ТМД –ны пайда болуы жне дамуыны негізгі кезедері

МАЗМНЫ

Кіріспе ………………………………………………………………3-4
НЕГІЗГІ БЛІМ

ТМД-МЕМЛЕКЕТТЕР ІШІНДЕГІ ЭКОНОМИКАЛЫ КЕІСТІКТІ МСЕЛЕЛЕРІН РУ.

1.1 ТМД –ны пайда болуы жне дамуыны негізгі кезедері...5

1.2 ТМД-ны азастана сері.....................................................6-8

1.3 ТМД елдеріні Еуразиялы ыпалдасу рдісі......................8-9

ТМД елдеріні экономикалы жадайындаы

орта белгілері...............................................................................10-12

Збекстан,ырызстан мемлекеттеріні экономикасы..12-14

ТМД Интеграция тарихы......................................................................14-17

орытынды................................................................................18-19

 

Кіріспе

азастан жне ТМД: зара атынастарды сипаты, рдістері мен нысандары азастан Республикасыны Президенті Нрслтан Назарбаевты «Жаа онжылды – жаа экономикалы рлеу – азастанны жаа ммкіндіктері» атты азастан халына Жолдауында Мемлекетімізді басшысы Кеден одаын, Бірыай экономикалы кеістікті ру міндеттерін ыса да нсалы, негізделген трде айын белгіледі, кеірек мнінде – Туелсіз Мемлекеттер Достастыы аясында ынтыматастыты дамыту мселелерін озады. Осыан байланысты Туелсіз Мемлекеттер Достастыы мселелеріні, оны болашаы мен органдары ызметіні тиімділігіні лдеашан кеінен талылауа арау боланын атап ткен жн. азір кпшілік Достастыты «лі туан рылым» деп аат атап отыр. Біра мен бл пайымды длелсіз деп есептеймін. Себебі, кбінесе осы бірлестікті арасында жаа «арбалас нктелерді» пайда болуынан, кп жылды траты байланыстарды крт зілуінен тылуды, сонымен атар, халыаралы оамдастыты толы ыты мшелері ретінде жаа туелсіз мемлекеттерді алыптасуын амтамасыз етуді сті тсті. Достасты барлы салаларда посткеестік мемлекеттерді жне оларды халытарыны зара рекеттесуін амтамасыз етуде бірегей рл атаратын посткеестік кеістіктегі жйе тзегіш рылыма айналды.
Дегенмен, 2008 жылды тамызындаы Ресей мен Грузия арасындаы Отстік Осетия дауы жне одан кейін соысыны ТМД рамынан шыуы Достастыты ткір сынауды жаа сылтауына трткі болды. азастан шін Грузияны ТМД-дан шыу туралы шешімі ктпеген жадай болан жо, керісінше, Тбилисиді бден болжалданан, ТМД атысуын шектеуге жне Батыспен белсенді жаындасуа ден ойан кп жылды баытыны исынды трде аяталуы еді. Ресеймен арулы атыыс бл дерісті тек тездетті. Сонда да болса, осы жадайларда Грузия тарабы ТМД 75 халыаралы шартына зіні атысуын зартты, сонымен атар, Достастыты бірат ар органдарыны ызметіне ызыушылы танытып отыр. азастан бірлестікке млдем басаша арайды. азастан Республикасыны П р е з и д е н т і Н р с л т а н Назарбаевты ТМД «негізін алаушыларыны» бірі болып есептелетіні орынды. Атап айтанда, оны бастамасымен Алматыда 1991 жылды 21 желтосанында зірбайжан, Армения, Беларусь, азастан, ырызстан, Молдова, Ресей, Тжікстан, Тркіменстан, збекстан жне Украина басшыларыны тарихи кездесуі болып тіп, олар 1991 жылды 8 желтосанындаы ТМД ру туралы Келісімні Хаттамасына ол ойды.
Бірлестік ызметіні бастапы кезедерінде ол ойылан жаттар мазмныны ретроспективті талдауы ТМД мшелеріні Бірыай экономикалы жне гуманитарлы кеістікті, Кеден одаын ру трысынан оан белгілі бір міт артандытарын крсетеді. Кірігуді е тере нысаны кзделген болатын. Осы жаттара іс жзінде ТМД атысушыларыны брі ол ойды, біра кейіннен ішінара жне иып тасталан пішінде іске асырылды, ал олардаы алан императивтер баса ірлік бірлестіктер – ЕурАзЭ, Кеден одаы, Ш аяларында жзеге асырылуда. ТМД сырты саяси басымдытары анытала тскен сайын мемлекеттерді екі тобы: азастан, Армения, Беларусь, ырызстан, Ресей жне Р лемдік оамдастыпен ХАЛЫАРАЛЫ байланыстары Тжікстан – кірігуді «тйіні» деп аталатын тобы жне – зірбайжан, Грузия, Молдова, Тркіменстан, збекстан жне Украина – ТМД-да зіні атысу нысанын шектейтін мемлекеттерді тобы рылды. Осындай бліну брынысынша ТМД-даы жйелік тйткілдерді пайда болу себебі болып алуда, йткенмен, олара атысты шешуге мтылыс жасалуда, оларды ола алудаы табыс та р трлі. Мселен, 1994 жылдан бастап ТМД реформалау туралы 12 жат абылданды.

 

 

ТМД –ны пайда болуы жне дамуыны негізгі кезедері

1991 ж. желтосанны8інде Минскіде (Беловеж) Ресей, Беларусь жне Украина басшылары кездесіп, 1922 ж. КСРОрылуы туралы Келісімі істен жойыландыы жне ТМД рыландыы туралы келісімге ол ойды. 1991 ж. желтосаннны 13-інде Орта Азия мен азастан басшылары Ашхабадта кездесіп, «Беловеж келісімін» олдайтындытарын млімдеді. 1991 ж. желтосаннны 20-ында зірбайжан, Армения, Беларусь, азастан, ырызстан, Молдова, Ресей, Тжікстан, Трікменстан, збекстан басшылары Алматыда 21 желтосанда ТМД-ны ру туралы Келісім хаттамасына ол ойды. Кездесуге атысушылар ішкі жне сырты саясатты ртрлі салаларында ынтыматастыа бейілділігін растайтын, брыны КСР Одаыны халыаралы міндеттемелерін орындауа кепілдік жариялайтын Алматы Декларациясын абылдады. 1993 жылы желтосанда Достастыа Грузия осылды, ал 2009 жылы 18 тамызда аталан бірлестіктен шыты. Трікменстан ТМД-ны ауымдастырылан мшесі болып табылады. Туелсіз Мемлекеттер Достастыы мемлекет болып табылмайды жне лтстілік кілеттікке ие емес. Ол зіні барлы мшелеріні егеменді тедігіне негізделген жне 1993 жылы 22 атардаы Жарлыы бойынша іс-рекет жасайды. Достастыты мше мемлекеттері халыаралы ыты дербес жне теыты субъектілері болып табылады.

рылымы

1. Мемлекеттер басшыларыны кеесі;

2. кіметтер басшыларыны кеесі;

3. Сырты істер министрлеріні кеесі;

4. Экономикалы кеесі;

5. ораныс министрлеріні кеесі;

6. Шекаралы скер басшыларыны кеесі;

7. ТМД Экономикалы соты;

8. ТМД-а атысушы мемлекеттерді парламентаралы ассамблеясы;

9. Достастыты жарылы жне баса да органдарыны жанындаы ТМД-а атысушы мемлекеттерді Траты кілетті кілдері;

10. ТМД Экономикалы кеесі жанындаы Экономикалы мселелер жніндегі комиссиясындаы Достасты мемлекеттеріні траты кілетті кілдері;

11. ТМД-ны Атарушы комитеті.