Таырып № 10. Таматану гигиенасы, ЕАБ гигиенасы жне балалар мен жасспірімдер гигиенасы бойынша тарау бойынша білімдерін баылау. -2 саат.

Масаты: Таматану гигиенасы, ЕПМ гигиенасы, балалар мен жасспірімдер гигиенасы бойынша теориялы білімді мегеру.

Міндеттері:

- Таматану гигиенасы, ЕПМ гигиенасы, балалар мен жасспірімдер гигиенасыны негізгі тараулары бойынша білімдерін алыптастыру.

- нормативтік-ыты жаттармен зіндік жмыс дадыларын алыптастыру.

ткізу трі:ауызша срау

Таратылатын материал:жо

Ауызша срау арылы бастапы білімдерін тексеру :

1. Таматану гигиенасыны масаты мен міндеттері.

2. Энергетикалы баланс, трлері.

3. Туліктік энерго шыын (реттелетін, реттелмейтін)

4. Рационалды таматану, негізгі принциптері.

5. Жеке адам мен жымды таматануды ндылыын баалау дістері.

6. Алиментарлы аурулар, жіктелуі.

7. Таматануды йымдастыруда жне баылау жргізу барысында, оны гигиеналы жне эпидемиологиялы ауіпсіздігін амтамасыз етудегі санитарлы дрігерді жмысы.

8. Таам німдерін санитарлы сараптау. Масаты, міндеттері, дістері жргізу тртібі.

9. Таам німдеріні сапа категориялары.

10. Стті эпидемиологиялы рлі. Ст жне ст німдері арылы берілетін ауруларды алдын алу.

11. Ст пен ст німдерін органолептикалы жне физикалы-химиялы зерттеу. Ст рамы бзылмаандыыны, жаалыыны жне фальсификаттануыны, химиялы, биологиялы жне радиациялы ауіпсіздігіні крсеткіштері.

12. Етті санитарлы сараптамасыны дістемесі: органолептикалы зерттеу, физикалы-химиялы сынамалар, бактериологиялы, гельминтологиялы зерттеу. Етті химиялы, биологиялы жне радиациялы ауіпсіздігіні крсеткіштері.

13. Ет арылы берілетін жануарларды жпалы жне инвазивтік аурулары, оларды алдын алу.

14. Консервілерді эпидемиологиялы ауіпсіздігі. Консервілерді органолептикалы зерттеу дістері. Шынайы жне жалан бомбаж. Консервілерді химиялы, биологиялы жне радиациялы ауіпсіздігіні крсеткіштері.

15. Таматан уланулар, тсінігі, жіктелуі.

16. Этиологиясы бактериялы таматан уланулар-токсикоинфекциялар жне токсикоздар, кздері, оздырыштарды берілу механизмдері мен факторлары, симптоматикасы, алдын алу шаралары.

1. Таам микотоксикоздары (эрготизм, фузариотоксикоздар, афлотоксикоздар) этиологиясы, симптоматикасы, алдын алу шаралары.

2. Табиаты микробты емес таматан уланулар:

4.1.Улы сімдіктерден жне жануарларды тіндерінен уланулар жне олардын алу.

4.2.Белгілі бір жадайларда улы азытардан (таамнан) болатын таматан уланулар жне олардын алу.

4.3.Азытардаы химиялы заттарды оспаларынан уланулар:

· Таамды азытарды ластаушы негізгі кздері жне ластанатын жолдары

· Тараландыына жне улылыына байланысты е ауіпті контаминаттар: ауыр металдар, антибиотиктер, пестицидтер, нитраттар, нитрозаминдер, диоксиндер жне диоксинтрізді заттар, кп циклді ароматты кмірсутектер (КАК), радионуклидтер, таамды оспалар. Олардан туатын уланулар. Канцерогендік жне мутагендік ауіптілігі жне баса да серінен біраз уаыт ткеннен кейінгі эффектілері.

· Бгде химиялы заттардан улануларды алдын алу.

· Бгде химиялы заттармен жне радионуклидтермен ластанан ауматарды тратын халыты экологиялы ораушы таматануды негізгі принциптері.

· Этиологиясы аныталмаан таматан уланулар жне оларды алдын алу.

· Таматан улануды тексеру лгісі.

· Таматан улану жадайындаы емдеу ызметкеріні тактикасы жне оны міндетті трде жргізетін шаралары

· Таам инфециялары мен, гельминтоздарыны дамуындаы ртрлі азытарды эпидемиологиялы маызы.

17. Ауруханаларды жоспарлау, рылысыны принциптері.

18. Жалпы соматикалы, мамандандырылан ауруханаларды орналастырылуына ойлытаын гигиеналы талаптар. Жер учаскесін тадау.

19. Елді мекен аймаында аурухананы дрыс орналасандыын баалау шін аурухананы жадайлы жоспарын гигиеналы баалау.

20. Аурухана рылысыны жйелері оларды артышяылытары мен кемшіліктері.

21. Аурухананы алаын ауматара блу, оны гигиеналы маызы.

22. ЕПМ мекмелеріні негізгі рылымды блімшелері, оларды орналастырылуына, жабдыталуына ойылатын гигиеналы талаптар.

23. Ас блоктарыны орналастырылуына, ішкі жоспарлануына жне жабдыталуына ойылатын гигиеналы талаптар.

24. Ас німдеріні тасымалдауа, кулинарлы деуге ойылатын негізгі талаптар. Таамды тарату тртібі.

25. Ас блогыны санитарлы тртібіне ойылатын гигиеналы талаптар. Ас блогыны санитарлы тртібіне ойлытан гигиеналы талаптар. Ыдыстар мен аспаптарды деу тртібі. Ас блогыны жаттары.

26. Хирургиялы блімдерді орналастырылуына жне жоспарлануыны прициптері.

27. Ауруханаларды жпалы блімшелеріні жоспарлануы мен орналастыруыны принциптері. абылдау-арау бокстары, жабдыталуы.

28. Акушерлік блімшелер мен перзентхана йлеріні жоспарлануыны принциптері.

29. Балалар блімшесіні жоспарлануы мен орналастыру прнициптері.

30. Емханалы блімшелерді орналастырылуы мен жоспарлану ерекшеліктері.

31. Ауруханаішілік инфекцияларды алдын алуда санитарлы дрігерді жмыс тртібі. АІИ алдын алу бойынша шаралар: арнайы емес (архитектуралы-жоспарлау, санитарлы- техникалы, санитарлы- эпидемияа арсы, дезинфекциялы-стерилизациялы) жне арнайы емес (жоспарлау жне жедел).

32. Балалар мен жасспірімдер гигиенасыны масаты мен міндеттері.

33. «Денсаулы» тсінігі. Денсаулы жадайын баалау шін олданылатын крсеткіштер.

34. Балалар мен жасспірімдерді денсаулы топтары.

35. Дене дамуы-денсаулы крсеткіштеріні негізі ретінде. Балаларды бойыны суі мен дамуыны негізгі задылытары, оларды гигиеналы маызы.

36. Балалар мен жасспірімдерді физикалы дене дамуыны крсеткіштері, оларды анытау дістері.

37. Балалар мен жасспірімдерді физикалы дене дамуын баалайтын дістер.

38. Физикалы дамуды баалауды кешенді дістері. Биологиялы даму крсеткіштері.

39. Балалар мен жасспірімдерді дене трбиесі, дене шынытыру топтары.

40. Шыныу, принциптері жне шынытыру заттары мен трлері.

41. Кн тртібіні физиологиялы негіздері. Оны негізгі бліктері.

42. Мектептердегі балаларды оытуды гигиеналы принциптері. Оушыларды жмыса абілеттілігіні динамикасы.

43. Оытуды гигиеналы нормалау: оу жктемелеріні кндік, апталы, жылды жктемелерін растыру. Саба кестесін баалау мен растыруда пндерді иындыы бойынша шкала растыру.

44. ТО пайдалануда жне компьютерлермен жмыс істеу барысында оу рдісін йымдастыруа ойылатын гигиеналы талаптар.

45. Компьютерлермен жмыс істеуде адамны денсаулы жадайына сер ететін негізгі факторлар.

46. Жмыс блмелерін йымдастыруа, жмыс орындары мен жмыс кестесіне жне компьютерлік сыныптарды жабдыталуына, жоспарлануына ойылатын гигиеналы талаптар. Оытуды йымдастыруа медициналы баылау жргізу.

47. Балалар мекмелері мен мектепді орналастыруды гигиеналы принциптері.

48. Мектепке дейінгі балалар мекмелерін ауматара блу.

49.Оу блмелері мен осымша блмелерді орналастырылуына, жабдыталуына, жылулы жне жарыты тртібіне ойылатын гигиеналы талаптар. Мектеп жиаздарына ойылатын гигиеналы талаптар.

Дебиеттер

Негізгі:

1. Гигиена /Под ред акад. РАМН Г.И.Румянцева.- М.: ГЭОТАР Медицина,2000.- С.458-461.

2. Гурова А.И. ,Горлова О.Е. Практикум по общей гигиене. – М.: Изд-во Университета Дружбы народов,1991.-С.128-137.

3. Пивоваров Ю.П., Гоева О.Э. ,Величко А.А. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене.- М.: Медицина, 1983.- С.210-222.

осымша:

1. Румянцев Г.И., Вишневская Е.П., Козлова Т.А. Общая гигиена. - М.:Медицина,1985. – С.346-350.

2. Гигиена детей и подростков / Под ред. акад. АМН СССР Г.Н.Сердюковской, М., Медицина: 1989. –С. 36-68.

3. «Руководство к лабораторным занятиям по гигиене детей и подростков»/ Под ред. В.Н. Кардашенко.- М. : Медицина, 1983. – С. 142-149, 169-185.

4. Кучма В.Р. Гигиена детей и подростков. - М.: Медицина,2001. – С.288-343.

5. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека. - Ростов н/Д : «Феникс».2002.- С.475-491.

6. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М.,. Бекмагамбетова Ж.Д., Жакашов Н.Ж., Тогузбаева К.К. Гигиена: Учебник для вузов/ Под ред. У.И. Кенесариева.- Алматы: «Самара-Принт», 2009.-688 с., стр.251-490.