БИІКТІК АУРУЫНЫ ПАТОГЕНЕЗІНДЕГІ КЕРІ АЙНАЛЫП СОУ ШЕБЕРІ

Дем алатын ауада оттегіні лестік ысымыны (рО₂) тмендеуі

гипоксемия

Тыныс алу орталыыны озуы

гиперпноэ

Гипокапния, тынысты алкалоз

Тыныс алу орталыыны лсіреуі

брадипноэ

Глоссарий

Этиология (греч aitia – причина, logos-учение) - учение о причинах и условиях болезни

Этиология (грекше aitia – себеп, logos-ілім) - ауруларды себептері мен себепкер жадайлары туралы ілім.

Etiology (from Greek wordsaitia – reason, cause, logos - study) is the study about the causes and conditions of disease

Причина – тот фактор, который вызывает болезнь и придает ей специфические черты

Себеп – ауруды дамытатын жне оан арнайы белгі беретін жайт.

The cause of disease is the factor which causes the disease and gives specific features.

Условия – те факторы, которые способствуют или препятствуют возникновению болезни

Жадай – ауруды пайда болуына кедергі немесе жадай жасайтын жайттар

Conditions – are the factors which promote or prevent disease occurrence.

Патогенез (греч. pathos - болезнь, genesis - развитие) – учение о механизмах развития, течения и исходов болезни.

Патогенез - комплекс взаимосвязанных процессов повреждения и адаптации организма, возникающих при болезни.

Патогенез (грекше pathos – ауру, дерт, genesis - даму) – ауруды даму тетіктері, аымы, аяталуы туралы ілім.

Патогенез – ауру кезінде туындайтын организмні бейімделуі мен заымдануыны зара байланысты рдістеріні жиынтыы.

Pathogenesis (Greek. pathos - illness, genesis - development) is the study about mechanisms of disease development and outcomes.

Pathogenesis is a complex of the interconnected processes of damage and adaptation during diseases

Ведущее звено патогенеза – то звено, которое приводит к развертыванию остальных звеньев патогенеза и дает специфические проявления болезни.

Патогенездегі негізгі тізбек – патогенезді келесі тізбектеріні дамуына келетін жне ауруды арнайы кріністерін беретін тізбек.

The main (leading) factor of pathogenesis – is the factor which causes the development of other pathogenetic factors

Порочный круг в патогенезе (circulus vitiosus) – формирование положительной обратной связи между звеньями патогенеза, когда последующее звено патогенеза усугубляет предыдущее, когда причинно-следственные отношения в патогенезе замыкаются, и следствие усугубляет действие причины.

Патогенездегі кері айналып соу шебері (circulus vitiosus) – патогенезді тізбектеріні арасында соы тізбек алдыысын кшейте тсетін, патогенездегі себеп-салдарлы араатынасты тйыталуына келетін жне салдар себепті серін кшейтетін о кері байланысты тзілуі.

The vicious circle of pathogenesis(circulus vitiosus) – is formation of a positive feedback between the pathogenetic factors when the chain of lesions becomes a circle and the following lesion makes worse the previous one.

Этиотропный принцип профилактики и терапии болезней – мероприятия, направленные на устранение причины болезни и повышающие резистентность организма

Ауруларды алдын алу мен емдеуді этиотропты станымы – ауруды себебін аластатуа жне организмні тзімділігін арттыруа баытталан шаралар

The etiotropic principle of prophilaxis and therapy means measures directed to elimination of the cause of the disease and improving organism’s resistance

Патогенетическая терапия – мероприятия, направленные на устранение ведущего и других звеньев патогенеза.

Патогенездік ем – патогенезді негізгі жне баса да тізбектерін жоюа баытталан шаралар.

Pathogenetic therapy are the measures directed to elimination of the main and other pathogenetic factors

ДЕБИЕТТЕР:

Негізгі

1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 22-31, 75-80

2. Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1, с. 73-87

3. Патофизиология. Основные понятия. // под ред А.В. Ефремова. – Москва: ГЭОТАР-Медиа. – 2008. – С. 12-17.

4. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 19-21, 23-25

5. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 30 -38.

6. Патологиялы физиология бойынша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: «Эффект», азМУ, 2007.- Б.24-57

осымша

1. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 17-22

2. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 33-37.

3. Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 8-14

4. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 37-45.

5. Давыдовский И.В. Проблемы причинности в медицине (этиология). М.: Медгиз. - 1962. -176 с.

6. Царегородцев Г.И., Ерохин В.Г. Диалектический материализм и теоретические основы медицины. М.: Медицина, 1986, С.226 - 233.

7. Саркисов Д.С., Пальцев М.А., Хитров Н.К. Общая патология человека. М.: Медицина, 1995. - С.49 - 90.

8. Нурмухамбетов А.Н. Спорные вопросы этиологии (лекция) // Вестник КазГМУ, 1999. - № 5,.с.114 - 117.

БАЫЛАУ

Тест тапсырмаларын орындау. – араыз: Патологиялы физиология бойынша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: изд-во «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 24-50

СОЖ

«ЖАЛПЫ ЭТИОЛОГИЯ МЕН ПАТОГЕНЕЗ. ТМЕН БАРОМЕТРЛІК ЫСЫМНЫ ОРГАНИЗМГЕ СЕРІ»

Саба масаты:

· Ситуациялы есептерді шешкенде клиникалы-зертханалы мліметтерді сараптау машыты дадысын алыптастыру

Сабаты міндеттері:

· Теориялы материалдан алан білімдерін есептерді шыаранда олдана білу

Саба жргізу дістері:

Кейс - стади

Тапсырма. Кейс-стади

Есеп

Бір топ туристер атты нсерді астында алып ойды. Бір кннен кейін біреуі пневмония ауруына шырады. Ауруды себебі не?

Есеп

14 жасар бала туберкулезді гонитпен (тізе буыныны абынуы) клиникаа тсті. Ауыранына екі жыл болан.Ауруды басталуы абайсызда лаанда тізе буыныны жарааттануына байланысты. Жиі суытап ауыран. Баланы тбеті тмен.

Ауруды себебін атаыз.

Ауруды дамуына андай жадайлар себеп болды?

Есеп

Тамата витамин «С»-ні жеткіліксіздігі ауруды себебі не, лде жадайы ма?

Жауапты негіздеіз.

Есеп

Организамге таамны аз тсуі ауруды себебі ме, лде жадайы ма? Жауапты негіздеіз.

Есеп

Биіктік ауруын алдын-алу шін ышыл таамдар мен лимон ышылын абылдау керек.Оларды олдануды патогенездік негізі андай?

Есеп.

Егеуйрыты барокамераа ш минут бойы отырызып, барометрлік ысым 180 мм. с.б. дегейіне дейін ауа сорылды. Тмен барометрлік жадайда боланнан кейін жануарда 4 минуттан со тырыспа-селкілдек пайда болды. 5 минуттан со аты тыныс (сирек дем алу) пайда болып, бір бйіріне исайып жатты. Кейін тыныс алуы млдем тотайды. Тменгі барометрлік жадайда (барометрлік ысым 180 мм. с.б.) мір сру затыы 6минутты рады.

1. Аталан тжірибеде жануар андай жайтты серіне шырады?

2. Крсетілген жайттарды айсысы дамыан дерттік рдісті (гипобариялы гипоксияны) себебі болуы ммкін?

3. Айтылан болжамдарды тжірибе жзінде алай крсетуге болады?

4. Аталан гипоксияда жануарда С мен анны газды рамы алай згереді?

Есеп

10 000 метр биіктікте жолаушылар авиалайнеріні тыыз жабылмаандыы аныталды. Бірнеше секнтті ішінде шатаы барометрлік ысым сол биіктіктегі атмосфералы ысымны крсеткішімен бірдей (170 мм.с.б.) болды. Экипаж тмен тсе алмай, ша сол биіктікте бірнеше минт бойы шты.

1. Осы апата сйкес жолаушылар организмінде дамыан андай дерттік рдістер оларды денсаулыына ауіп тндіріп, лімге келуі ммкін?

2. Бл дерттік рдістерді туындау себептері мен даму жолдары андай?

3. Аталан дерттік рдістерді айсысы жолаушылар организміне ауіпті жне не себепті?

Есеп

38 жастаы жмысшы Т.,кессоннан шыаннан со апатты трде теріде ышу сезімі жне тізе блшыеті мен тізе буындарында сыздап ауыруы сезімі пайда болды. Ентікті ,жрегі жай соты, жоарылады, соырлы пайда болды.

Сратар:

1. Жмысшыда ауруды андай симптомдары пайда болды?

2. Осы бзылыстарды механизімі андай?

3. Науаса андай медициналы кмек крсету керек?

ДЕБИЕТТЕР:

Негізгі

1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 22-31, 75-80

2. Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1, с. 73-87

3. Патофизиология. Основные понятия. // под ред А.В. Ефремова. – Москва: ГЭОТАР-Медиа. – 2008. – С. 12-17.

4. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 19-21, 23-25

5. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С. 30 -38.

осымша

9. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 17-22

10. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С. 33-37.

11. Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А.Владимирова. – М.: Триада-Х, 2002. – С. 8-14

12. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник: в 2 т. – М.: ГЭОТАР-МЕД, 2003. – Т. 1. – С. 37-45.

13. Давыдовский И.В. Проблемы причинности в медицине (этиология). М.: Медгиз. - 1962. -176 с.

14. Царегородцев Г.И., Ерохин В.Г. Диалектический материализм и теоретические основы медицины. М.: Медицина, 1986, С.226 - 233.

15. Саркисов Д.С., Пальцев М.А., Хитров Н.К. Общая патология человека. М.: Медицина, 1995. - С.49 - 90.

16. Нурмухамбетов А.Н. Спорные вопросы этиологии (лекция) // Вестник КазГМУ, 1999. - № 5,.с.114 - 117.

Баылау

ü Есептер бойынша орытынды

ü

№ 3 таырып: «ОРГАНИЗМ РЕАКТИВТІЛІГІ МЕН ТЫМУАЛАУШЫЛЫТЫ ДЕРТТАНУДАЫ МАЫЗЫ»

Сабаты масаты:

· Ауру туындауы мен дамуындаы организм реактивтілігіні, тзімділігі мен тым уалаушылыты маызы бойынша білімін алыптастыру

· Тжірибе нтижелерін талылаанда теориялы білімін олдану дадысын алыптастыру

· Таырып сратары бойынша пікірсайыс жргізу дадыларын алыптастыру

Оыту міндеттері:

· Организм реактивтілігі мен тзімділігіні дерттанудаы маызы туралы білімін алыптастыру

· Теориялы материалды талылаанда 3 тілдегі глоссарийді олдану дадысын алыптастыру

· Организм реактивтілігі мен тзімділігі сратары бойынша пікірсайыс жргізуде коммуникациялы дадыларын алыптастыру

· Тжірибе нтижелерін сараптаанда теориялы білімді олдануды йрену

· Тжірибедегі организм реактивтілігіне арай тітіркендіргішке организмні жауап айтару трлерін баалау

Таырыпты негізгі сратар:

1. Организм реактивтілігі мен тзімділігі туралы тсінік. оздырыша организмні жауап айтару трлері

2. Реактивтілікті трлері, сипаттамасы. Реактивтілікті анытайтын жайттар (тым уалаушылы, дене бітімі, жас млшері, жыныс, жйке, ішікі слденіс, иммунды т.б. жйелерді ерекшелігі).

3. Тым уалайтын жне туа пайда болан аурулар, себептері. Тым уалайтын ауруларды жіктелуі.

4. Тым уалайтын аурулар туындауыны жалпы механизмдері. Бидл-Татума жне Жакоба-Мано-Львов тым уалайтын аурулар патогенезіні теориялары.

5. Тым уалайтын ауруларды алдын алу, диагноздау жне емдеу станымдары.

6. Организм конституциясы туралы тсінік. Сиго, Кречмер Э., Павлов И.П., Черноруцкий А.А. бойынша конституцияны жіктелуі. Организм конституциясыны реактивтіліктегі маызы. Диатездер туралы тсінік. Диатездер трлері жне оларды сипаттамасы.

7. Реактивтіліктегі адам жасыны маызы. Балалар мен арттарды реактивтілігіні ерекшеліктері.

8. Реактивтіліктегі адам жынысыны маызы. Ерлер мен йелдер организмі реактивтілігіні ерекшеліктері.

9. Организм реактивтілігін бадарлы трде згерту ауруларды алдын алу мен емдеуді маызды жолы.

Оыту мен саба жргізуді тсілдері:

Оытушы мен студент арасында сабаты негізгі сратары бойынша пікірсайыс, дискуссия, бейнефильм кру, хаттамалар толтыру, нтижелерін талылау.

Баылау тсілдері:

Ауызша срау, тжірибе хаттамаларыны дрыс толтырылуын жне тжірибе нтижелері бойынша орытындыны дрыстыын тексеру.