Жерге жеке меншік ыыны мазмны

 

азастан Республикасыны Жер кодексіні 21-бабыны 1-тармаы меншік ыыны мазмнын ашады, ол жерге мемлекеттік меншікті мазмныны тсінігі мен жерге жеке меншік ыыны мазмнын амтиды жне меншік иесіне з учаскесіне атысты иелену, пайдалану жне билік ету ытары тиесілі екендігін кздейді.

Р Жер кодексіне сйкес, жер учаскесіні меншік иесі Жер кодексінде жне Р зге де за актілерінде кзделген негіздерде, шарттар мен шектерде меншік ыын жзеге асыра алады.

Жеке жне мемлекеттік емес зады тлаларды жеке меншік ыындаы жер учаскесін иелену, пайдалану жне оан билік етуді тсінігі Р ЖК 12-бабыны 28, 31, 32-тарматарында кзделген жер учаскесін иелену, пайдалану жне билік етуді тсінігімен ашылады. Жне де айта кететін бір жайт, блар жер учаскесіне жеке меншік ыыны тсінігімен тыыз байланысты.

Жерді иелену, натыра айтанда, жер учаскесін иелену ыы — бл жерді (жер учаскесін) меншік иесіні жерді іс жзінде иеленуді жзеге асыруды замен амтамасыз етілген ммкіндігі.

Жеке меншігі ыындаы жер учаскесін жер пайдалану ыын жер учаскесін нысаналы масаты бойынша пайдалану іс жзінде пайдалану деп тсінген жн (Р ЖК 64-бабы). Р Жер кодексіні 12-бабыны 30-тармаында берілген анытама жер учаскелеріне жеке меншік ыына атысы жо, себебі, бл анытама мемлекеттік меншіктегі жер учаскелерін кздейді.

Жеке меншіктегі жер учаскесіне билік ету — бл жерді жеке меншік иесіні з жер учаскесіне атысты азастан Республикасыны за актілерінде тыйым салынбаан ммілелер жасауа ыы.

Жер кодексінде меншік иесіні жер учаскесіне атысты ытарыны ш трі кзделген:

жеке меншік ыын іске асыру ыы (25-бап);

жер учаскесіне ы шектері (42-бап);

жер учаскелеріні меншік иелеріні ытары (64-бап).

 

1. Жеке меншік ыын іске асыру ыы. Егер Жер кодексінде жне азастан Республикасыны зге де за актілерінде згеше кзделмесе, жер учаскесіні меншік иесі мемлекеттік органдарды андай да бір рсатын алмай, жер учаскесін з алауынша иелену, пайдалану жне оан билік ету ыын жзеге асырады.

Меншік иесі зіні жер учаскесіне атысты оны нысаналы масатын згертпей, азастан Республикасыны за актілерінде тыйым салынбаан кез келген ммілелерді жасасуа ылы.

Ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскелеріні меншік иелері аталан ытарды Р Жер кодексіні ережелерін ескере отырып жзеге асырады.

Жер учаскесіне меншік ыы баса адама мміле жасалан кездегі барлы ауыртпалытарымен беріледі.

Жер учаскесіні меншік иесі оны нысаналы масатын згертпей, жер учаскесін уаытша пайдалану туралы шартты негізінде оны уаытша пайдалануа беруге ылы. Жер учаскесін уаытша пайдалану туралы шарт жалдау шарты (жала алушымен) немесе аысыз пайдалану туралы шарт (аысыз пайдаланушымен) нысанында жасалады (Р ЖК 25-бабы).

2. Жер учаскесіне ы шектері. Егер азастан Республикасыны за актілерінде згеше белгіленбесе, жер учаскесіне ы осы учаске шекарасындаы топыраты стігі абатына, тйы су айдындарына, екпелерге олданылады.

Жер учаскесі меншік иесіні топыра астындаы жер ойнауын пайдалануы жер учаскесіні нысаналы масатына сйкес жне жер ойнауы саласындаы атынастарды реттейтін азастан Республикасыны за актілеріне сйкес жзеге асырылады.

Ке тараан пайдалы азбаларды ндіруге жне жеке ажетке жер асты суларын алуа жер ойнауын пайдалану ыын табыстау ойнауында ке тараан пайдалы азбалар жне жер асты сулары бар жер учаскелерін жеке меншікке немесе жер пайдалануа берумен бір мезгілде жргізіледі (Р ЖК 42-бабы).

3. Жер учаскелеріні меншік иелеріні ытары. Р Жер кодексіні 64-65-баптарында арастырылан жер учаскелері меншік иелеріні ытары жер учаскелері меншік иелері мен жер пайдаланушыларды кешенді ытары болып табылады, олар «Жер учаскелері меншік иелері мен жер пайдаланушыларды жер учаскелерін пайдалану кезіндегі ытары мен міндеттері» тарауында арастырылады.

Бл ретте кімшілік-ауматы бірліктер бойынша жер учаскелеріне жеілдікті баыны наты млшерін азастан Республикасыны кіметі белгілейді.

Жер учаскесіне жеке меншік ыын сатып алу аысын толы тлеген тланы Р ЖК 24-бабыны 2-тармаыны 1-тармашасына сйкес жер учаскесімен Р задарында тыйым салынбаан ммілелерді кез келген трін жасауа; аталан бапты 2-тармаыны 2-тармашасына сйкес жер учаскесіне жеке меншік ыы мемлекеттік тіркелген кезден 10 жыл ткеннен кейін, жер учаскесімен Р задарында тыйым салынбаан ммілелерді кез келген трін жасасуа ыы бар. Бл шектеу жер учаскесін кепілге салуа таралмайды.

Жер учаскелерін сатып алан кезде сатып алу сомасын тлеу жер учаскесіне жеке меншік ыын сатып алатын тланы жазбаша тініші бойынша он жыла дейін тлеу мерзімін зарту арылы жргізілуі ммкін.

Жер учаскелерін тлеу мерзімін зарту арылы алан тлалара учаскені баасын толы тлегенге дейін мміле (сату, жала немесе аысыз пайдалануа беру, шаруашылы жргізуші субъектілерді жарылы капиталына салым немесе жарна ретінде беру) жасасуа тыйым салынады. Жеілдікті баамен тлеу мерзімі зартылып сатылан жер учаскесімен мміле жасасуа, оны сатып алу баасы толы тленгеннен кейін он жыл ткен со ы беріледі.

 

Орытынды

 

Жерге меншік ыыны тсінігі Р Жер кодексіні 3-бабында берілген. азастан Республикасында жер мемлекеттік меншікте болады. Жер учаскелері Жер кодексінде белгіленген негіздерде, шарттар мен шектерде жеке меншікте де болуы ммкін.

Жер, оны ойнауы, су кздері, сімдіктер жне жануарлар дниесі, баса да табии ресурстар мемлекеттік меншікте болады.

Меншік ыы шін Р Конституциясыны нормаларында жерді, оны ойнауыны, су кздеріні, сімдіктер мен жануарлар дниесіні табии ресурс ретіндегі сипатыны анытамасы зор мнге ие.

Жер — бл адам мен оам шін тек экономикалы ажеттілік емес, ол табиатты баса да объектілерімен байланыса тсе отырып экологиялы мнге де ие болады. Жерді барлы табии ресурстарды біріктіре отырып, олара табии ортаны жасауы бекер емес. Бл оны меншік объектісі ретіндегі, сонымен атар, пайдалану жне орау объектісі, яни, табии ресурс ретіндегі ыты жадайына сер етеді.

Задармен жерді табии ресурс, азастан Республикасы халыны мірі мен ызметіні негізі ретінде сатау жне оны тымды рі нысаналы пайдалану аидалары бекітілген. Ол шін жерлерді экологиялы пайдалануды маызы экономикалы пайдаланудан кем емес.

Жерді меншік объектісі ретіндегі ерекшелігі оны кеістікте белгілі бір шекарада шектелуінен, жылжымайтындыынан жне табии жадайлар мен оршаан ортаа туелділігінен байалады.

 

дебиеттер:

 

1. Хаджиев А.Х. Земельное право. Общая часть. Алматы, Данекер, 2001

2. Косанов Ж.Х. Право собственности, право землепользования и иные права на землю. Алматы, Данекер, 2001.

3. Земельное законодательство Республики Казахстан. Алматы, Жетi-Жары,1998.

4. Земельный кодекс Республики Казахстан.Алматы, Юрист, 2003.

 

Л.Н. Гумилев атындаы ЕУ

 

Реферат

 

 

Таырыбы: Жерге меншік ыы

 

 

Орындаан:

 

Тексерген:

 

 

Астана - 2013

 

1 Гражданский кодекс Республики Казахстан. Общая часть. Комментарий (постатейный). Ответственные редакторы Басин Ю. Г., Сулейменов М.К. Книга 1, Алматы Жетi –Жары, 2003, С.46-47

 

1 Р ПАЖ, 1999 ж. № 52, 509 б.

1 Алматы, Юрист 2001.