Техникалы реттеуді мемлекеттік жйесі
андай да бір мемлекет з ндірушілеріні оралуына кіл бледі. Бсекелестікке абілетті экспорттауа баытталан ндірісті руа баытталан мемлекеттік саясат сттілік келеді. Отанды німні сырты жне ішкі нарыта стті бсекелес болуы шін біз халыаралы ережелер мен нормалар бойынша жмыс істеуіміз керек. Бл Дниежзілік сауда йымына болашата кіруімізбен де байланысты. Саудалы ріптестікті бір шарты мен БС негізгі талаптарыны бірі - техникалы реттеуді трлі жйелерімен негізделген саудадаы трлі бгеттерді жойылуы болып табылады. Бл техникалы реттеуді жалпылемді моделіне ауысумен ммкін болады.
азастанда техникалы реттеуді халыаралы жйесіне ауысуды алашы адамдары 1999ж. СТБ (саудадаы техникалы бгеттер) негізгі талаптары мен «техникалы регламент» тсінігі енгізілген Р «Стандарттау туралы» заыны абылдануымен байланысты. азастанны техникалы нормалауды халыаралы жйесіне техникалы регламенттер арылы ту жадайларын арастыратын мемлекеттік стандарттауды 2005 жыла дейінгі даму Концепциясы растырылды. Техникалы нормалау бойынша жмыс «Техникалы занама» ТК йлестіріледі. 2003ж. Р «Стандарттау туралы», «Сертификаттау туралы» задарына енгізілген згерістер стандарттау жне сертификаттауды мемлекеттік жйелеріні рекеттегі халыаралы сас жйелермен ары арай жаындасуына баытталан.
«Техникалы реттеу» дегеніміз не? «Техникалы реттеу» -німдерге, процестерге, сйкестілікті натылау бойынша рекетке, аккредиттеу мен мемлекеттік баылауа, бекітілген талаптарды орындалуы бойынша ойылатын міндетті жне ерікті талаптарды бекітілу, олданылу жне орындалуы саласындаы атынастарды ыты жне нормативті реттелуі. рекеттегі техникалы реттеу жйесіні 75-жылды тарихы бар. Осы кезеде 50 мынан астам нормативті акттер: мемлекеттік жне салы стандарттары, техникалы шарттар рылды.
азастанда, баса кеестік елдердегі сияты, німге ойылатын міндетті талаптар стандарттарда, баса да нормативті жаттарда: СанЕжН, НжЕ, фармокопеялы маалалар, экологиялы, ртке арсы, ветеринарлы, энергетикалы, кліктік ережелер, т.б. белгіленеді. Міндетті жаттарды кп болуы німдер мен ызметтер ндірісінде белгілі бір иыншылытар тудырады жне шетелдік сауда ріптестері жаынан тсінбеушілік тудырады.
олданыстаы нормативті базада халы мірі мен денсаулыына ауіпсіздік, оршаан ортаны орау крсеткіштері ана емес, сапа бойынша міндетті талаптар бар, бл халыаралы саясата айшы келеді (ндіруші сапамен амтамасыз етеді, ал ттынушы тек оны баалайды).
Орытынды
«Техникалы реттеу туралы» зада екі дегейлі жйені ру арастырылады: Парламент жне кімет дегейінде абылданатын, німні жеке топтарына, сер ету факторларына ауіпсіздікті амтамасыз ету бойынша мемлекетті жалпы міндетті талаптары шоырланан нормативті ыты акттер (техникалы регламенттер) жне ерікті стандарттар немесе баса нормативті акттер. Сонымен атар азаматтарды мірі мен денсаулыына, млкіне жне оршаан ортаа німдер мен процестерді ауіпсіздігі, соны ішінде имараттар мен имараттара ауіпсіздікті амтамасыз ету саласында жаа шетел технологияларын, халыаралы стандарттар мен жобалау нормаларыны олданылуы шін нормативті ыты негізді амтамасыз етеді. За адаалау органдарыны жмысына ажетті ыты негізді амтамасыз ету арылы оларды жмысын жеілдетеді, республика азаматтарыны ауіпсіздігін амтамасыз етуді жоары дегейге ктереді. Нормативтік жаттар мен задар мемлекетаралы техникалы реттеу жніндегі жне европалы аналогтарына, отанды жне мемлекетаралы ылым даму дегейіне, техника мен технологиядаы жаартулара сай болуы керек.
Стандарттар техникалы реттеуді негіздеріні бірі болып саналады. олданыстаы стандарттарды мемлекетаралы стандарттармен йлестіру дние жзілік нарытаы сапа саласындаы потенциалды ажеттіліктерді ескеруге ммкіндік береді. Осы жне баса да факторларды ескере отырып, стандарттарды масатты йлестіру жне жаартуды техникалы нормаларда арастырылан нормативтік ыты актілерді ескере отырып жасап жне азастан Республикасындаы стандарттау, сертификаттау, аккредиттеу жйелерін дамыту жніндегі бадарламалар абылдау керек.
Нормативтік жаттар мен задар мемлекетаралы техникалы реттеу жніндегі жне европалы аналогтарына, отанды жне мемлекетаралы ылым даму дегейіне, техника мен технологиядаы жаартулара сай болуы керек.