аламас» жаа технологиямен жмыс істеуі

Аламас мнай-газ кен орны

аламас мнай-газ кен орны - азастан Республикасыны Маыстау облысында орналасан мнай жне газ кен орны. Кен орныны рылымы 1974 жылы белгілі болды, іздестіру-брылау жмыстары 1976 жылы басталып, сол жылы кен орны ашылды. аламас мнай-газ кен орны зі арайтын «Маыстаумнайгаз» акционерлік оамыны жалпы мнайыны 70 пайызын ндіретін ірі кенорны. 1979 жылды 2 наурызында аражанбас газ-мнай кен орнымен бірге з алдына «Комсомолскнефть» мнай-газ ндіру басармасы болып рылды. Ол атау 1992 жылы «аламасмнайгаз» ндірістік басармасына згертіліп, кен орны з тл атауын иемденген. Кен орны 1980 жылды 2 арашасында алашы миллион тонна мнайын ндірсе, одан 25 жыл ткен со 2005 жылды 6 маусымында 100 миллионыншы тонна «ара алтынын» ндіруге ол жеткізді. Ал бгінгі кнге дейін 118 миллион тоннадан астам мнай ндіріліп, ел байлыын еселеп отыр.

 

Географиялы орны

Атау аласынан солтстік-шыыса арай 280 км жерде Бозащы тбегінде орналасан. Солтстік Бозащы мнай бассейніне жатады.

Атауыны тарихы

Бозащы тбегіндегі ежелгі орымны бірі – аламас ызды есімімен аталады. аламас Маыстауа алаш оныс аударан адай, беріш, таз, т.б. рубасылары – Атаозы, Шотан, Шаан, ожамбет, Есболай, Апандармен бірге келген рпаты кілі. Бозашы тбегін алаш жайлаандар Адай руыны жары, жеменей, трікпенадай Тірберген, Берішті аратоай тайпалары болса, аламас ару жарыны бектеміс блімінен. Ол – жаугершілік заманда ат стінен тспегей, белінен бесаруын тастамай, ел ораны -ер азаматтармен бірге талай анды жорытара атыса отырып, Отанын басыншы жаулардан ораан батыр ыздарымызды бірі. Ал бейбіт кнде ауылды азы –тлікпен амтамасыз етуге белсене араласан, ашы–мерген атанан ару.

Осы мдени –тарихи ескерткіштер атарына жататын «аламас улие» орымын «Маыстаумнайгаз» акционерлік оамы кімшілігі з аморлыана алып, басына сулетті кесене трызу жніндегі аламас кен орныны бір топ мнайшыларыны сынысын жерге тастамай аламас аруды бес аруы бойында абоз атпен шауып келе жатан бейнесі таса бедерленіп ашалан ескерткіш жне аламасты зі тыныстап жатан орымда алып кесене дниеге келді.

Геологиялы рылымы

Кен ортаы юра абатыны беті бойынша амплитудасы 100 м-ге жуы ендік бойымен созылан брахиантиклинальды атпардан орын алан. Кенні мнай сыйыстырушы имасы триас, юра жне борды терригендік шгінділерінен ралан, бларды е алы тсы 2395 м. Апт шгінділерінде 2 газды абат, неокомда 6, ортаы юра шгінділеріні абатында 2 газды-мнайлы, 5 мнайлы абат аныталан.

Жатыс сипаты

німді абаттар 505 – 936 м тередікте жатыр. Табии сыйымдылыты трі жнінен апт иірімдері, неокомны бір абаты, юраны бес иірімі абатты кмбездік, неокомны бес иірімі абатты литологиялы алаланан, юраны ш иірімі абатты, тектоникалы алаланан болып алыптасан. Коллекторларыны кеуектілігі 23 – 29%-а, ткізгіштігі 0,105-тен 1,468 мкм2-ге жететін мтастар мен алевролиттерден ралан. Жаппасы алыдыы 4-53 м-ге дейінгі сазды жыныстардан трады. німді абаттарды жалпы алыдыы 4-28 м, тиімді алыдыы 4,2-10,3 м-ге дейінгі шаманы райды.

Аныу сипаты

Мнайа аныу коэффициенті 0,66-0,72, газа аныандыы 0,32-0,69. Мнайды тыыздыы 0,902 – 0,914 г/см3, ккіртті, парафинді, шайырлылыы жоары, газа аныандыы 25 м3/т.

Рамы

аламас мнайы ванадий жне никельді нерксіптік шоырларымен ерекшеленеді. Бастапы абатты ысым 6,5 – 9,6 МПа, температура 39-44°С, 7 мм-лік штуцерде мнайды бастапы шыымдары 26,4-62,1 м3/тулік болды. Аз млшерде азот пен кмір ышыл газы кездеседі. Юраны ш абатындаы газдар жеіл, ондаы ауыр кмірсутектерді млшері 5,9-9,9%-а дейін згереді. Юраны бір иірімінде еріген газ рамы жнінен «ра», рамындаы метан 94,5%-а жетеді. Тменгі бор иірімдеріні еркін газдары рамы жаынан метаннан трады, оларда ауыр кмірсутектер аз кездеседі (0,85%), азот млдем кездеспейді, кмір ышыл газыны млшері 0,31%-дан аспайды. Бастапы абатты ысым 9,5 – 8 МПа, температура 30-38°С. Кен орны 1979 жылдан бері игерілуде

аламас» жаа технологиямен жмыс істеуі

Бозашы тбегіні солтстік еісінде орналасан «аламас» кен орны азіргі заманы озы технологиямен жасаталып, ндірістік уаты таы бір сатыа ктерілді. «аламасмнайгаз» ндірістік басармасындаы электр жабдыыны сенімділігін арттырып, электр уатыны іркілісін тежейтін газтурбиналы электрстанция іске осылып, ндіріс орнына жаа леп келді.

Айтулы кнде мнайшыларды уанышымен бліскен облыс кімі А.Айдарбаев, «Маыстаумнайгаз» акционерлік оамы директорлар кеесіні траасы Т.Бимаамбетов, ардагер мнайшы Т.Жмаев символикалы тймені басып, газтурбиналы электрстанцияны салтанатты трде іске осты. «аламас» кен орнында орын тепкен жаа ндірістік алада инновациялы технологияны олданыса енгізілу стіне «Маыстаумнайгаз» А бас директоры Сунь Синъюнь, «Маыстаумнайгаз» акционерлік оамы бас директорыны бірінші орынбасары Б.Иманбаев, «аламасмнайгаз» ндірістік басармасыны басшысы Н.Срсенбай жне мнайшылар ку болды.

– «Бгін облысымыз шін айрыша маызды жоба жзеге асты. Газтурбиналы станциядан ндірілетін электр энергиясы «аламасмнайгаз» кен орныны ана емес, баса да ксіпорындарды, ндіріс орындарыны игілігіне жмсалады. Жаа ондырыны траты трде жмыс жасап труы шін табии газды ндіру клемін арттыруымыз ажет» - деген облыс кімі А.Айдарбаев мнайшыларды ол жеткізген жетістігімен ттытап, ебектеріне жеміс тіледі.

Келген онатар ндірістік алады аралап, газтурбиналы электрстанцияны жмыс жасау технологиясымен, электр энергиясын ндірудегі ммкіндіктерімен танысты.

 

- «ндіріс орныны технологиялы ажеттіліктерін теуге баытталан газтурбиналы электрстанция жер ойнауындаы табии газды пайдалана отырып, кен орнын электр уатымен амтамасыз етеді. Станция рылымына аэродинамика мен технологиялы жануды е соы заманауи лгілері енгізілген. райсысыны уаттылыы ыры бес мегаватт болатын, сегіз жзден астам турбинадан тратын электрстанция газбен жабдытайтын арапайым термодинамикалы діспен жмыс жасайды. Газ ысымын ктеру шін турбиналар алдынан брандалы «Элтакон» компрессорлары орнатылан. Электрстанция рамында алты жне отыз бес киловольт бліп тарататын ондыры мен уат кзі желіде млде болмаан кезде станцияны іске осуа ммкіндік беретін дизельді генератормен жасаталан. Генератор трансформатор арылы ттынушыа жететін электр тоын шыарады. «Сименс» компаниясыны ос агрегатыны басару жйесі толытай автоматтандырылан. Газтурбиналы рылы тулігіне ш жз отыз мы, жылына жз миллион текше метрге дейін табии газды энергия кзіне айналдыруа ауарлы. Соы жылдары ндіріс орнында электр уатына деген сраныс 4-6 пайызды райды. «аламасмнайгаз» ндірістік басармасы осы уаыта дейін электр тоын алып келген «МАЭК-азатомнерксіп» серіктестігі мен «Маыстау электр торапты блу компаниясы» А-ны электр уаты ірді ажеттілігіне баытталатын болады» деген «Маыстауэнергомнай» ЖШС директорыны орынбасары Н.осбаев газтурбиналы электрстанцияны жмысын атару шін ыры жеті жаа жмыс орны ашыланын хабарлады.

Мамандарды пікірінше, жаа газтурбиналы рылыны іске осылуы табии газды аз млшерде жмсауа жне аражатты немдеуге ммкіндік береді.

 

Облыс кімі бастаан онатар «Маыстаумнайгаз» А «аламас» кен орнында жуырда пайдалануа берілген полимер айдау зауытында болып, жмыс арынымен танысты.

Полимер айдау зауытыны ызметін жргізіп отыран «Алстрон » ЖШС инженері .Бекетовты айтуынша, брын мнай алынан ыманы сумен толтыранда, ол мнайа араласып кететін. Полимер ара алтынмен араласпай, ымада алан мнайды шыарады. Алдаы жылдарда полимер айдау арылы мнай клемін арттыруды кздеген ндірістік басарма басшылары полимерді зін кен орнынан шыаруды жоспарлап отыр.азыналы лкедегі ырысты мекен «Маыстаумнайгаз» А «аламас» кен орныны жетілген, озы технологиямен жабдыталуы лкені леуметтік-экономикалы дамуына зор серпін беріп, жылдан-жыла ара алтынды ндіру клемін арттырып, елімізді табысын еселей тсуге септігін тигізеді.

 

Дереккздер

Жоарыа ктерілііз «азастан» лтты энциклопедиясы (10 томды), Алматы, 1998 – 2007.

Жоарыа ктерілііз «Атырау» энциклопедиясы, Алматы, 2000

Жоарыа ктерілііз Маыстау энциклопедиясы, Алматы, 1997