Тарих танымыны дістері.

Азастанны азіргі заман тарихы пні жне курсті масаты.

 

азастан тарихы пні, масаты жне міндеттері. азастанны мемлекеттік туелсіздігін жариялауы жне осыан байланысты жаа тарихи рдістер азаматтарды сана сезімінде елеулі згерістер туызды. лемге, халыа жне оны тарихына деген кзарас тбегейлі згерді. Егер брын азастан тарихы – Кеес Одаыны бір рамдас блігі ретінде арастырылса, енді оны лемдік тарих, Еуразия тарихы, кшпенділер ркениеті, тркі халытарыны; Орта Азия халытарыны тарихы трысында арастыру сезімі туып отыр. Сондытан да бгін азастан тарихын зерделеуде біз жалпы ркениеттік трыны пайдаланамыз, себебі, азастан тарихы – бкіл лемдік тарихты рамдас блігі болып табылады. Оны еуразия мдениеті мен тарихына жататындыына кіл аударуымыз маызды. Еуропа мен Азияны тоысуында жатан азастан аймаы рилы халытар, ркениеттер, мдениеттерді байланыстыратын кпір болды.

аза оамындаы леуметтік-тапты атынастарын сипатталау, жрттын р трлі леуметтік топтардын рлін крсету тарихи ылымыны зор мселелеріне жатады. Тарихи ылымында кшпенділердін рухани леміні эволюциясы, олардын лемдік ркениетіне осан улесі, кшпелі дала мдениеттін егіншілік-отырылышы мдениетімен, крші Ресей, ытай, Орталы Азия халытарыны мдениеттерімен зара байланысы жне зара ыпалы жаа ркениеттік трысынан крсетіледі. азастан тарихы пн ретінде студенттердін дниетанымдарын, азаматты позицияларыны алыптасуына зор ыпал етеді, яни з еліні, з халыны тарихын білу патриотты сезімдерді туызады.

Курсты масаты: азастан территориясындаы ХХ асырды басынан бастап бгінгі кнге дейінгі тарихи дерісті негізгі кезедері жне ерекшеліктері туралы толы тсініктер беру. Осыан байланысты тмендегідей міндеттер ойылады:

-азастанны азіргі тарих ылымыны жетістіктеріне сйене отырып хронологиялы трыдан білім алушыларды ты деректермен таныстыру;

-азастандаы ортаасырлардаы тарихи-этномдени процестерді негізгі кезедерін жне зіндік сипатын айындау;

-ХХ асыр басындаы азастанны саяси, леуметтік-экономикалы, мдени дерісіне тсінік беру;

- Кеестік кезедегі азастан тарихыны мні мен айшылытарын айындауы;

-лы Отан соысы жылдарындаы азастан, соыстан кейінгі жылдардаы азастан;

-Туелсіз азастанны тратануы мен дамуыны ерекшеліктерін жан-жаты тсіндіру;

 

2. Тарих ылымыны методологиясы. (2,3-сра жауабы)

Тарих танымыны дістері.

 

аза халыны тл тарихын XV асырды орта тсында з алдына дербес ханды рып, мемлекеттілігін алыптастыран кезден бастаса, оны тарихнамасы алай тізілді деген зады сра туындайды. рине, аза хандарыны, ірі слтандарыны райсысыны йінде оларды ары-бергі тарихын баяндайтын шежірелерді боланы, аза тарихнамасыны шежірелік сипаты туралы жоарыдаы тараушаларда айтылды. Алайда алыптасан дстр бойынша, детте азіргі келбетіндегі классикалы ылымны дамуы Еуропада Жаа заманда ана басталады. аза халы тарихыны ылыми-тарихи трыда зерттелуі, егер біз шежіре мен тарихи ауызекі дстрді есепке алмаса, XVIII- XIX асырлардан бастау алады. Батыс Еуропаны Шыыс елдерін жаппай отарлауынан кейін бл бодан елдерді ткені мен салт- дстрін зерттеу масатында метрополия ылымны шыыстану немесе ориенталистика деген салаларын алыптастырды. Ориенталистика саласыны саяси астарлы масаты боланымен, оны ылыма осан лесі де болды. Бкіл Шыысты жан- жаты ерекшеліктерін зерттеумен айналысан ориенталистиканы азастанды шыыстану рамдас бір блігі болды. Шыысты елдері, оны ішінде ислам елдері ылыми жне технологиялы даму жаынан Батыстан анарлым артта аландытан, зіні та- рихи ткені мен рухани-мдени мрасынан да кз жаза бастаан еді. Осы трыдан аланда шыыстануды осы мраны ааза тсіріп сатап алудаы маызын жоа шыаруа болмайды.

Н.Н. Мингулов, М.С. Манов, К.А. Пищулина, Т.И. Слтанов, В.П. Юдин жне т.б. Осы алымдар з зерттеулерінде шыысты жазба ескерткіштерді зінділерін мейлінше кбірек пайдаланып, оларды ылыми айналыма енгізе отырып, отанды деректану ылымыны алыптасуына елеулі лестерін осты. Тарих философиясымен жне тарихи зерттеулерді методологиясымен, деректанумен айналысты.

Жергілікті тарихи лкетануды ылыми-танымды масаттар мен міндеттерге жауап бергенімен, отаршылды саясатты праг- матикалы мдделерін орындап, кшті саяси конъюнктураны да ізін алдырып отырды. азастанды тереірек зерттеу шін осы айматы материалды жне адами ресурстарын анытау, ба- сып алынан территорияны ндіргіш кштерін зерттеу сияты прагматикалы масаттара сйкес академиялы экспедициялар жіберіліп отырды. Сол кездері бл академиялы экспедицияны материалдары сияты, жергілікті тарихнамалы шыармалар да тіземдіктерді міріні барлы алуан ырын амтыандытан кешенді сипата ие болды. Шеткері айматарды ылыми зерттеуді таырып ауымы кеейген сайын ылыми дебиетте саяхатты беллетристикалы жанры да тере тарала бастады.

 

 

4. азастанны азіргі заман тарихыны деректері (4,5 бірге)