Жадайлы есептерді шыару
8. сынылатын дебиеттер:
Негізгі:
1. Гигиена / Под ред. акад. РАМН Г.И.Румянцева.- М.:ГЭОТАР:Медицина,2000.- С.494-499.
2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека. – М.:Изд. Центр «Академия,2004. – С. 319-328.
осымша:
1. Румянцев Г.И. с соавт. – Общая гигиена.- М.: Медицина,1985.- С.195-206.
2. Гончарук Е.И., Кундиев Ю.И., Бардов В.Г. и др. Общая гигиена: пропедевтика гигиены.- К.:Вища шк.,1999.- С.428-459.
3. Руководство к практическим занятиям по гигиене труда /под ред. В.Ф.Кириллова – 2-е изд. - М.: Медицина, 2001. – С.253-267.
Баылау:
· сратар
1. нерксіптік токсикологиядаы негізігі мселелер.
2. «нерксіптік улар» тсінігі.
3. ндірістік кздері
4. нерксіптік уларды адам организміне сері.
5. Жоарлайтын сері бойынша классификациясы.
6. Токсикалы сері жне химиялы рылымы жне физикалы асиеттері арасындаы байланыс.
7. Организмге тсу, таралуы, айналу жне организмнен шыу жолдары
8. серді концентрацияа (доза) жне экспозициясына байланыстылыы.
9. Химиялы заттар серіні адаптациясы жне оны гигиеналы маызы. Комбинирленген, кешендік уларды бір-бірімен йлесімдік сері. .
10. Жедел жне созылмалы уланулар.
11. Зиянды заттарды токсикалылыы мен ауіптілігі туралы тсінік.
12. Токсикалыты негізгіпараметрлері жне оны маызы.
13. Зиянды заттаы ауіптілігін сипаттайтын крсеткіштер.
14. Организмге улар серіні алыстаан салдары, материалды жне функционалды кумуляция жне оларды ндірістік уларды ауіптілігін баалаудаы маызы. ауіптілік класстары. Жмыс аймаындаы зиянды заттарды нормалаудаы негізгі станымдар. Гигиеналы нормативтер-ШРЕД жне ЗШАД.
· Жадайлы есептер
Келесі сратара жауап бере отырып, ситуациялыесепті шешііз
ай экспериментті крсеткіші – жедел, жеделдеу немесе созылмалы шартта крсетілген?
1. Адама крсеткіштерді экстарполяциялау шін жануарды бір тріне жргізу жеткілікті ме?
2. Жануарларды уа жынысты сезімталдыы ескерілген ба?
3. Жедел, жеделдеу немесе созылмалы эксперименттерді андай масат пен жргізеді? Заттарды токсикалылыы мен ауіптілігін андай крсеткіштер анытайды?
4. Затты тітіркендіруші, сезімталдандырушы жне канцерогенді серлеріні, репродуктивті ызметке серіні бар жоын алай анытайды? Таырыпта осы сра бойынша крсеткіштер бар ма?
5. КВИО нені білдіреді?
6. Зерттелетін осылыс шін андай тсу жолы ауіпті, неге?
7. Химиялы заттарды кумуляциялануы ауіптілік дегейін баалауда андай роль атарады? Шартта крсеткіш сынылан ? Ол алай аныталады?
8. Гигиеналы эксперименттегі андай крсеткіштер есеп шартында крсетілмеген? Олар заттарды токсикалылыы мен ауіптілігін баалауа ажет пе?
9. анша ауіптілік классын білесіз?
10. Заттарды ШРЕД-ін алай есептейді? Шарттаы крсетілген крсеткіштер бойынша ШРЕД-ді лшеуге бола ма?
11. Коэффициент оры деген не? андай жадайларда ол седі?
12. Келтірілген крсеткіштер бойынша зерттелетін затты токсикалылыы мен ауіптілігі?
13. Келтірілген затты токсикалы жне ауіптілік дрежесі орытынды жасауа жеткілікті ме? Егер жеткіліксіз болса Сізді ойыызша андай эксперименттер жне андай крсеткіштер келтірілуі керек?
1. ЕсепТоксикометрияда ндірістік жолмен алуа ммкін болатын химиялы осылысты параметрлері зерттелді. Эксперимент еркек егеуйрытара жргізілді. Келесі крсеткіштер алынды: DL50 асазана енгізу барысында – 80 мг/кг; DL50 теріге енгізу барысында – 2000 мг/кг. СL50 – 400 мг/м3. КВИО - 350. Жеделдеу тжірибеде бас миына жне ан тзу жйесіне тадамалы сер ететіндігі аныталды.
2. ЕсепЖаадан синтезделген химиялы осылыстарды ндірісте жаа технологияны шыаруда олдануа ммкін.Осыан байланысты жартылай зауытты ондырыда екі жынысты егеуйрытар мен тышандара токсикологиялы эксперимент жргізілді Мынандай крсеткіштер алынды: DL50 асазана енгізу барысында – 5000 мг/кг; DL50 теріге енгізу – 2500 мг/кг. КВИО - более 300. жмыс аймаындаы ауа ШРЕД-і – менее 0,1 мг/м3. кумуляциялану коэффициенті – 2.
3. ЕсепБрын зерттелмеген химиялы осылыс зауытты ндіріс жобасына енгізілді. сіп келе жатан рашы егеуйрытара жне еркек ояндара экспериментальдік зерттеулер жргізілді. Мынандай крсеткіштер алынды: DL50 асазана енгізу барысында – 200 мг/кг; DL50 теріге енгізу барысында– 100 мг/кг, СL50 – 6000 мг/м3. Кумуляция коэффициенті – 1. жмыс аймаындаы ауа ШРЕД-і – 1.0 мг/м3.
Таырып ндірістік ортаны физикалы факторларыны гигиеналы маызы. (иондаыш емес электромагниттік сулелер, электрлік жне магниттік рістер инфра-жне ультра дыбыстар) олайсыз серлеріні алдын-алу. -2 саат
Масаты: Ультрадыбыс, инфрадыбыс жне лазерлік сулелену кздерімен физикалы сипттамаларымен, оларды организмге серімен жне ммкін пайда болатын патологияларды алдын-алумен танысу.
СЖ бойынша тапсырма:
1. сынылан дебиет бойынша материалды талылау, жаа апараттар іздеу.
2. «Ультрадыбыс жне лазерді медицинада олданылуы жне оларды олайсыз серлерін алдын-алу»-таырыбына реферат растыру.
Орындау формасы: реферат
Орындау критерийлері:
1. Реферат «Баылау» блімінде сынылатын сратар бойынша таырыптарды негізгі аспектілерін амтуы керек.
2. Рефератты клемі 7-8 баспа беттен аспауы керек.
3. Рефератты рамында титулды бет, мазмны, кіріспе, негізгі блім, орытынды жне дебиеттер тізімі болуы керек.
4. Кіріспеде рефератты зектілігі, масаты мен міндеттері арастырылады, негізгі блімінде таырыпты мазмны ашылады, орытындыда – айтылан мліметтер орытындыланып, сыныстармен тжырым беріледі.
5. Е жаа дебиет кздеріне ерекше мн беріліп, бір емес, бірнеше дебиет кзі пайдаланылан болуы керек.
6. Реферат кестелермен, графиктермен, суреттермен жне т.б. кркемделуі керек.
6. Тапсыру мерзімдері:Блім бойынша аралы баылауа дейін
7. Баалау критерийлері:
| Сапа критерийлері | здік | Жасы | анаат-танарлы | анаатта-нарлысыз |
| Реферат мазмныны таырыпа жне ойылан міндеттерге сйкестігі | Реферат мазмны таырыпа жне ойылан міндеттерге толыымен сйкес келеді | Реферат мазмны таырыпа жне ойылан міндеттерге толыымен сйкес келеді | Реферат мазмны таырыпа жне ойылан міндеттерге негізінен сйкес келеді | Реферат мазмны таырыпа жне ойылан міндеттерге сйкестігі толы емес |
| Таырыпты ашуы мен олданылан дебиет кздеріні толытыы | Таырып толы ашылан, азіргі дебиет кздері жеткілікті млшерде олданылан | Таырып ашылан, дегенмен кейбір жадайлар анытауды ажет етеді, негізгі дебиет кздері олданылан | Таырып жеткілікті ашылмаан, негізгі дебиет кздеріні барлыы олданылмаан | Таырып жеткілікті ашылмаан, оданылан дебиет кздері аз |
| Материалды орытындылау жне ысаша тжырымдар жасай білуі | Материал орытындыланан, аны жне тсінікті тжырым жасалан | Материал орытындыланан, аны тжырым жасалан | Материал орытындыланан, біра тжырым тым лкен, аны емес | Материал орытындылан-баан, тжырым жо |
| Кркемделуі, оларды апараттылыы | Апараттылы сапасы жоары | Апараттылыы бар, сапасы жасы | Апараттылыы жеткіліксіз | Апараттылыы жо |
| Рефератты рсімделуіні ойылан талаптара сйкестігі | Рефератты рсімделуі ойылан талаптара толы сйкес келеді | Рефератты рсімделуі ойылан талаптара толы сйкес келеді | Рефератты рсімдеуге ойылан негізгі талаптар саталан | Рефератты рсімдеуге ойылан негізгі талаптар саталмаан |
сынылатын дебиеттер:
Негізгі
1. Гигиена / Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА,2000.- С. 521-523.
2. Пивоваров Ю.П., Королик В.В., Зиневич Л.С. Гигиена и основы экологии человека. – М.:Изд. Центр «Академия,2004. – С. 342-351, 368-372.
Осымша
1. Алексеев С.В., Усенко В.Р. Гигиена труда , М.: Медицина, 1988. – С. 111-118, 167-176.
2. Руководство к практическим занятиям по гигиене труда: Учебное пособие /Под ред. В.Ф.Кириллова.- 2-е изд. – М.:Медицина,2001. – С.126-130, 163-171.
Баылау:
Сратар:
1. Инфрадыбыс:
Физическалы сипаттама.
Табии, ндірістік жне транспортты кздер.
Инфрадыбысты адам организміне сері.
Инфрадыбысты олайсыз серлерін алдын-алу.
2. Ультрадыбыс:
Физическалы сипаттама .
нерксіпте, ауылшаруашылыында, медицинада тменгі жне жоары жиіліктегі ультрадыбысты олдану.
Ультрадыбысты заымдаушы серіні механизмі. Жоары жиілікті жанасуды жнетменгі жиіліктегі ультрадыбысты жмысшылара сері.
Ультрадыбысты жаымсыз серлерін алдын-алу: ультрадыбысты нормалау, жеке ораныс заттары; жмысы алардаы медико-биологиялы скрининг, кезекті медициналы тексерулер, диспансеризация, сауытыру процедуралары.
3. Лазерлік сулелену, физикалы сипаттама, организмге сері, алдын-алу.
Таырып. ндірістік ортаны биологиялы факторлары жне олармен шаырылатын ауруларды алдын-алу. Ауылшаруашылыындаы ебек гигиенасыны негізігі мселелері, ауруларды алдын-алу. -2 саат
Масаты: Ауылшаруашылыындаы жмысшылара олайсыз факторларыны серімен жне аурулардыалдын-алумен таныстыру.