Бейорганикалы, физикалы, коллоиды химия

Органикалы химия

 

1. Ауыздар рамына кіретін 20 -аминышылдарына (тривиальды жне ИЮПАК номенклатурасы бойынша) атау берііз. Осы амин ышылдарыны ышылды-негіздік сипатын анытаыз.

2. 20 -аминышылдарыны мысалындатрипептидті тзілу реакциясын жазыыз, пептидті топты рылысын бейнелеіз. Осы амин ышылдарыны ышылды-негіздік сипатын белгілеіз. андай мбебап реакцияны кмегімен -амин ышылдарыны бар-жотыын длелдеуге болады? Мысалы:

а) лей-про-глу (2-амино-4-метилпентан ышылы, пирролидин-2-карбон ышылы, 2-аминопентанди ышылы);

б) лиз-три-вал (2,6-диаминогексан ышылы; 2-амино-3-индолилпропанышылы, 2-амино-3-метилбутан ышылы);

в) асп-мет-гис (аминобутанди ышылы; 2-амино-4-метилтиобутан ышылы, 2-амино-3-имидазолилпропан ышылы);

г) иле-фен-тре (2-амино-3-метилпентан ышылы, 2-амино-3-фенилпропан ышылы, 2-амино-3-гидроксибутан ышылы),

д) вал-цис-три (2-амино-3-метилбутан ышылы, 2-амино-3-меркаптопропан ышылы, 2-амино-3-индолилпропан ышылы).

3. Лизин (2,6-диаминогексан ышылы); гистидин (2-амино-3-индолилпропан ышылы) мысала ала отырып ішкі тзыны, дезаминдеу, декарбоксилдеу реакцияларын жазыыз. Реакциялар німдерін атаыз. Бл ышылдарыны ышылды-негіздік касиеттерін анытаыз.

4. Аспарагин ышылы (аминоянтарь ышылы); триптофан (-амино--индолилпропион ышылы мысала ала отырып амидтерді тзілуі, дезаминдеу, декарбоксилдеу реакцияларын жазыыз. Реакциялар німдерін атаыз. Бл ышылдарыны ышылды-негіздік касиеттерін анытаыз.

5. Цистеин (2-амино-3-тиопропан ышылы); треонин (2-амино-3-гидроксибутан ышылы) мысала ала отырып тотыу, крделі эфирлерді тзілуі, дезаминдеу реакцияларын жазыыз. Реакциялар німдерін атаыз. Бл ышылдарыны ышылды-негіздік касиеттерін анытаыз.

6. Ацетосірке ышылыны этил эфиріні таутомерлік формаларын жазыыз. Ацетосірке ышылыны этил эфиріні таутомерлік формаларыны болатынын химиялы реакциялар кмегімен екі форманы болатынын длелдеіз. Ацетосірке ышылыны декарбоксилдену реакциясын жазыыз. андай аурумен ауыранда анны жне зрді рамында осы декарбоксилдену німін анытауды жргізеді?

7. Сйкес келетін амин ышылынан коламинді алу реакциясыны схемасын жазыыз. Амин ышылы - сериннен холинні тзілу реакциясын жазыыз. Нейромедиатор – ацетилхолинні тзілу реакциясын жазыыз. Оны биологиялы ролі.

8. Пиридинні туындыларын жазыыз: –метилпиридин, никотин ышылы, никотинамид. Никотинамид ядросы андай коферментті рамына кіреді? "РР" друмені жеткіліксіз немесе жо болан жадайда андай ауру дамиды? НАД+ коферментіні тотыу-тотысыздану процестеріне атысу абілетін немен байланыстыруа болады? Оны атысуымен жретін схемасын жазыыз.

9. Пиримидин негіздері: урацил, тимин, цитозин. Лактам-лактимді таутомерия.

10. Пурин негіздері: аденин, гуанин. Лактим-лактамді таутомерия.

11. Нуклеотидтер. АМФ (аденозин-5/-монофосфат), ГМФ (гуанозин-5/-монофосфат), ТМФ (тимидин-5/-монофосфат), ЦМФ (цитидин-5/-монофосфат), УМФ (уридин-5/-монофосфат), АТФ (аденозин-5/-трифосфат) рылысы. Байланыс типтерін атаыз, биологиялы ролі.

12. Нуклеотидтерді циклді формалары. Циклді АМФ, ГМФ, биологиялы ролі.

13. Нуклеотидтерді гидролизге атысы. ышылды жне сілтілік гидролиз. Гидролиз реакциясыны німдерін атаыз. Гидролиз реакцияларында N – гликозидті жнекрделі–эфирлік байланыстар арасындаы айырмашылыты белгілеіз.

14. Моносахаридтер: глюкоза, галактоза, манноза, рибоза, дезоксирибоза, фруктоза. Энантиомерлер, диастереомерлер. Моносахаридтерді жіктелуі жне цикло-оксо-таутомериясы (Фишер, Хеуорс формулалары).

15. Сірке жне ортофосфор ышылынан гликозидтер мен крделі эфирлерді тзілуі. b-D-рибофураноза жне b-D-фруктофуранозаны фосфор ышылымен крделі эфир тзу реакцияларын жазыыз.

16. Моносахаридтерді –он, -ар жне –урон ышылдарын алу. Галактозаны галактурон ышылына дейін тотыып, келесі кезекте декарбоксилдену реакциясын жазыыз.

17. Маннозаны гидрлеу реакциясы. Фруктозаны тотысыздану реакциясы.

18. Дисахаридтер. Мальтозаны, лактозаны рылысы. Бастапы моносахаридтерді жне реакция нтижесінде тзілетін гликозидті байланысты крсетііз. Цикло-оксо-таутомерия. Гидролиз реакциясы. Мальтоза мен лактозаны тотысыздандыратын асиеттері болады ма?

19. Сахароза. рылысы. D-фруктоза мен D-глюкозаны алдытарында кміртекті аномерлі атомыны конфигурациясы андай? Неліктен сахарозаны цикло-оксо-таутомерияа абілетті еместігін тсіндірііз. Сахарозаны фруктозадан андай реакцияны кмегімен ажыратуа болады? Реакцияны схемасын келтірііз.

20. Сахароза мен мальтозаны: 1) Фелинг; 2) гликозидтерді тзілуі 3) жай жне крделі эфирлерді тзу реакцияларындаы састыы мен айырмашылыы?

21. Алмастырылатын жне алмастырылмайтын жоары май ышылдары. рылысы.

22. Йод саны деген не? 1) 1-олеодипальмитинні; 2) 1,2 –диолеопальмитинні тзілу реакциялары. Осы майларды айсысында йод саны жоары болады? Неліктен? Берілген липидтерді рамында аныпаан ышылдарды бар екенін андай реакция арылы длелдеуге болады?

23. 1,2-диолеостеаринні рылымды формуласын жазыыз жне майды консистенциясын анытаыз.

24. 1-линолеодистеаринні ышылды ортада тзілу реакциясын жазыыз.

25. 1-олеоил-2-пальмитоил-3-стеароилглицеринні сілтілік гидролиз (сабындалу) реакциясыны схемасын жазыыз.

26. 1-пальмитоил-2-линоленоилфосфатидилэтаноламинні ышылды гидролизі.

27. рамында пальмитин жне арахидон ышылдарыны алдытары бар фосфатидилхолинні ышылды гидролиз реакциясыны схемасын жазыыз.

28. 1-пальмитоил-2-олеоилфосфатидилсеринні сілтілік гидролиз реакциясы.

29. Фосфоглицеридтерді рамына кіретін азотты осылыстар арасындаы генетикалы байланысты длелдейтін реакцияларды жазып, атаыз.

30. Холан туындылары (т ышылдары). Хол ышылыны таурин жне глицинмен зара рекеттесу реакцияларыны схемасын келтірііз. Хол, гликохол жне таурохол ышылдарыны биологиялы маызы.