Зертханалы жмыстар
ТАЫРЫПТЫ ЖОСПАР
| № | Тема | Кол-во часов | |||
| лек | сем | срсп | срс | ||
| Кіріспе. Балалар мен жасспірімдерді суі мен дамуынь жалпы задылыктары. | |||||
| Жйке жйесіні физиологиясы мен гигиенасы жне жас ерекшеліктері. | |||||
| Жоары жйке рекеті жне оны баланы дамуы барысында алыптасуы. | |||||
| Сенсорлы жуйелерді физиологиясы мен гигиенасы жне жас ерекшеліктері. | |||||
| Ішкі секрециялы бездер жйесіні физиологиясы. Балалар мен жасспірімдерді жынысты жетілуіні казіргі кезедегі ерекшеліктері жне жыныстык трбиелеу. | |||||
| Тірек-имыл жйесіні жас ерекшеліктері мен гигиенасы. | |||||
| Ас корыту азаларыны жас ерекшеліктері. Зат пен энергия алмасуы. Таам гигиенасы. | |||||
| анны, ан айналымыны, тыныс алуды жне сырта шыгаруды жас ерекшеліктері. | |||||
| Оыту-трбиелеу жадайыны окушылар денсаулыына сері. | |||||
| Мектепті гимараты мен оу блмелеріне, ауа ортасына, жарытандырылуына жне рал-жабдыктарына ойылатын гигиеналы талаптар. | |||||
| Алты жастаы балаларды оытып трбиелеуді жне кн тртібіні гигиеналы негіздері. | |||||
| Балалар мен жасспірімдерде саламатты мір салтын калыптастыру негіздері | |||||
ПННІ МАЗМНЫ
Дрістік курс
| Апта | Таырып | дебиеттер |
| 1. | Кіріспе. Жаса сай физиология мен мектеп гигиенасы туралы жалпы тсінік Жас физиологиясы мен мектеп гигиенасы - педагогикалы ылымдар жйесіні рамдас блімдері. Жас физиологиясы мен мектеп гигиенасы пнін оытуды масаты жне міндеттері. Жас физиологиясы мен мектеп гигиенасыны педагогика жне психология ылымдарымен байланысы, оны оу-трбие жмысы мен ебек трбиесін дрыс йымдастырудаы, оушылар денсаулыын сатап ныайту, денелік дамуын жетілдіру мен жмыса кабілеттілігін арттыру шін маызы. Жас физиологиясы мен мектеп гигиенасыны дамуыны негізгі кезедері. Жас физиологиясы мен мектеп гигиенасы ылымдарыны азастанда дамуы. | Н-1,2,3,4,5,6,7,12 -2,4,5 |
| 2. | Балалар мен жасспірімдерді суі мен дамуыны жалпы задылытары Организмні бірттастыы. Организм жне оршаан орта. Организм ызметтеріні нейрогуморальды реттелуі. Организмні суі мен дамуы. Дамуды здіксіздігі, ркелкілігі, е маызды жйелерді дамуыны озы жруі жне гетерохрония. Онтогенезді кезендерге блінуі, онтогенезді атерлі кезедері. Денелік даму - денсаулы жадайыны жне леуметтік байуаттылыты маызды крсеткіші. Оушыларды денелік дамуыны жадайы мен оны анытайтын дістер. Акселерация, ретардация, реактивтілік пен резистенттік туралы ымдар. | Н-1, 4,5,6,7,8,10,12,13 -2,4,5 |
| 3. | Жйке жйесіні фнзиологиясы мен гигиенасы жне жас ерекшеліктері Жйке жйесіні рылысы. Жйке жйесіні апаратты абылдау, деу, ткізу жне психикалы ызметтерін атару шін организмні реакцияларын йымдастырудаы рлі. Жйке лпасы. Нейронны крылысы мен касиеттері. Жйке талшыыны асиеттері. Жйке талшытарыны миелинденуіне байланысты жас ерекшеліктері. Синапстар, орталык жйке жйесіндегі (ОЖЖ) озуды ткізу механизмі. Жйке орталытары жне оларды асиеттері. Рефлекс - жйке рекетіні негізі. Рефлекторлы доа. Рецепторлар. ОЖЖ-де озу мен тежелу жэне оларды зара рекеттесуі. Орталы жйке жйесі блімдеріні крылысы мен функционалды маызы. Автономиялы жйке жйесі. | Н-1,2,3,4,5,19 -2,4,5 |
| 4. | Жоары жйке рекеті, оны баланы сіп-дамуы барысында калыптасуы Ми кыртысыны крылымды жне функционалды йымдасуы. И.М.Сеченов жэне И.П.Павлов - жоары жйке рекеті туралы ілімні негізін калаушылар. Шартты рефлекстер туралы ілім. Шартты жне шартсыз рефлекстердін ерекшеліктері. Шартты рефлекстерді пайда болуыны механизмі. Шартты рефлекторлы рекетті жас ерекшеліктері. Жоары дрежелі шартты рефлекстер. Шартты рефлекстерді тежелуі. Шартсыз тежелу жне оларды жас ерекшеліктері. Тежелуді оранысты сипаты. Шартты тежелу. Шартты тежелу- Ді трлері жне балалардаы ерекшеліктері. Шартты тежелуді дамуы - трбиені физиологиялык негізі. Бірінші жне екінші сигналдар жйесі, оларды зара рекеттесуіні жас ерекшеліктері. Баланы даму барысында сзді сенсорлы жне моторлы механизміні тратануы. Стереотиптерді сйлеуді дамуы шін маызы. | Н-1,2,18,19,20 -2,4,5,12,13,14,21 |
| 5. | Сенсорлы жйелерді физиологиясы жне гигиенасы Сырты апаратты кабылдауды йымдастыруды жйесі. Организмні сенсорлы жйелері, оларды топтамасы. Сенсорлы жйелерді рылымы мен функциональдык жетілуі. Сенсорлы стимулдарды арапайым белгілерін кабылдау жне мір сруді алашы жылдарындаы сырты стимулдарды кабылдауды крделенуі. Кру талдаышы. Кзді рылысы мен оптикалы асиеті. Аккомодация жне оны жаса байланысты згерісі. Кру ткірлігі. Алыстан кру жне жакыннан кргіштік. Кеістікті круді жас ерекшеліктері. р трлі жаста жарыты жне тсті сезгіштік. Балалар мен жасспірімдерді кру абілетіні бзылыстарыны алдын алу. Кру гигиенасы. Мектеп имаратын жарытандыру. Сынып блмесіні жарытандырылуын гигиеналы баалау. Кру ткірлігін анытау. | Н-1,2,3,4,5,6,7,15 -2,4,9 |
| 6. | Ішкі секрециялы бездер физиологиясы. балалар мен жасспірімдерді жынысты жетілуіні азіргі кезедегі ерекшеліктері жне жыныстык трбие Организм тіршілігін гуморальды реттеу. Ішкі секреция бездері. Гормон- дар. Гипоталамус-гипофизарлык жйе, оны ішкі секреция бездеріні ызме- тін реттеудегі маызы. Шеткі эндокриндік бездерді рылысы мен ызметі. Балалы жне жасспірімдік шатарда ішкі секреция бездері ызметіні бзылыстары. Балалар мен жасспірімдер арасында тараан йодтапшылыы жне ант диабеті, оларды алдын алу. Жыныс бездері мен оларды организмні дамуы, суі жне жыныстык жетілуі рдістеріндегі маызы. Екінші реттік жынысты белгілерді дамуы. Жынысты жетілу: физиологиялы жне леуметтік. Жынысты трбиелеу - жастарды отбасылы мірге дайындауды маыз- ды блімі. Медициналы-гигиеналык жне жынысты трбиелеуді аида- лары, трлері, амалдары мен дістері. Аборт жасауды зияны. Жынысты трбиелеуді педагогтар, ата-аналар мен медициналы кызметкерлерді бірлесе жргізуі. | Н-1,2,3,4,5,6,7,10,11,12 -2,4,8,14 |
| 7. | Тірек-кимыл жйесінін жас ерекшеліктері мен гигиенасы Адам какасы. Буындарды рылысы мен ызметтері. Омырта жотасыны иілімі, оларды алыптасуы мен маызы. аа сйектеріні алыптасуы. Ет жйесі. Блшы етті рылысы мен ызметі. Ет салмаы мен ет кшіні жас ерекшеліктері. озалыс дадыларыны дамуы, жаса сай озалысты йлестіруді жетілдіру. | Н-1,2,3,4,5, 16,17 -7,11,12,17,18,19,20 |
| 8-9. | Ас орыту мшелеріні жас ерекшеліктері. Зат пен энергия алмасуы. Таам гигиенасы Ас орыту мшелеріні рылысы мен ызметі. Ауыз уысындаы ас орыту. Сілекей бездері. Ас орытудаы ферменттерді ызметі. Тістер. Тісті алмасуы. Ауыз уысы мен тіс ауруларыны алдын алу.арындаы ас орыту. Асты орытылуындаы бауыр мен йкы безіні маызы. Ішекті сііру жне моторлы ызметі. ораныс ас орыту рефлекстері. Бала жасындаы асорыту азаларыны аурулары мен ішек рттарымен кресу жне алдын алу. Заттар мен энергияны алмасуы – организм тіршілігіні негізі. Негізгі алмасу туралы тсінік. Аноболизм мен катаболизм. Балалар мен жасспірімдегі ауызды, май мен кмірсуларды алмасуыны ерекшеліктері. Баланы суі мен дамуындаы суды, минералды тздарды, микроэлементтерді жне витаминдерді маызы. | Н-1,2,3,4,5,6,7,8 -6,7 |
| 10. | анны, ан айналу, тыныс алу жне сырта шыару жйелеріні жас ерекшеліктері Организмні ішкі ортасы. анны рамы мен ызметтері. анны юы. ан топтары. ан аздылы жне оны балалар мен жасспірімдер арасында таралуыны алдын алу. ан айналу жйесі. Жректі рылысы мен жмысыны жас ерекшеліктері. Жректегі электрлік былыстар. анны тамырлармен озалысы. ан ысымы жне оны жас ерекшеліктері. Жрек пен ан тамырларына жаымсыз сер ететін факторлар. Жрек – ан тамырлары ауруларыны алдын алу. Тыныс алу азаларыны рылысы мен ызметіні жас ерекшеліктері. Тыныс алуды реттелуі мен оны жас ерекшелікреті. Оу блімелеріндегі ауаны гигиеналы маызы. Сырта шыару рдістеріні маызы. Сырта шыару азалары. Бйректі рылысы мен ызметіні жас ерекшеліктері. Зр шыару жйесі ауруларыны алдын алуда жеке бас гигиенасыны рлі. Кіші мектеп жасындаы балаларда тгі зр стай алмау дерті, оны себептері. Теріні рылысы мен ызметтеріні жас ерекшеліктері. Теріні тазалыы мен бірттастылыыны маызы. | Н-1,2,3,4,5,7 -2,4,5 |
| 11. | Оыту мен трбиелеу жадайларыны окушылар денсаулыына сері Денсаулык туралы, тсінік. Балалар денсаулыыны крсеткіштері Денсаулы топтары. Оушыларды денсаулы жадайыны жмыса абілеттілігіне сері. Созылмалы аурулармен сырат жне жедел дерттермен ауыран оушылара арнайы жадай жасауды ерекшеліктері. Ебек трлеріні жасспірімдерді денсаулы жадайына сері. Ебек трбиесін йымдастыруда окушыларды жасын, жынысын, денсаулыын жне жмыс кезідегі р трлі факторларды (шу, діріл, ша, т.б.) серлерін ескере отырып ойылатын гигиеналы талаптар. Жарааттануларды алдын алу. Жарааттананда алашы жрдем крсету. Организмні ораныс кштерін жоарылату дістері. Оу-трбие мекемелеріні санитарлы жадайыны балалар мен жасспірімдер арасында жпалы ауруларды алдын алудаы маызы. Тмауды жне жедел респираторлы ауруларды алдын алу. | Н-1,2,3,4,5,6,7 -15,16,17 |
| 12. | Мектепті имараты мен оку блмелеріне, ауа ортасына, жарыктандырылуына жне крал-жабдытарына ойылатын гигиеналы талаптар. Мектеп имараттары мен жаынаумаын жоспарлауа, оу блмелеріне, ауасы мен жарыктандырылуына ойылатын гигиеналы талаптар. Мектепті жылыту мен жылыту жабдыктарына ойылатын гигиеналы талаптар. Мектеп пен балалар мекемелеріні жиазы мен рал-жабдытарына ойылатын талаптар. Жиаздарды орналастыру тртібі, окушыларды отырызу. Компьютерлік сыныптарда жмыс жасауа ойылатын гигиеналы талаптар. | Н-1,2,3,4,5,6,7 -2,4,5,7,9 |
| 13. | Балалар мен жасспірімдерде саламатты мір салтын алыптастыру негіздері «Саламатты мір салты» тсінігі. Саламатты мір салтыны леуметтік - педагогикалы негіздері. азіргі кезеде балалар мен жасспірімдерді денсаулыына сер ететін негізгі атерлі факторлар. Балалар мен жасспірімдерді психологиялы денсаулыы. Физикалы жне психикалы денсаулы байланысы. Стресс жне психологиялы денсаулы. Экология жне салауатты мір салты. Сау таам - саламатты мір салтыны рамдас блігі. Дене трбиесі мен саламатты мір салты. Гиподинамия - р трлі ауруларды негізгі себептеріні бірі. Емдеу-сауытыру дене жаттыуларыны дістері. Дене жаттыуларыны жас ерекшеліктері. | Н-1,2,3,4,5,6,7 -2,4,5 |
Зертханалы жмыстар
| Апта | Таырыпты аты | дебиет |
| 1-2 | Балалар мен жасспірімдердегі су мен дамуына мір сру жадайларыны сері. | Н-1,2,3,4,5,6,7,12 -2,4,5 |
| 3-4 | Балаларды орталы жйке жйесіндегі озу мен тежелу рдістері жне оларды бір бірімен рекеттесуі. | Н-1, 4,5,6,7,8,10,12,13 -2,4,5 |
| 5-6 | Балаларды жоары жйке ызметіні типологиялы ерекшеліктері | Н-1,2,3,4,5,19 -2,4,5 |
| Окушыларда кру жне есту кызметтеріні бзылуларыны алдын алу. | Н-1,2,18,19,20 -2,4,5,12,13,14,21 | |
| Окушыларды имыл белсенділігі жне гиподинамияны зияны | Н-1,2,3,4,5,6,7,15 -2,4,9 | |
| 9-10 | Мектеп оушыларыны таматануы мен оны йымдастыруа ойылатын гигиеналы талаптар. | Н-1,2,3,4,5,6,7,10,11,12 -2,4,8,14 |
| 11-12 | Алты жастаы балаларды окытып - трбиелеуді жне кн тртібіні гигиеналык негіздері | Н-1,2,7,20 -2,3,8,9 |
| Балалар мен жасспірімдерде семіздік пен ант диабетіні алдын алу. | Н-1,2,3,4,5,6,7 -2,4,5,10,11,14 | |
| 14-15 | Окушылар арасындаы жаман деттерді (темекі тарту, спиртті ішімдіктер ішу, токсикомания, есірткі пайдалану) алдын алу мен кресу | Н-1,2,3,4,5,6,7,20 -2,3,8,9 |
СОЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ
| Апта | Таырып | дебиеттер | Баылау трі |
| Физикалы даму - баланы денсаулы жадайы мен леумеггік аманшылыыны маызды крсеткіші. Оушыларды физикалы дамуын анытау. | Н-1,2,3,4,10 -1,10 | Баяндама | |
| Автономиялы жйке жйесіні блімдері мен ызметі. | Н-1,2,3,5 -2,3 | Реферат | |
| Жоары жйке рекетіні типтері ртрлі оушылармен жмыс істеу. Оу – трбие жмысындаы эмоцияны рлі. | Н-1,2,3,6 -2,3,12,13 | Ауызша срау | |
| Баяу жне жылдам йы, оны маызы. йы мен сергу кезеіні гигиенасы. | Н-1,2,3,4,6 -2,11 | ||
| Бас миды ассиметриясы жне «солаайлы» мселесі | Н-1,2,3,4,6 -5,7 | ||
| л балалар мен ыздарга жынысты трбие беру. | Н-1,2,3,4,5 -12 | ||
| Кан жне кан айналымыны жастык ерекшеліктері | Н-1,2,3,4,6 -6,10 | ||
| ртрлі жас кезедеріндегі топтарды таматану млшері | Н-1,2,3,4,5 -1,4 | ||
| Оушыларды дене сымбатын дрыс алыптастыруды трбиелеу | Н-1,2,3,5,6 -6,10,11 | ||
| Балаларды оыту мен оларды назар аудару жне еске сатау рдістеріні физиологиялы механизмдері. | Н-1,2,3, 5 -1,9 | ||
| Мектеп имараты мен жер тіліміне санитарлык- гигиеналы баа беру. | Н-1,2,3,4,6,10 -1,9 | ||
| Сынып блмесіні гигиеналы сипаттамасымен оку жиаздарын орналастыру. | Н-1,2,3,4,6 -1,9 | ||
| Балалар мен жасспірімдер арасында жпалы ауруларды алдын алуда оу – трбие мекемелеріні санитарлы жадайыны маызы | Н-1,2,3,4,6,10 -1,9 | ||
| Мектеп режиміне гигиеналы баа беру. | Н-1,2,3,4,6,7 -1,9 | ||
| Балалар мен жасспірімдердін арасындаы гиподинамиянын алдын алу шараларында педагогикалы ызметкерлеріні ролі. | Н-1,2,3,4,10 -1,10 | ||
7. СЖ ТАПСЫРМАЛАРЫН ОРЫНДАУ БОЙЫНША ДІСТЕМЕЛІК НСАУЛЫ
«Адам анатомиясы» курсы бойынша оу сабатарыны формаларыны бірі СЖ болып табылады. Оу сабатарыны бл формасы студенттерде теориялы ойлауды алыптастыруа, задылытар нормаларыны мазмны мен маызын тсінуге жне сараптай білуге йретеді.
СЖ ткізу рдісінде мынадай педагогикалы дістерді олдануа болады: топты жне жеке тапсырмалар; ойындар; демонстрация; дискуссия немесе пікірталас; ауызша срау; тренингтер; тестілеу.
Студенттерде СЖ орындау барысында СЖ тапсырмалары арылы ажет жадайларда алан білімдерін олдануа ммкіндік туады.
рбір студент зіндік дайындалу кезеінде СЖ жоспарыны барлы сратарын арастыруы, есептер шыаруы жне сабаа дайын болуы ажет.
СЖ дайындалу барысында таырыпты рбір сратары бойынша дістемелік масата сйкес теориялы, сонымен атар нормативтік материалдара ысаша тезис трінде жазба жасаулары ажет.
СЖ орындау немесе хабарлау реферат, баяндама, теориялы материалдарды жалпылау трінде жазбаша орындалады жне СЖ ережесіне сйкес тыдалады. СЖ жауап беру кезінде дптердегі немесе рефераттаы тезистер мен жазбаларды маызына кіл блінеді.
СЖ ТАПСЫРМАЛАРЫ