В.Райх іліміні негізгі тжырымдары
Райх мінез-лы туралы
Мінез-лы – осы субъектіге тн белгілі бір мірлік шарттар мен жадайлардаы мінез-лы тсілін крсететін адамны траты психологиялы ерекшеліктеріні жиынтыы.
Райх блшыет сауыты туралы
Блшыет сауыты психологиялы сауыта сйкес келеді, сондытан да блшыет ысымынан босану мен блшыет сауытын ашау шектелген либидозды кш-уатты босасуына ыпал етеді жне психоанализ рдісіне кмектеседі.
Райх оргонды кш-уат пен гениталды мінез-лы туралы
Тірі азаларда оргонды кш-уат ызмет етеді – барлы азаны басаратын жне эмоция мен озалыстардан крінетін арнайы биологиялы кш-уат.
Сауытты ашылуы оргонды потенцияны алыптасуына ыпал етеді, яни биологиялы кш-уат аымды ыыстырмай, жетегіне ере білу абілетін білдіреді. Бдан гениталды мінез-лы ерекшеліктері крінеді.
Гениталды мінез-лыты адам зіні сауытыны «трмесі» мен психологиялы ораныса амаламаан; оны Супер-эгосы Идпен йлесімді рекет етеді; оны жынысты лззат алуы либидоны уатын бседетеді; ол басалара ашы жне шынайы жауап бере алады. орану тек ажет болан кезде ана олданылады.
Райх психологиялы даму жнінде
Тланы суі психологиялы жне физикалы сауытты жойылу рдісі ретінде арастырылады, яни адам еркін жне ашы болады.
суге кедергі болатын, ол:
- орану сауытын шешуге атысты адамны жаымсыз реакциясы;
- индивидуумны бойындаы табии инстинкттері мен жынысты тартымдылыын леуметтік жне мдени трыдан жаншып тастау;
- мінез-лы сауыты.
В.Райх бойынша мінез-лы сауыты – жалыздыты, орансыздыты, беделділерге туелділікті, жауапкершіліктен оруды, мистикалы мтылыстарды, жынысты азап шегуді, табии емес патологиялы табандылыты, импотенттік бас ктеруді негізі болып табылады.
Денеге баытталан терапия
Райх бойынша терапия
Райх бойынша терапия, кз, ауыз, мойын, кеуде, диафрагма, іш жне бксе дегейінде пайда болатын жеті негізгі орану сегменттеріні сауыттарын босатудан трады. Босату жоарыдан тменге арай жргізіледі (кбіне кушеткада жзеге асады).
Денеге баытталан терапияда мынадай тсілдер олданылады:
- арнайы дене жаттыулары;
- созылмалы блшыет ысымдарына тікелей сер ету (ысылау (массаж), басу, шымшылау, блшыеттерді созу жне т.б.);
- тере тыныс алу арылы денені уата толтыру;
- келушімен бірге блшыет ысымдарыны деуіне немесе босасуына ыпал ететін себептерді талдау жргізу.
В.Райхты ілімін жаластырушыларды денеге баытталан терапиясыны ерекшеліктері
Биоэнергетика. Бл баытты растырушы Райхты шкірті – Александр Лоуэн (АШ). Биоэнергияны ол барлы психикалы рдістерге осылан мірлік уат ретінде тсінеді.
Шектелген дене бліктерін уаттандыру шін Лоуэн ысымды дене алпын олданады.
Мысалы, еденге жеткенге дейін иілу, белге ждырыын тіреп арта шалаю, жмса орынды арылы арта шалаю. Бл дене алыптары тартылан дене бліктеріні ысымын арттыра тседі; рбір жаттыу сайын ол се тсіп, шектен асады, тек осы кезде ана дене блшыеттері босатылады.
рылымды кірігу немесе рольфинг. Бл баыт оны негізін алаушы Ида Рольф (АШ) есімімен аталан.
Оны негізгі тжырымдары:
- дене ысымны ыпалына ыайлануы жне фасция аймаында – блшыетті жауып тран жаластырушы абырша исаюы ммкін;
- маайындаы тіндер (ткань) дрыс алыпа келу шін, фасцияны ырыа кндіру жне босасыту рылымды кірігуді масаты болып табылады;
- терапия рдісі саусатар, сауса пен шынта буындарыны кмегімен ысылаудан (массаж) трады (ысылауды келуші атты ауырсынуы ммкін). ысым нерлым жоары болса, сорлым атты ауырсынады жне ырыа кндіру де аса ажет болады;
- денені бір блігіндегі ысым денені баса бліктеріне компенсаторлы ыпал етеді.
Терапиялы цикл 10 сабатан трады. Ол кеуде жасушасыны ысымын азайту жаттыуларынан басталады. Жаттыу барысында бксеге аса мн беріледі.
Матиас Александер (Австралия) техникасы немесе кіріктірілген жаттыуларды йрету бас пен омыртаны тепе-те алпын сатауа негізделген.
Еркін жне табии озалыстарды алышарттары омыртаны барынша созу болып табылады. Ол мойынды босату мен басты ала жне жоары озалтудан трады.
алып дрыс боланда бас денені алып жруі керек, ара – аномалды исаю мен ысыма тспеуі керек, ал аа негізін стап тран блшыеттер динамикалы тепе-тедікте болуы ажет.
Александер дісіні масаты - деттегі мінез-лыты тйсінуді кеейту жне оны басамен алмастыру.
Моше Фельденкрайз дісі (Франция). Бл дісті масаты – балаларда бар озалысты табии сымбаттылыы мен еркіндігін алпына келтіру.
Фельденкрайз жаттыулары ескі паттерндерді (мінез-лы тсілі) анытап жне дл сол іс-рекетті анарлым тиімді орындау ажетті жаа паттернді дамыту шін деттегі іс-рекетті бірнеше озалыстара бледі.
Денені алай жмыс жасайтынын тсінуге баса мн беріледі.
Жаттыу мысалы: орындыта отырып, басты сола бру керек, бас сола, кз де барынша сола брылады (3-4 рет), содан со иытарды (3-4 рет) жне бксені бру керек (3-4). Содан кейін бас сола брылады, ал алан озалыстар ойша жргізіледі. Алдымен бас, соынан иытар жне бксе брылады.
Артур Яновты алашы терапиясы (АШ). Терапияны алашы апталарында келуші ысымды босасытуды деттегі ралдарынан айрылады (теледидар, кітап, темекі, достар) жне немі терапевті баылауында болады.
Адамны невротикалы мінез-лыны себебі ретінде ысыма тскен жне ауырсынан эмоциялар арастырылады. Сондытан да емдеуді жалыз тсілі – жаымсыз сезімдерді айтадан бастан кешіру.
Келушіге шаласынан жатып, міріні ерте балалы шаында басынан ткерген адамдара атысты маызды примитивтік сезімдерімен тікелей байланыс орнату сынылады.
Естеліктер ойына тссе, оны тиісті адамдара баыттап сырта шыарып крсету сыналады. Бл жадайда келушіні айайлауы, тыжырынуы, арыс сздер айтуы ммкін. Жарааттаушы естеліктерді жаырту ауырсыну мен оны шыу тегі жайлы психикалы байланыс орнатуа ммкіндік береді.
Таырыпты пысытауа жне бекітуге арналан сратар:
1. Райх психотерапиясыны «тамыры» неде?
2. Оргон дегеніміз не?
3. «Блшыет сауыты» деген не?
4. В.Райх блшыет сауытыны андай сегменттерін бліп крсетті?
5. рбір сегментті блшыет сауыты андай эмоцияларды жасырады?
ТАЫРЫП 9
ПСИХОСИНТЕЗ
Сабаты масаты:
Психосинтезді пайда болуы мен даму тарихы, оны теориялы жне практикалы негіздерін оыту, психотерапияда олдану білім, білік, дадыларын алыптастыру.
Жоспар
1. Психосинтезді теориялы негіздері
2. Психосинтезді психотехникасы
Психосинтез – бл тланы бірттас жне йлесімді дамуын зіне масат етіп ойан, психология мен психотерапияны баыты. Психосинтезді негізін алаушы Роберто Ассаджиоли, ал оны ілімін жаластырушылар П.Ферруччи, М.Крэмптон жне Т.Йоуменс. Роберто Ассаджиоли (1888-1974) - италиялы психиатр, бастапыда ол психоанализбен айналысан, соынан психосинтезді растырды. 1910 ж. З.Фрейд іліміні кемшіліктерін талдауа арналан диссертациясын орады, Флоренцияда Психосинтез институыны негізін алаан. Пьеро Ферручи – Ассаджиолиді шкірті, Флоренциядаы Психосинтез институтыны ызметкері. Марта Крэмптон Солтстік Америкадаы психосинтезді дамуы шін ебек еткен, Канадалы психосинтез институтыны негізін алаушы. Томас Йоуменс 1970 ж. бері психосинтетиктерді ксіби даярлаумен айналысан, Конрадты психосинтез институтыны директоры (Массачусетс штаты, АШ).
Ассаджиоли классикалы анализ аяталан жерден (неврозды себебін табу) психосинтез басталады деп санады.
Роберто Ассаджиоли зіні психосинтезін руда мынадай баыттарды атап крсетеді:
Бірініші баыт – психосоматикалы медицина.
Америка мен Батыс Еуропада психосоматикалы медицина медицинаны млдем блек, дербес саласы болып табылады. Франц Александерді Чикагодаы психоанализ институты жасы дамыды.
Екінші баыт – діндер психологиясы, натыра айтанда, згерген сана ахуалыны психологиясы (діни жне мистикалы).
Діндар адамны діни жне мистикалы тжірибелерін, «шегіне жеткен кіл-кйді» басынан ткергендегі згерген сана ахуалын зерттеуге ызыушылы танытан. Бл орайда Ассаджиоли Юнгты, Уильям Джеймсты, Успенскийді, Бакты классикалы ебектері арастырылады.
шінші баыт – парапсихологиялы зерттеулер.
Бл жерде сезімнен тыс абылдау, яни бізді шынайы сезіп, алайцда тсіндіре алмайтын былыстар зерттеледі. Олар кріпкелдік, телепатия, телекинез былыстары жатады.
Тртінші баыт – шыыс психологиясы мен психотерапиялы баыттар.
Батыс психологтары адамны жанын ескермей, шыыс тжірибесіне сенбестікпен араан деп саналады. Алайда оан барлы алымдарды жатызуа болмайды: Карл Югн, Карен Хорни жне Эрих Фромм – материалист жне марксист болса да, дзен-буддизм мен даосизммен айналысан.
Бесінші баыт – «шыармашылы трыдан тсіну» деп аталады.
Бл ызыты рі з алдына дербес баытты Германияда Герман Кайзерлинг ашан. Ол Дармштадта «данышпанды мектебін» рады, ондаы адамдара басаларды шыармашылы жне рухани трыдан (тек сздік ана емес) тсінуге йретеді. Олар кптеген тлааралы, тлаішілік мселелер адамды мият тыдааннан ана емес, рухани жаынан тсінуге тырысса тез шешілетінін длелдеді.
Алтыншы баыт – тлааралы жне леуметтік психология.
Басаша айтанда, бір жаынан парапсихологиялы, екінші жаынан – материалды феномендер зерттеледі. Бл жерде Курт Левин, Гарри Стэк Салливан жне орыс алымы Сорокинді атап кетуге болады.
Жетінші баыт – тланы дамыту мен емдеуді (сендіру, зін-зі сендіру, гипноз) белсенді дістері. Олар Бернгейм, Шарко, Куэ, Шульцты классикалы ебектері, «крген тсті оянуы» атты Дезуальды дісі, Эллисті рационалды тсілі, Мореноны психодрамасы, жекелеген психикалы ызметтерді (есте сатау, иялдау жне т.б.) дамытатын кптеген арапайым дістер.
Сондай-а баса да психоаналитикалы психология мен психотерапияны баыттарын арастыран.