Сабаты хронометражы

Тжірибелік жмыс

№ 1 тапсырма. № 1 сызбансаны зерттеу. ««Жауапты жедел кезеі» дамуында цитокиндерді маызы».

 

Жпа, ишемия, жарааттар, спелер, кйік, иммунды дерт ж.б.

ан моноциттеріні , тіндік макрофагтарды, нейтрофилдерді, лимфоциттерді, фибробластарды, эндотелийді ж.б жасушаларды белсенденуі
Жасушалардан «жауапты жедел кезеі» жне абыну днекерлеріні босап шыуы ЦИТОКИНДЕР ( ИЛ – 1, ИЛ -6, ТЖФ –а, интерферон – ж.б.)   Жйелік сер жергілікті сер ( абыну)
Жйкелік эндокриндік реттеуді, зат алмасуды, азалар мен жйелер ( гипоталамусты, гипоталамус – гипофиз – бйрек сті бездер жйесіні, иммунды жйені, ан тзу жйесіні, ан плазмасы, бауыр ж.б) ызметіні айтадан рылуы

Ил-1 – интерлейкин-1, ИЛ-1 абылдаыштары организмні барлы жасушаларында бар.

ИЛ – 6 - интерлейкин - 6

ТЖФ –а - спе тіршілігін жоятын фактор - лфа

№ 2 тапсырма. №2 сызбансаны зерттеу. «Жедел кезе жауабыны» негізгі серлері»
Гипоталамус Дене ызуыны жоарылауы ( ызба)  
Гипоталамус гипофиз – бйрек сті бездері жйесі Кортиколиберин слденісіні жоарылауы – АКТГ глюкокортикоидтарды ( стресс)  
Зат алмасу Катаболизмні кшеюі, теріс азотты тепе –тедік, несеп арылы фосфаттар, сульфаттар, калий жне амин ышылдарын, креатинин жне несеп ышылын жоалту. Май, гликогенні ыдырауы, глюконеогенезді кшеюі. Энергияны ішкі айнар кзін пайдалану.  
Иммунды жйе Т жне В лимфоциттеріні белсенділенуі  
ан плазмасы - Калликреин – кинин, комплемент, ан ю, юа арсы жйелерді белсенділенуі - Диспротеинемия - Сиал ышылдарыны кбеюі ( гли-копротеидтерді рамблшектері) - ЭТЖ – жоарылауы  
ан тзу жйесі ( сйек кемігі) Нейтрофилдік лейкоцитоз Ретикулоцитоз  
Нейтрофилдер Лактоферинні шыуы анда темірді байланыстыру ( трансферин-нен,бактериялардан) гипосидеремия  
Бауыр «Жедел кезе жауабыны» глобулиндеріні тзілуіні кшеюі: фибриноген, С - серлі нруыз ( алыпты жадайда болмайды), А жне Р амилоидтар, гаптоглобин, церулоплазмин, орозо-мукоид, ферритин, антигемофилиялы глобулин, ан уюыны 11, 1Х факторлары, ан уюына арсы С жне $ нруыздарыны, антитромбин 111, плазминоген, а 2 – макроглобулинні ж.б.лыы 30 жуы). «Жедел кезе жауабыны» глобулиндеріні ызметі: . антиоксидантты ( церулоплазмин, амилоид, гаптоглобин, С - серлі нруыз, транскобаламин, а2 – макроглобулин) . микробтара арсы ( с - серлі нруыз, лактоферрин, комплемент факторлары). Олар темір жне цинкті тінге тсуін азайтады --- бактерияларды сіп - нуі . гемостаза атысуы ( ан йытыш жне уюа арсы факторлар).  
       
№3 тапсырма. Егеуйрытарды дене ызуына жіті озалтпаулы стресті сері.

Егеуйрытарда стресті лгісін ртрлі ыпалдар арылы алуа болады: озалтпау, гипоксия, оршаан ортаны жоары жне тмен температурасы, ауырулы тітіркендіру, ашыу, оташылды сер, физикалы кштеме ж.б. озалтпаулы стресс егеуйрытарда оларды атты байлап тастау арылы туындатылады. Осы масатпен егейрыты корнцагпен стап алып, эфир наркозы арылы йытатады, сонан со оны аятарынан 30 минт бойы татайшаа мытап байлап тастайды. Байлааннан со дереу, 15 жне 30 минттен со егеуйрыты тік ішегіндегі ызуды лшейді. Алынан нтижелерді салыстырады жне стрессті егеуйрыты дене ызуына сері тралы орытынды жасалады. Алынан нтижелерді тсіндіреді.

№ 4 тапсырма Калликреин -кинин жйесі жне комплемент жйес серленуіні патогенездік сызбансасын растыру.

№ 5 тапсырма. Жалпы адаптациялы синдромны патогенездік сызбансасын растыру

Глоссарий

Ответ «острой фазы» или преиммунный ответ – неспецифическая реакция организма на повреждение, характеризуются появлением общих неспецифических признаков болезни, обусловленных действием медиаторов: интерлейкинов (ИЛ-1, ИЛ- 6), фактора некроза опухолей (ФНО), гамма-интерферона

Жедел кезені жауабынемесе иммунитет алды жауап – интерлейкиндер (ИЛ-1, ИЛ- 6), спелерді жоятын фактор (ТЖФ), гамма-интерферон, медиаторлар серлерінен ауруды жалпы бейспецификалы белгілерімен сипатталатын заымдануа организмні бейнаты серпілісі ретінде жйелік абынулы жауапты бір рамблшегі болып табылады.

Acute phase reactions (preimmune response) is nonspecific organism response to damage characterized by the appearance of non-specific symptoms of the disease due to mediators: interleukins (IL-1, IL-6), tumor necrosis factor (TNF), interferon-gamma

Белки ответа острой фазы – белки, синтезирующиеся в печени под действием ИЛ-6, ИЛ-1, ФНО, обладают антимикробными, антиоксидантными свойствами, ограничивают очаг повреждения, участвуют в репаративных процессах, реакциях клеточного и гуморального иммунитета, повышают неспецифическую резистентность организма, в том числе фагоцитарную активность лейкоцитов. К ним относятся С-реактивный белок – СРБ, амилоид А (их концентрация увеличивается в 100-1000 раз); 1-кислый гликопротеин, фибриноген, гаптоглобин (их концентрация увеличивается в 2-5 раз;. церулоплазмин, С3 1-антитрипсин, антихимотрипсин (их концентрация увеличивается на 20-60%)

«Жауапты жедел кезеі» нруыздары – микробтара арсы, антиоксидантты асиетті, заымдану ошатарын шектейтін, репарациялы рдіспен жасушалы жне гуморалды иммунитет серпілістеріне атысты, организмні бейспецификалы тзімділігі мен лейкоциттерді фагоцитоз белсенділігін кшейтетін, бауырда ИЛ-6, ИЛ-1, ТЖФ серлерінен тзілетін нруыздар. Олара жататындар: С - серлі нруыз (СН), А амилоидтар (оларды млшері 100-1000 есе артады), 1-ышыл гликопротеин, фибриноген, гаптоглобин (оларды млшері 2-5 есе артады), церулоплазмин, С3, 1-антитрипсин, антихимотрипсин (оларды млшері 20-60% жоарылайды).

Acute phase globulins are proteins synthesized in the liver under the influence of IL-6, IL-1, TNF, they have antimicrobial, antioxidant effects, limit lesions, participate in reparative processes, immune response, increase non-specific resistance, including leukocyte phagocytic activity. Acute phase proteins include C-reactive protein , amyloid A (their concentration is increased by 100-1000 times); 1-acid glycoprotein, fibrinogen, haptoglobin (their concentration is increased by 2-5 times); Ceruloplasmin, C3, 1-antitrypsin, antichymotrypsin (their concentration is increased by 20-60%)

Стресс (анг. stress – напряжение) - неспецифическая реакция организма, возникающая под влиянием необычных и неблагоприятных раздражителей (стрессоров) и сопровождающаяся активацией неспецифических механизмов адаптации. Термин введен Г.Селье (Selye). Стресс проявляется в виде общего адаптационного синдрома, который имеет три стадии: стадия тревоги, резистентности и истощения

Стресс (аылш. stress – ауыртпалы) – оршаан ортаны кез келген олайсыз серлеріне организмні арнайы емес бірбеткей(біркелкі) серпілістермен кріністегі, денені орану-бейімделу ммкіншіліктеріні жаа дегейде алыптасуы. Терминді Г.Селье (Selye) енгізген. Стресс немесе жалпы адаптациялы синдром сатылы трде дамиды. Стресс 3 сатыдан трады: рей, тзімділік, алжырау.

Stress is a nonspecific organism’s response to extreme agents (stressors), is accompanied by activation of nonspecific adaptive mechanisms. The term was offered by H. Selye. Stress is described as general adaptation syndrome, which has 3 stages: alarm reaction, resistance, exhaustion

Триада Селье: инволюция тимуса и лимфоидной ткани; гипертрофия коры надпочечников; язвы желудка и 12-перстной кишки.

Селье штігі: тимус (айырша без) жне лимфа тіндеріні кері дамуы; бйрек сті бездеріні ыртысты абатыны гипертрофиясы; асазан мен лтабарды ойы жаралары.

Selye’s triad: involution of the thymus and lymphoid tissue, hypertrophy of adrenal cortex, ulcers of the stomach and duodenum

Стресс-реализующая система- система, запускающая стресс-реакцию, включает гипоталамо-гипофизарно-надпочечниковую систему, симпатоадреналовую систему, прооксиданты

Стресті-дамытатын жйе – стресс-серпілісіне жол ашатын («амшылайтын») жйе. Оны рамблшектері - гипоталамус- гипофиз – бйрек сті бездер жйесі, симпато-адреналды жйесі, прооксиданттар.

Stress realizing system is the system that triggers the stress response, it includes the hypothalamic-pituitary-adrenal axis, the sympathoadrenal system, prooxidants

Стресс-лимитирующая система – механизмы, предупреждающие чрезмерную активацию стресс-реализующей системы. Включает в себя гамк-ергическую систему, опиоид-ергическая систему, серотонин-ергическая систему, антиоксиданты

Стресті-шектейтін жйе – стресс-дамытатын жйелерді тым арты белсенділінуін шектейтін тетіктер. Оны рамблшектері - гамк-ергиялы жйе, опиоид-ергиялы жйе, серотонин-ергиялы жйе, антиоксиданттар.

Stress-limiting system – includes mechanisms preventing excessive activation of the stress-realizing system (g-amino butyric acid-ergic system, opiate-ergic system, serotonin-ergic system, antioxidants)

 

Болезни адаптации, дезадаптивные болезни – заболевания, возникновение которых связано с неблагоприятным воздействием стресса (дистресс):язвенная болезнь желудка, ишемическая болезнь сердца, атеросклероз, артериальная гипертензия, инсульт.

Дезадаптациялы аурулар – стрессті жаымсыз, олайсыз серінен дамитын аурулар: асазан мен лтабарды ойы жара ауруы, жректі ишемиялы ауруы, атеросклероз, артериалы гипертензия, инсулт.

Diseases of adaptation - are the diseases, the occurrence of which is associated with negative effects of stress (distress):ulcers of the stomach, intestine, ischemic heart disease, atherosclerosis, stroke, arterial hypertension.

 

Шок – общее, острое, крайне тяжёлое состояние организма, возникающее под действием сверхсильных экстремальных факторов. Характеризуется стадийным прогрессирующим расстройством жизнедеятельности организма в результате нарастающего нарушения функций нервной, эндокринной, сердечно-сосудистой и других жизненно важных систем.

Шок (сілейме,соы) – аса арынды, ттенше ыпалдарды серлерінен жедел (жіті) дамитын организмні те ауыр жадайы. йткені бл жадай жйке жйесі, эндокриндік жйе, жрек-ан-тамыр жйесі таы басада азаны тіршілік мтаждыын амтамасыз ететін жйелерді сатылы, демелі бзылыстарымен сипатталады.

Shock is a severe pathological process, which occurs under the influence of extreme pathogenic agents, when overexcitation of the nervous system is changed by deep inhibition and that leads to severe hemodynamic, respiratory, metabolic disturbances.

Кома (от греч. koma - глубокий сон)- состояние, характеризующееся глубоким угнетением центральной нервной системы, стойкой потерей сознания, отсутствием рефлексов на внешние раздражители и расстройством регуляции жизненно важных функций организма.

Кома (греч. koma – тере йы )- организм тіршілігіні маызды ызметтеріні бзылыстарымен, сырты тітіркендіргіштерге рефлекстік жауабты болмаумен, траты естен танумен, ОЖЖ –ні тере тежелістік, кйзелістік сиппаттаы крініс.

Coma – (from Greek. Koma - deep dream) - is the condition characterized by a deep depression of the central nervous system, loss of consciousness, absence of reflexes to stimuli and dysregulation of the vital functions.

 

ДЕБИЕТТЕР

Негізгі

1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 80-89, 115-130.

2. .Н.Нрмхамбетлы. Клиникалы патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С.60-79.

3. Патофизиология // Под ред. Новицкого В.В., Гольдберга Е.Д. Уразовой О.И.– Москва: Изд-во ГЭОТАР, 2010., том 1, с. 197-231

4. Литвицкий П.Ф. Патофизиология: Учебник для вузов. – М.: ГЭОТАР – Медиа, 2009. - С. 264-293

5. Патофизиология. Основные понятия. // под ред А.В. Ефремова. – Москва: ГЭОТАР-Медиа. – 2008. – С. 73-77.

6. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С.442-447, 564-568.

7. Патологиялы физиология бойынша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: изд-во «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 81 -96

осымша

8. Патофизиология в таблицах и схемах под/ред. А.Н.Нурмухамбетова. Алматы: - 2004, С. 230 - 234.

9. Патологическая физиология под/ред. А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А. Владимирова. М.: Триада-Х.-2002, С.48- 70.

10. Патофизиология под/ред. П.Ф.Литвицкого. М.: «ГОЭТАР-мед». Т.1 , 2003, с.689 - 721.

11. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2006, С.90 – 101, 444 – 446, 465 - 467

12. Нурмухамбетов А.Н. Стресс и его роль в адаптации организма и развитии заболеваний. Учебно-методическое пособие. Алматы, 1998. – 23 с.

13. Пшенникова М.Г. Феномен стресса. Эмоциональный стресс и его роль в патологии//Пат.физиол. и экспер. Терапия.-2000.-№ 2.-С.24-31; № 3.-С.20-26.

14. Селье Г. Очерки об адаптационном синдроме. М.: Медгиз, 1960.- 254 с.

15. Селье Г. Стресс без дистресса. М.: Прогресс, 1982.- 125 с.

16. Останин А.А., Черных Е.Р. Эффективность цитокинотерапии в комплексном лечении хирургических инфекций. СПб: издательство СПб университета, 2002, 28 с.

 


БАЫЛАУ

Тест тапсырмаларын орындау. – араыз: Патологиялы физиология бойынша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: изд-во «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 81-95


СОЖ