Елбасыны кадр даярлау мен айта даярлау туралы жолдауы

Кіріспе

Нарыты экономика жадайында елімізде кез келген ндірісті леуметтік – экономикалы тиімділігін жоарылатуа ммкіндік беретін персоналды басаруды азіргі кездегі трлері мен дістерін тжірибеде пайдалану мселелері ерекше мнге ие болып отыр.

азіргі кезде меншік трі р трлі ксіпорындарда нарыты атынастарды дамуы мен ксіпкерлікті ынталандыруа баытталан йымды рылымды басару дістері мен трлерін айта згерту кбінесе тиімсіз жне ойылан масатара жеткізбей отыр. Мны негізгі себептеріні бірі – елімізде жргізіліп отыран реформаларды нарыты экономиканы крделі мселелерін жоары ксіптік дегейде, дстрлі емес жолмен шешуге абілеті бар ажетті кадрларды аздыы. Бл мселелерді шешу шін персоналмен жмыс істеуді тиянаты жйесі керек.

Экономиканы азіргі даму кезеінде дние жзіні кптеген елдеріндегі негізі проблемаларыны – персоналмен алай жмыс жасау болып отыр. Бл мселені шешу жолдарыны кптігіне арамастан нерксібі дамыан р трлі елдерде кадрларды тадау процедуралары мен дістерін бір алыпа келтіру; оларды баалауды ылыми критерийлерін дайындау; персоналды басаруды ажеттілігін талдауа ылыми дістерді пайдалану, кадрлы шешімдерді негіздеу жне оларды жариялылыын кеейту; мемлекеттік жне шаруашылы шешімдерді кадрлы саясатты негізгі элементтерімен жйелі трде байланыстыру негізгі элементтерімен жйелі трде байланыстыру негізгі орта рдіске айналып отыр.

Ксіпорында менеджментті тиімділік факторы есебінде персоналды басару проблемасына кейінгі уаытта аса кіл блініп отыранына персонал менеджментіні маыздылыын алымдар мен ксіпорын басшыларыны мойындауы себеп болып отыр.

йымда персоналды басару бойынша негізгі рылымды блім – кадрлар блімі болып табылады. Ол кадрларды жмыса абылдау, босату, оыту, біліктілігін ктеру жне айта даярлау функцияларын атарады.

йымдарда леуметтік мселелерді шешу шін леуметтік зерттеу немесе ызмет крсету блімдері ашылады. Біратар йымдарда персоналды басару бойынша директор орынбасарларыны жетекшілігімен кадрлармен жмыс істеуге атысы бар блімдерді біріктіретін персоналды басару жйелері рылады.

Мотивацияны мнін, сондай-а концепциялары мен ыпалдарын айындайтын толып жатан зерттеулер бар.

Мотивацияны мазмнды теориясы, адамдарды кздеген масата орай рекет етуге мжбр ететін іштей талаптануды (ажеттілікті) тедестіруге негізделген. Бл теорияны кілдеріне А.Маслоу, Д.Маккеланд, Ф.Герберг жне басалар жатады.

Мотивацияны іс жргізу (процессуалды) теориясы біршама кейінірек пайда болан. Ол негізінен аланда, бірінші кезекте адамдарды тсінігі мен танымын ескере отырып, оларды здерін алай стайтындыына негізделген. Мотивацияны бл категориясына Портер Лоулерді міттену теориясы (теория ожидания), ділдік теориясы жне мотивация моделі жатады.

Кадрлы жоспарлауды масаты адамдара керек уаытында ажетті клемді, оларды абелеттілігі мен бейімділігіне сйкес жне ндірісті талаптарына сай жмыс орындарын сынумен аныталады.

Кадрлы жоспарлау йымны да, оны персоналыны да мдделері орындалуы шін іске асырылады. Кадрлы жоспарлауды негізгі мселелеріні бірі йымны барлы жмыскерлерін кзарасын ескеру болып табылады. Кадрлы жоспарлау йымны жалпы жоспарлау процесіне осыланда ана тиімді болатындыын ескерте кету керек.

Нары жадайында ксіпорынды жмыса дайындауды жасарту шін бізге ыса мерзім ішінде кадрлара байланысты жмыс жйесін –кадрларды баалау жне аттестациялау; іріктеу; даярлау; біліктілігін жоарылату; жетекші ызметкерлерге резервтер дайындау жмысын толыымен айта ру керек. Сонымен атар, кадрлар ызметіндегі жмыскерлерді де здеріні ксіби дегейлерін жоарылатулары керек, барлы дегейдегі жетекшілер здеріні ол астындаы жмыскерлерді потенциялын тиімді пайдалануда, дамытуда жне айындауда іс жзінде жауапкершілігін кшейтуі керек.

Персонал ызметін йымдастыруа жне оны ресурспен амтамасыз етуге ойылатын негізгі талаптар. Ксіпорынны кадрлы ызметі – ксіпорынды басару шеберінде тадалан саясат бойынша басаруа бел буан ызметтегі тлалармен оса арнайы рылымды блімшелерді жиынтыы.

ызметкердi жалаысы орындалатын жмысты саны мен сапасына, крделiлiгiне арай белгiленедi. ызметкерлердi ндiрiс тиiмдiлiгi мен жмыс сапасын арттыруа материалды мдделiлiгiн кшейту шiн жыл iшiндегi жмысыны орытындысы бойынша сыйлы, сыйаы беру жйесi жне материалды ктермелеудi баса да нысандары енгiзiлуi ммкiн.

Жмыс беруші ызметкерлерге ойылатын біліктiлiк талаптары мен жмыстарды белгiлi бiр трлерiнi крделілігін жмыстарды жне жмысшылар ксіптеріні бірыай тарифтік-біліктілік анытамалыы, басшылар, мамандар мен баса да ызметшiлер лауазымдарыны бiлiктілік анытамалыы негізінде белгілейдi. Аталан анытамалытарды зірлеу мен оларды олдануды тртібін ебек жнiндегi укiлеттi мемлекеттiк орган айындайды. Жмыс берушi орындалатын жмыстарды белгілi бiр крделi жмыса жатызуды жне ызметкерлерге біліктілік разрядтарын беруді жмыстарды жне жмысшылар ксіптеріні бірыай тарифтік-біліктілік анытамалыында жне басшылар, мамандар мен баса да ызметшілер лауазымдарыны анытамалыына, сондай-а ызметкерлердi жекелеген санаттары шін белгiленетін лгілік бiлiктiлiк талаптарына сйкес дербес жргізедi.

Курсты жмысты масаты -басару жйесіні жаымды йымдастырылуын амтамасыз ете білу. Басарушыа зіні блімшесінде кадрларды орнату жне тадауды сратарын шешуге ы берілген. Бл шешімдерді нтижелілігі басарушыны басарушылы абілеттілігіне тікелей туелді болады. Кшті басарушы кшті баыныштыларды, лсіз басарушы лсіздерді тадайды. Бірінші жадайда басару жйесін йымдастырылуыны жаымды жатары, ал екінші жадайда жаымсыз жатары арастырылады.

Кадрларды рылымды орнатылуын жасарта білу. Кшті басарушы баыныштыларды ызмет нтижелерін дрыс баалауын жргізе алады. Ол лсіз баыныштыларды крделі жне маызды сратарды шешімін табуа тырыспай басаруды авторитарлы дістеріне сйене отырып, стандартсыз жадайларда жауап табуа кмектеседі.

Курсты жмысты міндеті -басару ызметіні нтижелілігі кбінде басарушы мен оны абілеттілігіне тікелей туелді болады. Ке маынада басаруды нтижелілігі – йым ызметіні нтижелері, йым мен ксіпорынны басаруа кетірген толы шыындарына атынасымен аныталынады; тар маынада – органдар ызметіні нтижелері блімше ызметкерлеріні басаруа келтірген атынасымен аныталынады.

Курсты жмысты зектілігі: басшыа жымны барлы мшелерін анаатандыратын жмыс стилін алыптастыру оайа тспейді. Баыныштыларына ыпал етуді кейбір амалдары алуан трлі баалануы ммкін. Егер бір басшы олара сенім крсету арылы ыпал ететін болса, екіншісі «тиістісі», «міндеттісі» секілді аиданы басшылыа алады. Кейбір басшылар баыныштыларына ата тртіп орнатып, оларды зінен «аула стайды» да, са-тйек мселеге дейін зі шешеді. Енді бір басшыларды есігі рашан ашы, оан кез келген мселе туралы пікірлесуге, сыныс айтуа болады.

Елбасыны кадр даярлау мен айта даярлау туралы жолдауы

1.1 Жаа кадр саясаты

Жаа экономикалы саясат табыстылыыны басты шарты кадрлар арылы ныайтылуа тиіс. Бл шін біз:
l Басарушылы ресурсын жетілдіруге тиіспіз рі бл шін бізде резервтер бар.
Менеждментті жаа ралдарын жне мемлекеттік сектордаы корпоративтік бас­ару­ды аидаларын енгізу ажет.
l Мнымен бір мезгілде халыаралы ебек блінісінен пайдалы жаын алуымыз, атап айтанда, бізді жаа баытымызды біратар міндеттерін іске асыру шін аутсорсинг бадарламалары арылы сырты кадр ресурстарын тартуымыз керек. Біз сонымен атар ашы нарытаы е здік шетел мамандарын тартуа жне оларды елімізге жмыса шаыруа тиіспіз.
Ке клемді халыаралы тжірибесі бар рі білімді басару кадрларын пайдалану екі бірдей нтиже береді: біз ндірісімізді менеджментін жаыртумен атар, зімізді отанды кадрларымызды йретеміз. Бл – біз шін жаа тжірибе.
2050 жыла дейін кезе-кеземен мынадай міндеттерді шешу принципті маызды:
Біріншіден, мемлекетті ма­кро­­эко­но­­ми­­калы саясаты жаыртылуы ти­іс.

1.2 Халыа жне мемлекетке ызмет етуді апарат алыптастыру .

Алдымызда, мен бгін жариялаан аидалара сйкес, халыа жне мемлекетке ызмет етуді барлыынан жоары оятын ксіпой мемлекеттік апарат алыптастыру міндеті тр.
Біз мемлекеттік ызметті кадрлы рамын іріктеу жне ксіби даярлыты жетілдірілген дістемелерін енгізу арылы сапалы трде жасартуымыз керек.
Басарушылы шешімдер мемлекет дегейінде тмендегідей талаптара сай болуы тиіс:
l Тек ысамерзімді ана емес, замерзімді нтижелерді де есепке алу.
l Басарушылы шешімні мультипликативті серін есепке алу.
l Адал бсекелестік жне ксіпкерлікті ер­кін­­дігі ережелерін амтамасыз ету.
l Мемлекеттік ызметшілерді лауазымды міндеттеріні екі трлі тсіндірілуін болдырмау. Оларды ызметіні занамалы трыдан дл регламенттелуі.
Жаа талаптарды ескере отырып, біз кімшілік реформасыны екінші кезеін бастап кеттік.
Е алдымен, мемлекеттік аппарат реформала­на­тын болады. Мен мемлекеттік ызметті жаа жйе­сі туралы Заа ол ойдым. Ол сыбайлас жеморлыа арсы шараларды кшейтуді, мем­лекеттік ызметшілерді іріктеуде ашытыты артты­ру­ды, меритократия аидаларын енгізуді, яни жасы кадрларды ілгерілетуді амтамасыз етеді.
Біз Кадр саясаты жніндегі лтты комиссия ратын боламыз. Мемлекеттік саясатты наты баыттарын жзеге асыруа жауапты ксіпой басарушыларды млдем жаа санаты – «А» корпусы рылады.
«А» корпусына бірінші кезекте жауапты хатшылар мен облыс кімдеріні аппарат басшылары, комитет траалары, алалар мен аудандар кімдері кіреді. Президент кімшілігіне «А» корпусына міткерлерге ойылатын біліктілік талаптары туралы Жарлы жобасын дайындауды тапсырамын.
Бдан былай мемлекеттік ызметші лауа­зым­­ды сатымен кезе-кеземен, билік иерар­хия­сыны бір сатысынан келесісіне зіні машыын жетілдіре жне ксіби дегейін арттыра отырып ктерілетін болады. Белгіленген крсеткіштерді асыра орындаандар мен зіні тиімділігін кр­­сеткендерге жне жоары нтижеге ол жет­кіз­гендерге ана ерекшелік жасалуы керек.
Мемлекеттік ызмет істері жніндегі агент­тік­ке 2013 жылды соына дейін мемлекеттік ызметшілерді лауазымды суіні осындай млде жаа тетігін енгізуді тапсырамын.
Ерекше назарды мемлекеттік ызметтер кр­се­туді сапасын арттыруа аудару ажет. Міндет – мемлекеттік аппаратты халыпен з­ара арым-атынастарында біржаты-ктем кзарастардан арылып, азаматтара мемлекеттік ызметтерді тиімді жне жедел трде крсетуге кшу.
азір Парламентке «Мемлекеттік ызмет туралы» за жобасы енгізілді. Оны 2013 жылды бірінші тосаныны соына дейін абылдау керек.
Біз мемлекеттік органдарды олара тн емес функцияларды орындаудан босатып, мем­лекеттік институттарды дербестігін сапалы тр­ыдан кеейтуге тиіспіз. кімет оны орындалуын 2014 жылдан бастап жергілікті бюджет алыптастыруды жаа тетігін енгізумен штастыруы керек.
Тртінші. Мемлекеттік аппарат бизнес-ауымдастыпен жаа зара іс-имыл жйесін руы керек.
Біз бизнеске араласпауа жне «брін олынан жетелеп жрмеуге» тиіспіз. Біз бизнеске ертегі кнге деген сенімділік сііруге тиіспіз, ксіпкерлер здеріні кшіне сенуге жне мемлекет оларды алдамайтынын, орайтынын білуге тиіс. Олардан тек адал жмыс істеу ана талап етіледі.
Бл шін біз, біріншіден, жекеменшік ыыны беріктігін іс жзінде амтамасыз етуге кепілдік беруге тиіспіз деп санаймыз. Екіншіден, шартты міндеттемелерді орауа кепілдік беру керек.
Мемлекетті міндеттемесі – азаматтара оларды іскерлік белсенділігін жзеге асыруа барынша ммкіндік беру. Ал бл дегеніміз – отанды бизнес шін инфрарылым руды амын ойла