Ксіпкерлік мдениеті мні мен маынасы
Кіріспе
Ксіпкерлік мдениеті – ксіпкерлік сферада леуметтік нормалар мен ндылытар жйесін сатай отырып, іргелі аидалары мен тртіп лгілері жиынтыын пайдалану арылы экономикалы белсенділік формаларын сатап жмыс атару.
Ксіпкерлік мдениет ксіпкерлік ызметті йымдастыруды ажырамас блігі. Ол мдениетті жалпы тсініктеріне негізделеді жне онымен тыыз байланысты.
Мдениет – адамдарды нідірістік, оамды жне рухани ажеттіліктеріні жиынтыы.
Мдениет – бір затты не былысты жоары дегейі, жоары арында дамуы, дадысы.
Ксіпкерлік ызмет – тлаларды экономикалы бостандыыны ызметі. Біра та экономикалы бостанды сол ксіпкерлік ызметке атысты ержелер мен аидаларды орындамауын білдірмейді, керісінше мемлекетте бекітілген нормалара, задылытара сай ызмет атаруы ажет.
Ксіпкерлік мдениетті негізгі элементтеріне тмендегілер жатады.
- ксіпкерді зіне жктелген міндеттемелер мен жауапкершілікті атаруы;
- ксіпкерлік оны субъектісіні ызмет етуімен тыыз байланысты. Яни, зіні ызмет етуінде адалды таныту. Адамдара, ттынушылара, ріптестерге, мемлекетке шынайы, адал арым-атынас крсету – ксіпкерлік мдениетті тп тласы.
Ксіпкерлерді жалпы этикалы нормалармен, фирманы этикалы кодексін, бизнесті жргізуді жалпыа бірдей ережелерін, ксіби этиканы енгізетін жиынты элементтерді сатауы маызды. Сонымен атар, ксіпкерлерді жалпы мдениеттілік, трбиелік дегейі, оларды оамдаы дстрлер мен дадыларды сатауы, зады бизнес жргізуге ажетті білім дегейін мегеруі де маызды.
Ксіпкерлік мдениет ыты жне этикалы нормалар критерилері ретінде келесілерді енгізеді: мемлекетпен, оаммен, жмыскерлермен, ттынушылармен, ріптестермен, бсекелестермен жне баса да шаруашылы субъектілермен, сонымен атар, ксіпкерлікке жанама не тікелей сер ететін ызмет етуші ыты актілер, ережелер, нормалар, стандарттарды сатауы.
Ксіпкерлік мдениетті алыптасуы келесідей факторлармен айындалады:
- ркенниетті сырты ксіпкерлік орта;
- оамды жне мемлекеттік менталитет;
- оршаан ортаа байланысты ыты нормалар, ережелер, міндеттемелер;
- ксіпкерлерді жауапкершіліктері;
- ксіпкерді зі жне корпоративтік мдениет.
Ксіпкерлік мдениеті мні мен маынасы
Басару ебегі ндірістік ебек болып саналады. Басару ебегін ндірістік ебекпен салыстыруды мынадай белгілер бойынша жргізеді: ебек заты, тікелей масат пен ебек нтижесі, ебек ралы, ебек сипаты, оны мазмны. Басару ебегіні ндіріс ебегінен айырмашылыы ебек затыны згешелігінде. Басшы шін ебек заты – млімет, яни апараттарды жинап, деп, шешім шыару. Осы мліметтерді алмасу - басару ралы. Басшыны баыныштыларымен арым-атынасы апарат алу мен таратуды ерекше трі. Басару ебегіні масаты – жымны кш-жігерін йлестіру жне аыры жоспарланан нтижеге жетуге арналан іс-рекетті амтамасыз ету. Басару ебегі творчествалы сипатта болады, яни логикалы ой рекетін амтиды. Басару ебегіні мазмны – ндіріс процесіне ттастай жымды атыстыру.
Басшыны кнделікті жмысында айын емес болаша жадайында проблемаларды арастырып, отайлы шешім абылдауы оны кйзеліс жадайына кеп соуы ммкін. Сондытан басшы з энергиясын дрыс жмсай білуі шарт.
Болаша іс-рекетті жоспарлауды мні – іс-рекетті орындауды жолдары мен амалдарын ойластырып, ралдарын тадап, масата жетуді кздеу. зін -зі дрыс басара алатын адам табыса жететіні сзсіз. Ол шін дербес жмыс кніні тртібі, ксіпорын жмысыны жалпы тртібі, адамдарды зара алмастыру графигі, жеке творчесвалы жоспары жасалады. Дербес жмыс кніні тртібі жйелендірілген, яни жекелеген ызмет трлері ебек операцияларына блініп, жмыс уаытыны рылымы ойластырылады. Жмыс кні тртібіні негізгі міндеттері: бір жмыс кніндегі, аптадаы, ай ішіндегі басшылар мен мамандарды жмысын ретке келтіру, ксіпорын жмысыны ыратылыына ол жеткізу масатында ндірісті басаруды оперативтілігін арттыру. ажет болан жадайда ауырт кезедерге арналып жмыс кніні тртібі белгіленеді. Жеке творчествалы жоспара ндіріс техникалары мен технологияларын жетілідру, оны йымдастыру мен басару, ебек жадайын жасарту, осылайша тиімділікті арттыру жнінде наты шараларды жзеге асыру кзделеді. Ой ебегіні гигиенасы жніндегі сыныстарды маыздылары:
- ебек етуде атты шаршамау, біра зілісті жиілетпеу;
- демалыс уаытын дрыс пайдалану, уаыт тапшылыын болдырмау;
- жмысты йреншікті арынын адаалау (тездетпеу,баяулатпау);
- бір іспен тым за уаыт шылданбау;
- зерттеуді траты жргізу, байланысты збеу;
- жмысты маыздылыына кз жеткізгеннен кейін ана оан кірісу;
- тыныуа, таматануа, денсаулыа мн беру.
Жоспара сай жмысты орындалмауыны басты себебі кп жадайда уаытты дрыс блінбеуінде, яни масатты дрыс ойылмауы, міндеттер туралы наты тсінікті жне оларды шешу жолдарыны жотыы, зге жмыспен тым уестену, тиянатылыты болмауы, мліметті толы болмауы, оны кешігіп келуі, апарат тасынынан маыздысын іріктей алмау сияты кемшіліктерге жол беру. Сондытан басшы з ммкіндігін барынша пайдаланып, саналы трде йлестіріп, бігершілікке салынбау керек.