны оптимизмні айнар кзіне ызмет етеді. зіні айналасындаы адамны айысын баылайтын мамана жасылыты жне ділеттілікке сйену, оптимизімді сатау иын, біра матрериялды, трмысты жне ртрлі баса кмекті ажет етеді, леуметтік ызметкер адамдара уаныш, міт жне сенімді болу керек, егер сенім де, міт те болмаса, іске асыру ммкін емес. леуметтік ызметкерді леуметтік оптимизімі немі зін-зі дамыту жне зін-зі жетілдіруде адамны ммкіндіктері, леуметтік ділеттікті іске асырудаы ммкіндігінде сенімі болады. леуметтік ызметкерде леуметтік оптимизмні болмауы тек ана клиентті «жтырмайды»,сонымен атар жадайды жасартуа ртрлі амал-тсілдер жасайды. Сонымен оса жадай леуметтік ызметкерді кйінен клиентті белсенділігіне байланысты, оптимизм леуметтік ызметкерді тласыны басты блігі болып есеттеледі. зін-зі билеушілік — бл леуметтік ызметкерді практикилы ызметінде рашанда ажет. Обьективті ажеттірекетті орындауда саналы билеушілікті кздеу, ызметтік процесте пайда болан кедергіні жоюа абілеттілігі, жне бастаан істі аяына дейін жеткізу – бл жмыс тжірибиесін жинау нтижесін дамыту жне зіні лсіздігін жеудегі сапасы болып табылады.зін-зі билеушілін леуметтік ызметкерге зін жеуге ана емес, сонымен атарклиентті пассивтілігін жеуге арналан, яни бл оны зіне деген сезімсіздік, зіні кшіне жне ммкіндіктеріне сенімсіздік баытсыз адам ретінде ойда алыптасуы, социумда уаыттында функциялана алмауын ескереді, леуметтік ызметкерді зін-зі билеушілігі клиентті айта тексеруге мжбр етеді, зіні кйіндегі лсіздікті жеу ызметті белседі осу жне сонымен бірге леуметтік белсенділікті жне зіні жеке потенциалын жоарлатады. Эмпатия – бл эмоционалды жадайды тсіну, еніп кету – баса адамны айысын сезіну леуметтік ызметкерді ажетті тла блігіндегі эмпатияа деген абілеттілік, кбінесе зін клиентті орнына оя білуге аныталады. Бл сапа маманны мірлік жне профессионалды тжірибиесіні жинатау млшерінде дамиды. леуметтік ызметті клиенті – бл мірлік иын жадайа тап болан адам немесе топты тла. Біра шеберден тыс. Клиентті негативті эмоционалды кйі жадайа ысым крсету, жбатуа тсінушілікке ажеттілікке деген сипаттама пайда болды. Практиканы крсетуінше леуметтік ызмет ету мекемесіне кмек срап келген клиент бірінші кезекте айысына ортатасу, кіл білдіру, айысына орта болуды міттенеді. леуметтік ызметкерлер зіні клиентімен е бірінші рет кездескенде баса біреуді айысына ортатасуа зіні абілеттілігін ерікті жне еріксіз демонстрация жасайды. Ешандай сапасы кіл блу клиентті алдай алмайды – ол немрайлалаты жне екі жзділікті интуитивті сезінеді. Кіл білдіру жне айы рашан клиентпен бааланады. Кптеген зерттеу нтижелеріні айтуынша зіні профессионалды міндетін пайдаланатын леуметтік ызметкерлер емес, біра ол клиентке немрайлы болады, ал керісінше ол клиентті тыдай алады жне сезінеді, тіпті егер ол зні міндетін профессионалды трде орындамайтын баса ызметкер. здігінен жетуге талпыну тек ана маманны профессионалды суіне немі талпынуда практикалы тжірибиені болуы, дадылар жаа теориялы білімде ана пайда болмайды, сонымен атар рухани жне адамгершілікке жету, зіні моральды сапасыны жоарлауы жне жетістіктерді жеу, сіресе оны жмыс сапасына жаымсыз сер етуі ммкін. леуметтік ызметкерді здігіне жету – бл аясы тар масат емес, дегенмен рбір тла шін зіні профессионалды жне рухани сапаны здігінен жеткізу басты ажеттіліктерді бірі болып табылады. Маманретінде адаммен жмыс істеу саласында леуметтік ызметкер зіні ызметін кбінесе тек ана задылы актілерін реттелмейді, сонымен атар моральды нормаларды, принциптерді жне ережелерді реттейді. леуметтік ызметкерді адамгершілігі тек зіне ана баытталмайды, сонымен бірге клиентке де сер етеді. Кейінде пайда болан маалаларды айтуынша, «леуметтік жмыс» — бл маманды емес, ол-диогноз деп айтан. Жоары моральды сапа леуметтік ызметкерге зіні рекетін жне мінезін з бетімен реттеуге, з-зін баылауа жне моральды з-зіне баа беруді іске асыруа рсат береді. здігінен жетудегі леуметтік ызметкерді талпынысы клиент шін жаымды селе болады немесе керісінше, клиенттен белседі рекетті, жеке потенциалын максималды іске асыру те иын, егер ол крсе леуметтік ызметкер зіне ешандай атал талапты сынбаса талап ету иын. Шыармашылы ойлау - леуметтік ызметкерді ажыратылмайтын ымы. леуметтік жмысты стандартты жадайдан белглі классификациясыны бар екніне арамастан клиентті біртекті жне бірдей жадай млдем жо. леуметтік ызметкер рбір наты жадайдаы шешімі абылдай отырып жмысты азана згешеліктерін есепке алу керек, бл жоары нтижеге жетуге жне оптималды шешімі абылдау шін ажет. Шыармашылы ойлау болмаан жадайда маман рашанда оларды абылдаан кестесі бойынша рекет етеді бл нтижені мобилтділігі тмендетеді, оны жмысыны тиімділігі клиентке жаымсыз сер етуі ммкін, солай боландытан леуметтік жмыста андай да бір жадайлара абылдаан дайында бір жадайлара абылданан дайын рецепт болмайды. Шыармашылы ойлауы жо маманда кіл блмеушілік, кмек крсетуге ыыласы жне тжірбиені жетіспеушілігі ретінде клиент арылы бааланады, бл леуметтік жмысты беделін тсіреді. Сондытан, леуметтік ызметкерді тлалы сапасы кбінесе оны клиентпен зара рекетіндегі лгерімділігін анытайды жне оны профессионалды жарамдылыыны ажетті шарты болып табылады. Моральды сапаны алыптасу мамандыты жне оамды рухани ндылытарды мегеру жолы арылы іске асырылады, оларды ызметтік процессте сендіру жне оларды ызметтік процессте сендіру жне ажеттіліктерге айналдыру. Осы леуметтік ызметкерді тлалы сапасы клиентке арым-атынасы бойынша оны айналадаылар мен оамда пайда болады, бл оамды адамгершілік дегейін жоарлатуа, сонымен оса леуметтік мселелерді шешу абілеттілігі бар. леуметтік ызметкерді жеке тласы бір ттас. Маманнан профессионалды ызметте талап ететін сапасы леуметтік орау мекемесінен тыс кетпейді, олар андай жадайда жне арым-атынаста болмасын оны кнделікті рекетінде жне мінез-лында атысады, леуметтік ызметкерді оамды пікірін алыптастыра отырып бар болады. леуметтік ызметкерді таы бір леуметтік ролі бар. Ол профессионалды топты жне тланы кілі ана емес, ол – азамат. леуметтік ызметкер зіні міндетін, мамандытаы ортын оамда тсіне білуі керек. Ол адама атысты ауіп-атерден ашу жне адамны ниетінсіз гуманды лемді ру ммкін емес.Мнда гуманизм, практикалы гуманизм мні формула аныталуы ммкін «аыл+іскерлік+айыа ортатасу». Біра та азіргі кезде осыан арамастан леуметтік жмыс бізді мемлекетімізде жас жне зіні гуманистік потенциалын толыымен алсып крсетілген жо, леуметтік ызметкер арасындаы леуметтік орау ызметкері леуметтік мрбесіне тнушілік ролі суде. Кбінесе, зін осы айрымды ызметке арнайотырып, зіні отандастарды мірлік ызметіні жадайын жасартуа ызмет іздеді, сонымен атар кбінесе кмек крсетуге лсіз болды. Осы лсіздікті салдары кбінесе задылы базасыны жетілмеуінен, леуметтік орауды аржылы жйесіні жетіспеушілігінен жне леуметтік жмыс маыздылыынан жне леуметену мртебені жмыс обьективтілігіндей жоары рылыны жеке кілдері жаынан тсінбеушілікті болуы, сонымен бірге леуметтік ызметтіндегі клиентті саны обьективті себептері бойынша бкіл седу. Мндай жадай алыпты деп санауа болмайды.рине, экономикалы дадырыс жадайында кейбір мселелерді шешу ммкін емес – мысалы, мірлік сапаны жасарту шін клиентті санын тмендетін жне леуметтік бюджетті жоарлату ммкін емес. Сонымен атар, леуметтік ызметкерді сенімділік негізінде маман сияты жаымды алыпа салу профессионалды ызметті ру маызды, оларды айырымды істері шін леуметтік орау жйелері жне оамды шектеулі ресурстары олданылады.