Пнні сипаттамасы
АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АЗА ГУМАНИТАРЛЫ ЗА УНИВЕРСИТЕТІ
«ШАРТТЫ Ы»
Пнні сипаттамасы
«Шартты ы» пні студенттерге азаматты-ыты мамандану аясында оытылады. Мліктік айналымды ыты реттеудегі шарта тиесілі орынны маыздылыы шартты ы пніні оытылуын айшытай тседі.
Пнді зерттеу барысында болаша загер шін ажетті ымдар, задар жне шартты жасасу мен рсімдеуді принциптері сондай-а, оларды мазмны жіндегі ілім мегерілмек.
Азаматты айналымдаы шартты жасасу, згерту жне бзуа атысты оамды атынастар сондай-а, шартты атынастарды орта задылытары, ызмет етуіні принциптері, ралуан шартты атынастарды зара байланысы мен зара туелділігі «Шартты ы» пніні зерттеу объектісі болып табылады.
Сатып алу сату, тасымалдау, мердігерлік жне баса да ралуан шарттарды трлері туралы нормалар жинаталан Азаматты кодексті тарауы – «Міндеттемелерді жекелеген трлері» деп аталады. Осы тста, Р АК (Ерекше блімі) алаш рет бекітілген міндеттемелерге ерекше назар аударан жн болар еді. Соыларыны ішінен келесілерді атап айтуа болады:
- ксіпорынды сатып алу сату жне жала алу;
- аржылы жала алу (лизинг);
- ашалай талапты беріп аржыландыру (факторинг);
- кешенді ксіпкерлік лицензия шарты (франчайзинг);
- млікті сенімгерлікпен басару;
- траты жне мір бойы рента;
- бтенні мддесінде тапсырмасыз іс-рекет ету.
Пнді зерттеу барысында кзделетін масаттар мен міндеттер:
Осы оу курсын зерттеу нтижесінде студенттерде шарттара атысты туындайтын арым-атынастарды реттейтін азаматты занаманы нормаларын тжірибеде олдана білу абілеті алыптасуы ажет. Шартты атынастарды мні мен табиаты, шарттарды наты трлері жайлы ауымды тсінікті студенттерде алыптасуы осы пнді оытуды масаты болып табылады. Студенттер тек, шарттарды ралуан трлеріні барлыын біліп ана оймай, сонымен бірге, оларды жасау механизмдерін, отайлы нысанын тадауды, оан ол оюды тиімді уаыты мен орныны ыр-сырын жетік мегеруі тиіс. Сондай-а, шартты жарамдылы мерзімі мен оны тараптарыны жауаптылыы да назардан тыс алмауы ажет.
Ала тартылатын міндеттер:
Ø Шартты ыты нормалары мен институттарын азаматты ыты бір саласы ретінде зерттеу;
Ø Шарт ымы мен оны азаматты занамадаы орнын зерттеу. Азаматты-ыты шарттарды ммілелермен, сондай-а ралуан салалардаы шарттармен байланысын айындау жне оларды жіктей білу;
Ø Рим ыындаы, еуропалы мемлекеттерді заманауи ыындаы міндеттемелерді туындау жне шарттар мен шартты ыты даму тарихын зерттеу. Міндеттемелік жне шартты ы нормаларыны ара атынасын айындау;
Ø Шартты ы нормаларыны табиатын зерттеу. Шарттар туралы нормаларды уаыттаы, кеістіктегі жне субъектілері бойынша олданысын зерттеу. Шарттар туралы нормаларды тсіндірілуіні маызын зерттеу;
Ø Жария шарттарды, осылу шарттарыны, сондай-а шарттарды міндетті жасалуыны ерекшеліктерін зерттеу;
Ø Шарт ережелері ымын, шарт нысанын жне оны мемлекеттік тіркелуін талдау. Шарттарды жіктелуін, сондай-а шартты нысандарды айындау;
Ø Шарт тараптарыны ыты мртебесін айындау жне зерттеу. Шарт пен шінші тлаларды ара атынасын айындау.
Ø Шартты жауаптылыты нысандарын, негіздерін жне жалпы ережелерін сондай-а оларды тжірибеде олданылуын зерттеу.
1. Шарт азаматты ыты категория ретінде (1 саат)
1. Шарт-мміле ымы. Шарттаы ерік жне ерік білдіру.
2. Шарт еркіндігі жне оны шектелуі.
3. Шарт жарамсыздыы.
4. Шарт жасалуыны жалпы тртібі.
дебиеттер силлабуста крсетілген.
1. Шарт дегеніміз – екі немесе одан кп тланы азаматты ытар мен міндеттерді белгілеу, згерту немесе тотату туралы келісімі.
Шарт екі жне/немесе кп жаты болады.
Шарттан міндеттемелік, затты, авторлы немесе зге ыты атынастар туындауы ммкін.
Азаматтар мен зады тлалар шарт жасасуа ерікті. Азаматты кодексте, за актілерінде немесе з еркімен абылдаан міндеттемеде шарт жасасу міндеті кзделген жадайларды оспаанда, шарт жасасуа мжбр етуге жол берілмейді.
Тараптар задарда кзделген шартты да, кзделмеген шартты да жасаса алады.
Шартты орындалуы тараптарды келісімімен белгіленген баа бойынша тленеді. За актілерінде кзделген жадайларда укілдік берілген мемлекеттік органдар белгілейтін немесе реттейтін баа (тарифтер, баалар ставкалар жне т.б.) олданылады. Шарт жасаланнан кейін бааны згертуге шартта, за актілерінде кзделген реттер мен жадайларда немесе за актілерінде белгіленген тртіп бойынша жол беріледі. Аылы шартта баа кзделмеген жне шарт ережелерін негізге ала отырып оны анытау ммкін болмаан реттерде шартты орындау шарт жасасу кезінде осыан сас жадайларда детте осы сияты тауарлар, жмыс немесе ызмет шін алынатын баа бойынша жргізілуге тиіс деп есептеледі.
Шарт оны жасасан кезден бастап кшіне енеді жне тараптар шін міндетті болып табылады. Тараптар здері жасасан шартты ережелері оларды шартты жасасуа дейін пайда болан атынастарына олданылатындыын белгілеуге ылы. Егер задарда немесе шартты шартты олданылу мерзімі кзделсе, осы мерзімні аяталуы, шарт бойынша тараптар міндеттемелеріні тотатылуына келіп сотырады. олданылу мерзімі крсетілмеген шарт тараптарды онда белгіленген міндеттемелерді орындауы аяталып біткен кезге дейін олданылады деп танылады. Шартты олданылу мерзіміні аяталуы осы мерзім біткенге дейін орын алып келген шартты бзанды шін жауапкершіліктен босатпайды.
Шарт тараптар шін оныжасасу кезінде олданылып жрген задармен белгіленген міндетті ережелерге (императивтік алыптара) сйкес келуге тиіс. Егер шарт жасаланнан кейін шарт жасалан кезде олданылып жрген ережелерден згеше, тараптар шін міндетті ережелер задармен белгіленген болса, жасалан шартты ережелері оны кні брын жасалан шарттардан туындайтын атынастара да олданылады деп задармен белгілегендегіден баса жадайларда, з кшін сатайды.