Жылы Желтосан оиасы. Жааша баа

Д.А.онаевты ызметінен алуа шаырылан пленум мжілісі 18 минут ана болды. Ульяновскіден Г.В. Колбин республикаа Орталытан жіберілді. 1986 жылы 17 желтосанда Брежнев алаына жастар шыып, бл шешімге арсылытарын білдірді. Жастар Бірінші Хатшылыа сынан кілдеріні ішінде орыс лты да болды: В.П. Демиденко, О.С. Мирошкин, Н.Е. Морозовты, сол сияты Е.Н. уелбеков, С.М. Машев, Н.. Назарбаев т.б. Партия басшылыыны саясатына арсы аза жастарыны 1986 ж. желтосандаы бейбіт шеруіні трі лтты боланымен, лтшылды емес еді. Ол баска халыгара, оны ішінде, орыс халына баытталмаан болатын. Біра республиканы жне одаты партиялы бюрократты жйе тарапынан ол экстремистік пиылдаы лтшыл жастарды блігі деп бааланып, шынды бркемеленді. Бейбіт шеруді басып-жаншуда зандылы рескел бзылды. Жастарды куып таратуда сырттан арнайы скери блімдер жеткізіліп, орыс лтыны екілдерінен далы жасагары жасагалып, рт сндіру машиналары, темір таягар, шагын саперлік кректер, йретілген иттер пайдаланылды. сталандар прокурорды санкциясынсыз трмелерге амалып, онда орын жетпегендерді рып-соып, збірлеп ысты кні киімсіз ала сыртына апарып тастады. ылмысты істер бойынша тергеу ыса мерзімде, стірт жргізілді. Бл шараларды барысында ішкі істер орындарында 8,5 мынан астам адам сталып, 103 адам сотталды, 270 студент жоары оку орындарынан, 758 адам комсомолдан, 52 адам партиядан шыарылды. Ішкі істер министрлігінен 1200 адам, Денсаулы сатау жне Клік министрлігінен 309 адам жмыстан шыарылып, жоары оу орындарыны 12 ректоры кызметген алынды. Бірнеше жастар ыршынынан иылды. Оларды ішінде аза халыны батыр лы айрат Рыслбеков бар. Партия йымдары тазалау жзеге асырылып, тек 1987 ж. обылысты партия комитеттерінде істейтін жауапты ызметкерлерді 28 пайызы, ал алалы жне ауданды партия комитеттеріні рбір шінші ызметкері жмыстан босатылды. Мндай тазарту жмыстары сондай-а кеес, ксіпода, комсомол йымдарында да кеінен жргізілді. Халы ктерілісі Метель-86 арнайы операциясы бойынша басылды. 1986 жылы желтосан оиасы лтшылды сипатта емес, отаршылдыа арсы йымдастырылан лтты озалыс болды. Бл желтосан оиасыны басты тарихи себебі болды. рі бл оиа аза тарихында лтты сана-сезімні оянуыны айын крінісі болды. Осы оиа кезінде Чехославакия, Польша, Венгрия, АЌШ оам айраткерлері КСРО Жоары Кеесіне арнайы хат жолдаан. Олар ескерусіз алды. Бл оиаа баа беру жнінде Комиссия рылан болатын жне оны рамында: М.Шаханов, .Мырзалиев, Т.Бурабаев, И. Тасмаамбетов т.б. болды. Халы арсылыынан сескенген орталытаы партия басшылыы 1989 жылы Г.В. Колбинді КСРО Халыты Баылау Комитеті траасы ызметіне жоарлатты да, оны орнына І хатшылыа Н. Назарбаев таайындалды.

1987 ж. шілдеде КОКП Орталы Комитеті "аза республикалы партия йымдарыны ебекшілерге интернационалды жне патриотты трбие беру жмысы туралы" арнайы аулы абылдап, онда желтосандаы оианы лтшылдыты крінісі деп баалады. Жергілікті кадрларды куына салан Г.В. Колбин орталы партия комитеті бюро мшелеріні пікірлерімен санаспады, мселелерді кп жадайда з бетімен шешті. Тек 1989 ж. жазда зін-зі шкерелеген Г.В.Колбин КСРО Халыты баылау комитетіні траалылыына таайындалып, Мскеуге кетті. Оны орнына 1989 ж. шілдеде азастан Компартиясы Орталы Комитетіні бірінші хатшысы болып Н.. Назарбаев сайланды. аза КСР Жоары Кеесі М.Шаханов баскаран арнайы комиссия рып, желтосан оиаларын жан-жагы тексеріп, діл баасын берді. аза жастары еш кінсіз болып шыгы. Алматыдаы 1986 ж. желтосан оиалары Кеес еліндегі осындай лт тендігін, ділдікті кксеген баралы озалыстарды басы еді. Кп замай осындай баралы шерулер Балты бойындаы республикаларда жне баса да жерлерде болды. Біра, Кеес Одаыны басшылары оларды Алматыдаыдай ана бктіре алмады. йткені ода ыдырап кетуді сол-а алдында тр еді. айта ру арасында ода клемінде, оны ішінде, Казастанда да егемендік, экономикалы дербестік, орталы пен федерацияны мшелері арасьінда екілеттілікті блісу, жаа одагы шарттар жасау цеялары талылана бастады. Коммунистік партия тарапына сындар айтылып, жаа оамды йымдар рыла бастады. 1987 ж. тамызда тыш туелсіз йым - леуметтік экологиялы "Инициатива" бірлестігі рылып, ол з алдына соыса арсы тру, оршаан орта мен бейбітшілікті орау, оамды демократияландыру масатын ойды. Осыларды нтижесінде 1988 ж. КСРО з скерін Ауанстаннан шыарды. Бл соыса Казастаннан 21 979 адам атысып, олардан 780 адам аза тауып, 393 адам мгедек болды, 22 адам хабарсыз кетті. Кейінірек бл бірлестіктен "Жасыл майдан", Казастанны социал-демократиялы партиясы блініп шыгы.