Балаларыа игі жолдастар тадау, рі оларды жаман ортадан сатау
Абу Мусаны сздерінен Алла Елшісіні (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) былай деп айтаны жеткізіледі: «Аиатында, салиалы жолдас пен жаман жолдасты мысалы тір сатушы мен станы крігін рлеуші секілді. тір сатушыа келсек, сен не одан бір нрсе сатып аласы, не аыан хош иісін сезесі. станы крігін рлеушіге келер болса, не ол сені киіміді рттейді, не болмаса сен одан жаман иіс сезінесі». л-Бухари, 2101; Муслим, 2628.
10 – Балалара атысты мейірімділік пен жмсаты (таныту)
Айшаны сздерінен оны былай деп айтаны жеткізіледі: “Бірде айыр тілеген лдебір йел (маан) екі ызымен кіріп келді, алайда менде бір рмадан баса оан берер еш нрсе табылмады. Ол бл рманы зіні ыздарына бліп берді де, зі болса бір тістем де татпастан трды да, шыып кетті. Кейінірек бізге Пайамбар (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) кірді. Мен оан (осы жайлы) айтып беріп едім, ол: «зіне сына ретінде ыздар беріліп, олара жасы араан адама бл ыздар Оттан (Тозатан) алан болалы», - деді”. л-Бухари, 1418; Муслим, 2629.
Абу Хурайраны былай дегені жеткізіледі: “Бірде л-Акра‘ ибн Хабис Пайамбарды (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) з немересі л-Хасанды сйіп жатанын крді де: «Расында, мені он лым бар, біра мен оларды ешайсысын бір рет болса да сймеппін», - деді. Сонда Алла Елшісі (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) былай деді: «Аиатында, басалара мейірім жасамайтындара мейірім жасалмайды!»” л-Бухари, 5997; Муслим, 2318.
Айшаны былай деп айтаны жеткізіледі: “Бірде Пайамбара (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) бір бдуи келіп: «Сендер з лдарыды сйемісідер? Ал біз оларды сймейміз», - деді. Бан Пайамбар (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын): «Егер Алла сені жрегіді мейірімнен жрдай етсе, мен не істей аламын?!», - деді”. л-Бухари, 5998; Муслим, 2317.
Балалара жасы лгі болу ажет
Бл жоарыда келтірілген: «Сендерді райсылары баташысыдар, рі сендерді райсысы зіні арамаындаылары шін жауапкершілік ктереді», - деген хадистен келіп шыады. л-Бухари, 893; Муслим, 1829.
Балалара діндегі олар білуге міндетті болан нрселерді йрету керек
нас Ибн Мликті сздерінен Алла Елшісіні (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын): «Білім алу – рбір мсылманны парызы», - деп айтаны жеткізіледі. Ибн Мжа, 224. Хадис сахих. з.: «Сахих л-Жми’», 3914.
Маызды ескерпе
Балалар сына екенін білідер! Алла Таала былай деді: «Негізінде, малдары мен балалары алданып-елігу екенін білідер. рі Аллаты асында зор сыйлы бар»(«л-нфал» сресі, 28-аят).
ш-Шныти «Адуа ул-Баянда» былай деген: “Алла Таала бл аятта адамдара оларды мал-дниелері мен балалары алданып-елігу екенін білуді бйырды. Осы(ан) алданып-елігу арылы адам оны дние-млкі мен балалары Алла разы болмайтын нрсені істеуге себепші болар ма екен деп сыналады. Баса жерлерде сондай-а йелдер де мал-млік пен балалар сияты алданып-елігу болып табылатыны туралы айтылан. Алла Таала адама осылар оны Алла разы болмайтын нрсеге кіргізіп жіберуінен сатануды бйырды... Сондай-а Алла Таала былай деді: «й, мминдер! Сзсіз, йелдерінен, балаларынан здеріе дшпан болатындары да бар. Олардан сасыныдар. Ал егер кішіпейіл болсадар, мейірімділік танытсадар, рі оларды кешірседер, шксіз, Алла те Жарылаушы, Ерекше Мейірімді» («т-Таабун» сресі, 14-15 аяттар). Баса аятта Алла Таала мминдерге балалар мен дние шін Аллаты еске алудан тосылуа тыйым салды. Ол кім бан тссе, сол зияна шыраанын хабарлады. Алла Таала: «й, мміндер! Сендерді малдары, балалары Аллаты еске алудан тоспасын. лдекім бны істесе, міне, солар зиян тартушылар»,- деді («л-Мунафиун» сресі, 9-аят). Аятта алданып-елігу сзіні астарында емтихан рі сына деген мезелуде”. з.: «Адуа ул-Баян», 2/51-52.
Алла Таала сондай-а былай деді: «Сендерге туыстары да, балалары да ешбір пайда бермейді. Алла иямет Кні араларыда кім шыарады. Алла істегендеріді толы біледі» («л-Мумтахана» сресі, 3-аят).
Балалар сына болып саналады! Алла Таала бізді сынауда: балалара атысты, оларды хаыларын жасы орындай отырып біз Одан оратын боламыз ба, немесе басаша рекет етеміз бе – Алла Таала бізден осыны срайды.
Ма‘кил бин Йасарды (Алла оан разы болсын) былай дегені хабарланады: “Мен Пайамбарды (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) былай дегенін естідім: «Егер Алла зіні лдарыны айсыбіріне лдебіреуге амор болуды тапсырса, ал ол олара ыыласпен арайласпаса, оан ешбір жадайда Жннатты хош иісін сезу нсіп етілмейді!»” л-Бухари, 7150; Муслим, 142.
Балалар адамды Аллаты зікір етуден тосуы ммкін, оны Аллаа мойынснбауа апаруы ммкін, ал кейде олар тіпті сатануа тиісті дшпана айналуы ммкін.
Пайамбар (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) осы ааттытарды алай теу керектігін былай деп крсетіп кетті: «Адамны йелімен, ашасымен, балаларымен жне кршісімен байланысты алданып-елігуі (фитнасы) намазбен, оразамен, садаамен, адамдарды шариат малдайтын амалды орындауа шаырумен жне жамандытан тосумен теледі». л-Бухари, 525; Муслим, 144.
рі соында лемдерді Раббысы – Аллаа матау-мадатар болсын!
Алынан дереккз: «Саляф – Форум»
аза тіліне аударан: «Абу Ханифа мирасы» сайтыны редакциясы
[1] Сз балалар туралы болуда.
[2] Бл жерде айтыс болан кісі зіні лімінен кейін жарлы-кедейлерге таратуды бйыран, немесе олара айырымдылы масаттарда уаф ретінде мал-дниені мраа алдыруы сз болуда. Мысалы, адам зіні лімінен кейін адамдар баратын мешіт соып берді, немесе оны лімінен кейін де адамдарды ажетіне жарап жатан ды азды.
[3] ‘Аиа деп бала туылан со жетінші кні Алла Таалаа Оны ата-анаа лы нымет беріп, бала сыйлааны шін шкірлік ретінде шалынатын рбан аталады. Пайамбар (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын): «Балалы болан жне сол шін рбан шалысы келген кісі л бала шін екі ой, ал ыз бала шін бір ой рбан шалсын», - деген. Абу Дауд 2842. Шейх л-лбани хадисті хасан деген.
рбанды бала туыланнан кейін жетінші кні шалу керек, ал мндай ммкіндік болмаса, онда - он тртінші, немесе жиырма бірінші кні. Бурайдадан (оан Алла разы болсын) Пайамбарды (оан Аллаты игілігі мен слемі болсын) былай деп айтаны жеткізіледі: «‘Аиа (рбан шалу) (бала туыланнан кейін) жетінші, он тртінші немесе жиырма бірінші кні жасалады». л-Байаи 9/303. Хадис сахих.
Осы орайда айта кететін маызды ескертпе – кейбір мсылмандар ателікпен ‘аиа деп рбан шалу рсімін емес, бала туылуына байланысты дастархан жайып она ктуді атап жатады. Алайда ‘Аиа – бл бала шін рбан шалу рсімі. Ал оан оса дастархан жайып она ктіп, адамдара тама таратылып жатса – бл пталады, алайда аианы шарты болып табылмайды. Яни бала туыланнан со жетінші, он тртінші, жиырма бірінші кні орындалуа тиіс рсім – бл мал сою. Ал дастархан жайып, она ктіп, уанышты жариялау туралы айтар болса, бны осы кндерде де, зге кез-келген кні де орындауа болатын рсім. Ал Алла бл туралы жасыра біледі (аудармашыдан).