Delphi программалау ортасы
1.1 Delphi программалау жйесі
Delphi 6 ортасын жктегеннен кейін экранда интегралданан программаланан ортасыны терезесі пайда болады: негізгі терезе, проектілеу ортасы код редакторы жне объектілер инспекторы.
Экранны жоары блігінде негізгі терезе орналасады. Онда рал-саймандар татасы (Standard. View. Debug жне Custom) жне компоненттер палитрасы орналасады. Негізгі терезе Delphi 6 ортасы жабылмайынша ашы трады. Негізгі терезені жабу арылы Delphi 6 -ны жабамыз.
Таырыбында азіргі ашулы тран проектіні аты трады. Проекті орындалу немесе проектілеу режимінде ашы труы ммкін. Проект орындалу режимінде ашы трса онда [Running] сзі осылып жазылады.
Мзір жолаы программаны басарудаы, тестілеуге жне руа керекті командалардан трады.
рал-саймандар татасындаы тймелер мзірдегі белгілі бір командаа сйкес келеді. Мысалы File менюіндегі Open командасын тадаса та немесе Standard рал-саймандар татасынан Open кнопкасын басса та бір нтижеге келеді.рал саймандар татасындаы пернелер кмекші тсіндірмелермен (подсказка) жабдыталан.Егер тышан курсорын перне асына жаындатса онда кмекші тсіндірме шыады. олданушы рал саймандар татасыны орналасуын, крініп немесе крінбей труын Customize диалогты терезесі арылы з алауынша згерте алады жне оларды тышан курсоры арылы жылжытуына болады. Customize терезесіндегі рал-саймандар татасыны лгісінен тышанны о жа пернесін басу арылы шаырылады.
Компоненттер палитрасындаы компоненттер арылы программа рылады. Компоненттер Delphi программасыны негізгі элементтері болып табылады. Олар арылы олданбалы программаны олданушы интерфейсін руа кмек береді. Е бірінші Delphi-ді жктегенде Standard палитрасы ашы трады. олданушы з алауынша , компонеттер палитрасыны орналасуын реттеуге болады. Осы згерістерді барлыын Palette Properties терезесінде жзеге асырылады. Бл терезені 2 жолмен шаыруа болады.
Палитраны кез-келген жерінен тышанны о жа пернесін басып Properties мзірін тадау.
1.2 DELPHI–ді артышылытары
Ø осымшаны ндеу жылдамдыы;
Ø Жасалан осымшаны німділігіні жоарылыы;
Ø Жасалан осымшаны компьютер ресурстарына тмен ажеттіліктерін талап етуі;
Ø Delphi ортасына жаа компоненттер мен рылыларды осу арылы осымшаны жмысын арттыру;
Ø Delphi-ді жеке ралдарымен жаа компонент пен инструмент руды ммкіншілігі;
1.3 німні негізгі сипаттамалары.
Delphi – бл бірнеше маызды технологияларды комбинациясы:
Ø машина кодына аударатын жоары німді компилятор;
Ø объекті-баытталан модель компонент;
Ø программалы прототиптерден визуальді ( сонымен атар жылдам ) осымшаларды ру;
Ø мліметтер орын ру шін арналан масштабталатын ралдар;
Delphi ортасы кп терезелі жйе трізді .Оны жктеу шін:
Пуск/программы/Borland delphi/Delphi.
командасын олданамыз .Жктелгеннен кейін экранда 4 терезе пайда болады.
Бл Delphi ортасыны негізгі терезесі болып бірінші жолда мзір орналасан болып жне саймандар татасы бар: Стандарт, Вид, Откладка, Палитра пользователя, панель компонентов, рабочая область
1.Негізгі терезе(Project1)
2.Обьектілер инспекторыны терезесі . (Object inspector)
3.Форма конструкторыны терезесі(form1)
4.Кодтар редакторыны терезесі(Unit1.pas)
Бл терезе объекттер ааша. Бл терезеде формадаы барлы компоненттердін дізімі трады. + немесе — белгісі бул компоненттін ішкі класында екінші компонентті бар екендігін білдіреді. Егерде компоненттін аты ерекшеленген болса онда бл компонент формада екпінді боланын анытайды.
Терезесі форма конструкторыны терезесі болып бл терезеге негізгі конпоненттер орналасады.
Бл терезе объекттер инспекторы болып, мнда объектті негізгі параметрлері енгізіледі. Уаиалар тізімі жазылады. Мны View/obgect inspector немесе F1клавиші арылы экрана шыамыз . Obgect inspector терезесі екі жапсырмада трады.
Propertits ( асиет )
Events (жадай)
Терезесі кодтар редакторыны терезесі болып табылады. Бл терезеде формаа ойылан компоненттерді тізімі, компоненттерді уаиалар тізімі жне сол уаиа сйкес командалар жазылады.
Бір проектімен жмыс ажеттілігіне арай экранда баса да терезелер труы ммкін. Жмыс жасау барысында негізгі терезеден баса терезелерді алып тастауа, орын ауыстыруа болады. Кп терезелі боланмен Delphi-де тек ана бір уаытта жасауа болады.
Delphi-де рылыны осымша проекті трінде жиналан бірнеше элементтерден трады. Олар
Проект коды (DPR кеейтілген мен берген формада саталады)
Форма сипаттамасы (DFM)
Форма модулі (PAS)
Модулдер (PAS)
Объектілер параметрі (ОРТ)
Ресурстар сипаттамасы
Копилтильда табасымен згеріс енгізеді. Е арапайым проектіні зі кп формадан трады. Сондытан кез-келген проект ру барысында оны барлы элементін сатайтын каталог ашан дрыс.
Негізгі программа тмендегідей рылымда болады:
Program project1;
Uses Forms,
Unit1 in ‘Unit1. pas’{Form1},
Unit2 in ‘Unit2 . pas’{Form2};
{$R*.RES}
begin
Application. Initialize;
Application. Create Form(TForm1,Form1);
Application.CreateForm(TForm2,Form2);
Application.Run;
End.
Проекті аты проекті файлыны атымен сйкес келеді жне дискіге саталу барысында да ресурстар файлымен проектілер параметрлері файлы да осы атпен аталады. Проект файлыны атын згерткенде автоматты трде осы файл аттары згереді. Проектіні ру проект файлын компиляциялау барысында орындалады жне осымшаны ехе файл проект атымен аталады.
Проект файлын арауа жне деуге болады. Ол шін Progect/view Sourec (проект) (просмотр источника) командасы арылы ашылады. Формаларды арау шін viewForms…shift+F12. формалар сипаты саталан файлда форманы зі мен оны сипаттамасы беріледі. Форма модуліні файлында форма класыны сипаты беріледі. Ол форманы олдананда автоматты трде ашады. ажетті модульді ашу шін view-Units… немесе ctrl+F12 модульдер файлында кез келген формамен байланыспаан модульдер саталады. Олар объект pascal тілінде жазылады. Оларды олдану шін Uses блігінде атты крсету ажет. Ресурстар файлыны проект аты беріледі. Проектіні сатаанда автоматты трде рылады. Delphi-тен ресурстар файлымен жмыс жасауа арналан графиктік редактор арастырылан. Бл Toolsimage Editor3.0 командасы арылы алынады. Ресурстара
Компаненттер пиктограммасы (.DCR)
Расторлы бейнелер (.BMP)
осымшалар пиктограммалары (.ICD)
Курсорлар (.CUR)
Проект параметрлер файлында параметрлер мен оларды мндері текстік редакторды р трлі жолында орналастырылады.
Проектіні компиляциялау жне орындау.
Проектіні компиляциялау барысында орындалуа дайын файл немесе динамикалы кітапхана (Д44) рылады. Компиляциялау процесі Progectcomplie<проект аты> ctrlF9 командалары арылы орындалады жне мынандай жадайлар атарылады. Соы рет компиляциялананнан кейін мні згерген модульдерді файлдары компиляцияланады. Нтижесінде райсысы шін DCU кееймесімен аныталан модулге згеріс енгізілген болса, онда осы модулге пайдаланылатын модулге айта компеляцияланады. Барлы модульдер компиляциялананнан кейін проект файлы компиляцияанады да осымша орындалуа дайын файл рылады. Проектіні Delphi немесе Windows жйесінде жктейді. Delphi ортасында проектіні жктеу шін Run/ Run немесе F9 тетігі басылады. Егер осымша жмыс жасамай алса, Delphi ортасында Run/ Program Reset немесе Crtl+F12 командалары арылы тотатылады.
1.4 йымдастырушыны ортасын икемдеу .
Delphi – ді осан со жоары терезеде компанент палитрасыны иконкалары орналасады. Егер курсор бір иконкаа тотап алса, оны астында сары трт брышта кмекші пайда боладлы.
Бл компонент палитрасынан осымшаларды райтын копоненттерді тадайды. Компонент рамы визуальды жне логикалы компоненттерден трады. Тетік редакциялау жазытыы сияты заттар визуальді компоненттер, ол кестелер логикалы болады.
Delphi-де программа визуальді трде жазылатындытан, барлы осы компоненттер форма жазытыында зіні графикалы крінісіне ие болады, олармен тиісті трде операциялану шін ажет. Біра жмыс істеп тран программаа крініп тран тек визуальді копонент болып алады. Копонент ызметі бойынша палитра беттерінде топталан. Мысалы, Windows “common-dialogs” крсететін компоненттерді барлыы “Dialogs” деп аталатын палитра бетінде орналасан.
Delphi йымдастырушыа ортаны максимальді ыайлылы шін икемдейді. Компонент палитрасын, ралдар сызышын оай згертуге жне синтаксисті белгілеп, оюларды тспен икемдеуге болады.
Delphi –де компонентті з тобын анытауа болады, жне оны палитра бетіне орналастыру ммкіндігі бар, сондай-а компоненттерді топтау мен пайдаланбайтындарды жойып тастау ммкіндігі де бар.
Интеллектуальді редактор. Программалар редакциялауды макростарды орындау мен жазуды мтіндік блокнотпен жмыс істеуді, икемделетін тетікті комбинацияны жне жолды тсті айырмасын пайдалану арылы жзеге асыруа болады.
Графикалы дрыстаыш. Delphi –де уатты редактора енгізілген кодтаы ателерді тауып, оларды жоятын графикалы дрыстаыш бар. Тотау нктелерін анытауа, зілістерді тексеріп, згертуге адымдап басу арылы программаны рекетін дл тсінуге болады. Ал егер те жіішке дрыстаыш ажет болса, ассемблердегі нсауларды жне процессор регисторын тексеріп, блек енгізу ммкіндігі бар Turbo Debugger пайдалануа болады.
Объектілер инспекторы. Бл рал блек терезе бейнесінде крінеді, онда сіз программаны жобалау кезінде объектіні жадайлар мен асиеттер маынасын белгілей аласыз (Properties and Events) .
Жоба менеджері. йымдастырушыа тиісті жобада барлы модульдерді арауа ммкіндік береді жне жобаны басаратын ыайлы механизм мен жабдытайды. Жоба менеджері файл аттарын, тадалан форма уаытты жне т.б крсетеді. Мтін мен формаа тиісті атау стіне тышанмен сырт еткізу арылы тез арада жетуге болады.
Объект навигаторы. ол жетерлік объектіні кітапханасын крсетеді жне осымшалар бойынша навигацияны жзеге асырады. Объект иерархиясын, кітапханадаы компиляцияланан модульдерді жне сізді кодыызды глобальді атаулар тізімін арауа болады.
Меню дизайнері. Менюді жасауа, шаблондар тріндегілерді сатауа жне кейін оларды кез-келген осымшада пайдалануа болады.
Сарапшылар. Бл сізге осымшаларды оай жобалау мен икемделуін амтамасыз ететін рал программасыны тобы. йымдастырылан сарапшыларды з бетінше осуа ммкіндік бар. Потенциалды трде бл арнайы программаа жазылан Case – ралдарымен Delphi-ді кеейте алатын шінші фирмаларды ммкіндігі. Оны рамы мынадай:
Ø Мліметтер орымен жмыс істейтін форма сарапшысы.
Ø осымшаларды станым мен шаблондар сарапшысы.
Ø Форма шаблонын сарапшысы.
RAD Pack рамына Delphi фирмасындаы Borland Pascal 7.0 жасалан ресурстарды айта ратын сарапшы енеді. азіргі уаытта DLL рылысын жеілдететін жне тіпті зіні сарапшыларын жасайтын сарапшыларда болды.
Интерфейсті оу жйесі. Delphi-ді кеірек игеруге ммкіндік береді. Ол тек кмекші жйе ана емес, сондай-а ол Delphi-ді ммкіндіктерін йымдастырушыны з ортасында крсетеді.
Компоненттер
Query компоненті алыстатылан SQL – серверлерге болмаса жергілікті мліметтер орына SQL-сранысын ру жне орындау шін пайдаланылады.
DBGrid компоненті мліметтерді жол немесе баан ретінде крсететін, белгіленген мліметтерге кестесін туызу шін пайдаланылады. Компонент визуальды.
DataSource компоненті — бл компонент Table немесе Query компоненттері секілді мліметтер орымен байланыстыру шін пайдаланылады.
MainMenu компоненті — бл компонент формаа негізгі меню ру шін олданылады. Басты асиеті Items арылы менюге керекті сздер жазылады. Я болмаса MainMenu компоненттіні стінен 2 рет шерту арылы жазуа болады. ShortCut асиеті клавиатурадан басаруа ммкіндік береді.
Panel компоненті — бл компонент ке ауымда олданылады. Бл компонент бір-бірімен байланысты бірнеше компоненттерді біріктіріп, бір жерде орналастыруа ыайлы. Panel компонентіндегі жазуды Caption асиеті арылы згертуге болады. Bevellnner, BevelOuter, bevelWidth, BorderStyle,BorderWidth асиеттері арылы компонентті жиектерін кркемдеуге болады.
Button компоненті — бл компонент е кп олданылатын компоненттер атарына жатады. Caption басты асиеті болып табылады. Басты оиасы болып OnClick болып табылады. Осы оиаа батырманы басан кездегі орындалатын операторлар жазылады.
ComboBox компоненті-ListBox жне Edit компоненттеріні функциясын біріктіреді. Пайдаланушы текстті енгізуге жне тізімнен тадап алуына болады.
Edit компоненті бір жолды текст енгізу шін немесе крсету шін олданылады. Тексті енгізіп шыаратын асиеті Text. BorderStyle асиеті арылы компонентті трін кркейтуге болады.AutoSelect асиеті барлы текст автоматты трде боялатынын анытайды. SelLength, SelStart жне SelText асиеттері боялан текстті зін анытайды. MaxLength асиеті енгізілетін текстті максимальды зындыын анытайды.
Label компоненті формада ртрлі жазуларды немесе белгілерді кру шін компоненті олданылады. Бл компоненттегі тізімнен пайдаланушы тек бір ана жолды тадай алады. Басты асиеті Items.
ExcelApplication компоненті — бл компонент Microsoft Excel программасын шаыру шін олданылады.
WebBrowser компоненті -бл компонент htm кееймесінде саталан жаттарды крсету шін арналан.
1.6 Delphi программалау ортасыны графикалы ммкіндіктері
Delphi ортасы схемаларды, сызбаларды, трлі иллюстрацияларды экрана шыаратын программаларды нерлым арапайым жолмен руа ммкіндік береді.
Графикалы элементтер объектті стігі жаында шыарылады (формалар немесе Image компоненті), бан Canvas асиеттері сйкес келеді. Объектіні бетіне графиктік элементтерді (тзу сызы, шебер жне т.б) шыару шін осы объектіні Canvas асиетін олдану дісін пайдаланымыз.
Мысалы:
form1. Canvas. Restangle (10,10,100,100);
Бет (Холст);
арапайым графиктерді шыару дісінде сурет салуа болатын абстрактты бет (холст) ретінде Canvas асиеттері арастырылады. Бл бет (холст) жеке нктелерден-пикселдерден трады, оларды р айсысы клдене (Х) жне тік (Y) координаталар арылы аныталады.
арандаш жне ылалам
арапайым графиктерді бет (холст) бетіне салуды амтамасыз ететін дістер шін, арандаш жне ылалам олданылады: арандашты тзулер мен контурларды сызуа олданады, ал ылаламды айматарды шекаралы контурмен бояуа олданады.
Графиктерді бетке (холста) шыаратын арнайы арандаш жне ылалама Pen (арандаш) Brush (ылалам) асиеттері сйкес келеді, блар TPen жне TBrush типтерін крсетеді. Осы объектілерді асиеттеріні мні шыарылатын графикалы элементтерді трін анытайды.
TPen объектісіні мынадай асиеттері бар:
Color – тзуді тсі(контуры)
Width — тзуді алыдыы (пиксель бойынша)
Style — тзуді трі
Pen.Color – асиетіні мні ретінде мынадай атаулы тратыларды олдануа болады (TColor): clBlack, clOlive, clGray, clBlue, clMaroon, clNavy clSilver, clAqua, clGreen, clPurple, clRed, clWhite.
Pen.Style асиеті мынадай мндерді абылдайды:
psSolid – біркелкі тзу;
psDash – пункттирлік тзу, зын штрихтар;
psDot — пункттирлік тзу, ыса штрихтар;
psClear – тзу крінбейді.
Егер Pen.Width асиетіні мні бірден лкен болса, онда пункттирлік тзулер біркелкі тзулер болып шыады.
ылалам (Canvas.Brush) тйы айматарды сызатын жне сол облыстарды бояуды амтамасыз ететін діс ретінде олданылады.ылалам объект сыяты екі асиетке ие:
Color- тйы облысты бояйтын тс;
Style — айматы толытыру стилі (типі).
Brush.color асиетіні мні ретінде жоарыда айтылып ткен Tcolor типті атаулы тратыларды олдануа болады.
Brush.Style сиеті мынадай мндерді абылдайды:
bsSolid — біркелкі бояу;
bsClear – облыс болмайды;
bsHorizontal – клдене штрих;
bsVertical – тік штрих;
bsFDiogonal – ілгері арай клбеген диоганалды штрих.
1.7 Мтінді шыару
Графикалы объектті бетіне мтін шыару шін TextOut дісі олданылады. Осы дісті шаыру нсауы жалпы жадайда мынадай трде болады:
Объект. Canvas. TextOut(x , y , Текст);
Мндаы x , y – шыатын мтінні координат нктелері;
Текст – айнымалы немесе символды типті траты (шыарылатын мтін).
TextOut дісімен шыарылатын мтін облысыны о жа шекара координаттарын,
PenPos сиетін пайдаланып алуа болады,
мысалы: TextOut(PenPos.x , PenPos.y , ‘Руб’);
1.8 Canvas объектіні асиеттері
Жоарыда айтып кеткендей, программа орындайтын графиктерді бетке шыару шін Canvas асиеті келеді. Canvas объектісіні Pixels асиетін пайдалана отырып, графикалы бетті кез келген нктесін ажетті тске бояуа болады. Мысалы (нсауы):
Form1.Canvas. Pixels [10,10]:=clRed;
Форманы бетіндегі нктені ызыл тске бояйды.
2. Delphi ортасынны графикалы ммкіндіктерін сипаттайтын программа
Курсты жмысымда Дельфиді графикалы ммкіндіктерін айын крсететін программа жазып шытым. Ол программаны ызметі суретті слайд-шоу трінде крсететін ммкіндігі бар программа. Программа іске осанда тмендегідей терезе пайда болады:
Егер 1-ші кнопкаа шертсеіз программадан шыу рекеті орындалады. Екінші кнопка алдыы суретке кшіреді, ал соы кнопка келесі суретке кшіреді.
Егер осы кнопкаларды астындаы суреті бар кнопкаа басаыз, онда сйкес суретке кшіріледі.
орытынды
Бл курсты жмысты масаты Delphi ортасыны графикалы ммкіндіктерін крсететін программа жне теориялы материал дайындау болды. Ізденістерімні нтижесінде мен кптеген ызыты жайттара тап болыдым. Жне де кп материалды игеріп ана оймай, графикалы ммкіндіреін йрендім. Жалпы курсты жмыс мен шін те пайдалы болды.
азіргі кезде жаа информациялы технологияны жетістіктері, идеялары олданбайтын саланы айту иын. ылымны р саласыны есептері программалау тілдеріні кмегімен шешіліп, крделі былыстарды зерттеу мен болжау ммкіндіктері жаа дегейге ктерілді. Программалау технологияларыны негізгі баыттарыны бірі – объекті баытталан программалау тілі. Delphi интегралды ортасы объекті программалау принципіне негізделген. Бл ортада крделі осымшалар, анытамалы жне тестілеу жйелерін, электронды оулытар, мліметтер орын руа болады.
азастан Республикасында апараттандыру процессі басталан кезден бастап-а оны олдануды тиімді жолдары іздестіріле басталды. Басында текст теру, электронды кестемен жмыс жасау сияты дайын программаларды кмегіне жгінсе, азіргі уаытта р-трлі салада зіне мбебап бадарламалар дайындауа кшті.
Оан длел ай жмыс орнына абылдаан кезде компьютерлік біліміізді срайды, тексереді. Міне, осыдан бастап-а бадарламашыларды жмысыны рісі кеейюде деп айын айтуа болады. Батыс азастанда дл осы жмыспен айналысатын фирма жо, дегенмен де бадарламашылар тобы осы жмысты алыса шаптырмай-а тындырып бауда.
азіргі жоары оу орнындаы апаратты жйелер немесе информатика мамандыы бойынша оып жатыран студенттерді дипломды жобасыны зі бір саланы автоматтандыруа немесе бір пн бойынша апараттандырылан жмыс орны жне таы да сол сияты лкен жобаларды орындауды талап етеді. Бл орайда мені де дипломды жмысымды айта кеткен жн деп есептеймін.
Апаратты технологияларды жмыс орнында пайдалану те тиімді екенін сезінген адамдар оны олданыса енгізуге лкен лшыныс білдіріп отыр. Апталап жасайтын жмысты компьютер кмегімен жылдам жзеге асыруа болады. Сол себепті де апаратты технологияларды пайдалану те тиімді.
Электронды млмет алмасу кптеген жола кететін аражатты немдейді. Оан оса апаратты толы жне жылдам жетуіне сенімді болуа болады. Есеп беру жйесіні сол бойда берілуі апаратты технологиялара кшуге баса ммкіндік алдырмай отыр.
Себебін айтып жатуды зі арты фирмаларды ашылу стінен бастап-а апаратты технологиялар блмені айсі бір тпкірінде жне кптеген отырып жмыс жасайтын ызметкерді алдында болады.
Тіпті мектептерде апаратты технологияларды барлы трі, атап айтар болса: компьютер, сканер, принтер, факс жне баса да технологиялармен амтылан. Бір кездері бір мектепте бір ана басу машинкасымен кптеген жмыс орындалана. азір ол заман кетті.
«азастан — 2030 стратегиялы бадарламасы приоритеттеріні бірі лтты білім моделін алыптастыру тенденциясымен жне Казастан білім жйесін бкіл лемдік білім кеістігіне кіріктірумен сипатгалатын білім беру саласы болып табылады. азір бкіл лемде индустриялды оамнан интерактивті атынас жасауа жне оны жзеге асыратын техникалы ммкіндіктерді траты трде дамытып отыра алатын информациялы оама, яни негізгі рлді информацияны алу, деу, сатау, тасымалдау, тарату жне пайдалану істерді атаратын жаа оама кшу процесі жріп жатыр. Информациялык. оама ауысу информациялы жне коммуникациялы технологияларды дамьггу мен кнделікті трмыста пайдалану (конвергенциялау) жолымен, яни оамды апараттандыру (информация) істерін дамыту арылы іске асырылады.
Информациялы оама кшу процесінде информация ндылыы згеріп, бізді уаыт, кеістік жне ашыты ымдары туралы да тсінігіміз кеейіп, осыларды барлыы жаа мдениетті — информациялы мдениетті тууына себепші болды. Информациялы мдениетті информациялы процестерді йымдастырудаы адамдарды информациялы арым-атынасын анааттандыру, абылданан шешімдерді тигізетін серін болжап, лемді бірттас кйде крсете алатын информацияны жасау, сатау, ндеу, тасымалдау, бейнелеу жне пайдалану істерін тиімді йымдастыру жолындаы жеткен дегей трінде арастыру керек.
Пайдаланылан деиеттер кзі
1.Компьютерная технология обучения:словарь-справочник/Под редакцией В. Ю. Гриценко, А. М. Довгялло, А. Я. Савельева-К.: «Накова думка», 1992
2.Нралиева Г. . Электронды оулытар – малім мен оушы арасындаы рекетттестікті гуманизациялау ралы// «Информатика негіздері» республикалы журналы, №2, 2002.- 2-3 б.
3.Тажигулова А. И. Конструирование электронных учебников//Научно-практический журнал «Информационные технологии в Казахстане», №1, 2000.- С. 42-43.
4.Виштынецский Е. И., Кривошеев А. О. Вопросы применения информационных технологий в сфере образования и обучения//Информационныетехнологии, 1998, №2 – с. 32-36.
5.Сливина Н. А., Фомин С. С. Компьютерное учебное пособие «Высшая математика для инженерных специальностей»//КомпьютерПресс.- 1997.- №8.- с.72-77.
Жамбыл атындаы облысты №7 мамандандырылан мектеп – интернаты
РЕФЕРАТ
Таырыбы: Delphi ортасындаы бадарлау
Орындаан: Кабдиева К.
Тексерген: ажыкенова Б.
араанды 2014