Тжірибелік жмыс
Жпа, ишемия, жарааттар, спелер, кйік, иммунды дерт ж.б.
| ан моноциттеріні , тіндік макрофагтарды, нейтрофилдерді, лимфоциттерді, фибробластарды, эндотелийді ж.б жасушаларды белсенденуі |
Жасушалардан «жауапты жедел кезеі» жне абыну днекерлеріні босап шыуы
ЦИТОКИНДЕР
( ИЛ – 1, ИЛ -6, ТЖФ –а, интерферон – ж.б.)
 
Жйелік сер жергілікті сер
( абыну)
|
| Жйкелік эндокриндік реттеуді, зат алмасуды, азалар мен жйелер ( гипоталамусты, гипоталамус – гипофиз – бйрек сті бездер жйесіні, иммунды жйені, ан тзу жйесіні, ан плазмасы, бауыр ж.б) ызметіні айтадан рылуы |
Ил-1 – интерлейкин-1, ИЛ-1 абылдаыштары организмні барлы жасушаларында бар.
ИЛ – 6 - интерлейкин - 6
ТЖФ –а - спе тіршілігін жоятын фактор - лфа
| № 2 тапсырма. | №2 сызбансаны зерттеу. «Жедел кезе жауабыны» негізгі серлері» | ||
| Гипоталамус | Дене ызуыны жоарылауы ( ызба) | ||
| Гипоталамус гипофиз – бйрек сті бездері жйесі | Кортиколиберин слденісіні жоарылауы – АКТГ глюкокортикоидтарды ( стресс) | ||
| Зат алмасу | Катаболизмні кшеюі, теріс азотты тепе –тедік, несеп арылы фосфаттар, сульфаттар, калий жне амин ышылдарын, креатинин жне несеп ышылын жоалту. Май, гликогенні ыдырауы, глюконеогенезді кшеюі. Энергияны ішкі айнар кзін пайдалану. | ||
| Иммунды жйе | Т жне В лимфоциттеріні белсенділенуі | ||
| ан плазмасы | - Калликреин – кинин, комплемент, ан ю, юа арсы жйелерді белсенділенуі - Диспротеинемия - Сиал ышылдарыны кбеюі ( гли-копротеидтерді рамблшектері) - ЭТЖ – жоарылауы | ||
| ан тзу жйесі ( сйек кемігі) | Нейтрофилдік лейкоцитоз Ретикулоцитоз | ||
| Нейтрофилдер | Лактоферинні шыуы анда темірді байланыстыру ( трансферин-нен,бактериялардан) гипосидеремия | ||
| Бауыр | «Жедел кезе жауабыны» глобулиндеріні тзілуіні кшеюі: фибриноген, С - серлі нруыз ( алыпты жадайда болмайды), А жне Р амилоидтар, гаптоглобин, церулоплазмин, орозо-мукоид, ферритин, антигемофилиялы глобулин, ан уюыны 11, 1Х факторлары, ан уюына арсы С жне $ нруыздарыны, антитромбин 111, плазминоген, а 2 – макроглобулинні ж.б.лыы 30 жуы). «Жедел кезе жауабыны» глобулиндеріні ызметі: . антиоксидантты ( церулоплазмин, амилоид, гаптоглобин, С - серлі нруыз, транскобаламин, а2 – макроглобулин) . микробтара арсы ( с - серлі нруыз, лактоферрин, комплемент факторлары). Олар темір жне цинкті тінге тсуін азайтады --- бактерияларды сіп - нуі . гемостаза атысуы ( ан йытыш жне уюа арсы факторлар). | ||
| №3 тапсырма. | Егеуйрытарды дене ызуына жіті озалтпаулы стресті сері. |
Егеуйрытарда стресті лгісін ртрлі ыпалдар арылы алуа болады: озалтпау, гипоксия, оршаан ортаны жоары жне тмен температурасы, ауырулы тітіркендіру, ашыу, оташылды сер, физикалы кштеме ж.б. озалтпаулы стресс егеуйрытарда оларды атты байлап тастау арылы туындатылады. Осы масатпен егейрыты корнцагпен стап алып, эфир наркозы арылы йытатады, сонан со оны аятарынан 30 минт бойы татайшаа мытап байлап тастайды. Байлааннан со дереу, 15 жне 30 минттен со егеуйрыты тік ішегіндегі ызуды лшейді. Алынан нтижелерді салыстырады жне стрессті егеуйрыты дене ызуына сері тралы орытынды жасалады. Алынан нтижелерді тсіндіреді.
№ 4 тапсырма Калликреин -кинин жйесі жне комплемент жйес серленуіні патогенездік сызбансасын растыру.
№ 5 тапсырма. Жалпы адаптациялы синдромны патогенездік сызбансасын растыру
№ 6 тапсырма. Есепті шешу
28 жастаы ер адамны жол апаты серінен ая-олдарында кптеген сынытар, денесі соылан. Стационара апаттан со бір сааттан со ауыр халде келінді: есі кіресілі-шыасылы, бозаран, «суы» жабыса терге шыланан, кз арашытарыны жарыа реакциясы лсіз, тынысы сирек, беткей, жрек соысы лсіреген, пульсі ре аныталады, 60/40 мм с.б., сырта немесе ішке ансырау белгілері жо..
1. Жараатты серінен науаста андай жадай дамыды? Науас оны дамуыны ай сатысында?
2. Аталан науаста бл жадайды рі арай дамуыны ммкіндік болжамдары андай?
3. Науастаы анайналымды жне тынысты бзылыстарды патогенезі андай?
4. Науасты бл жадайдан шыару шін ттенше емдеуді андай дісін жргізуге болады?
ДЕБИЕТТЕР
Негізгі
1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 80-89, 115-130.
2. .Н.Нрмхамбетлы. Клиникалы патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С.60-79.
3. Патофизиология в таблицах и схемах под/ред. А.Н.Нурмухамбетова. Алматы: - 2004, С. 230 - 234.
4. Патологическая физиология: Учебник п/р Н.Н.Зайко и Ю.В.Быця. – 2-е изд. – М.: МЕДпресс-информ, 2004. – С.442-447, 564-568.
5. Патологическая физиология под/ред. А.Д.Адо, М.А.Адо, В.И.Пыцкого, Г.В.Порядина, Ю.А. Владимирова. М.: Триада-Х.-2002, С.48- 70.
6. Патологиялы физиология бойынша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова – Алматы.: изд-во «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 81 -96
осымша
7. Патофизиология под/ред. П.Ф.Литвицкого. М.: «ГОЭТАР-мед». Т.1 , 2003, с.689 - 721.
8. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга.-Томск: Том.ун-та, 2001, С.90 – 101, 444 – 446, 465 - 467
9. Нурмухамбетов А.Н. Стресс и его роль в адаптации организма и развитии заболеваний. Учебно-методическое пособие. Алматы, 1998. – 23 с.
10. Пшенникова М.Г. Феномен стресса. Эмоциональный стресс и его роль в патологии//Пат.физиол. и экспер. Терапия.-2000.-№ 2.-С.24-31; № 3.-С.20-26.
11. Селье Г. Очерки об адаптационном синдроме. М.: Медгиз, 1960.- 254 с.
12. Селье Г. Стресс без дистресса. М.: Прогресс, 1982.- 125 с.
13. Останин А.А., Черных Е.Р. Эффективность цитокинотерапии Ронколейкином в комплексном лечении хирургических инфекций. СПб: издательство СПб университета, 2002, 28 с.
14. http://www.rekicen.ru/php/content.php?group=1&id=400. 2000 г. Отчет о применении «Рекицена – РД» у пациентов с часто рецидивирующими воспалительными процессами различной локализации.
БАЫЛАУ
(тест тапсырмаларын орындау)
1. «Жауапты жедел кезеіні» патогенезінде маызы бар (4)
A) жауапты жедел кезеіднекерлеріні (цитокиндерді) жйелік сері
B) жауапты жедел кезеіднекерлеріні жергілікті сері
C) гипоталамус-гипофиза-бйрек сті безі жйесіні белсенділенуі (стресс)
D) АКТГ слденісіні жоарылауы
E) глюкокортикоидтар слденісіні жоарылауы
2. «Жауапты жедел кезеіні» днекерлері (4)
A) интерлейкин – 1
B) интерлейкин – 6
C) спелерді тіршілігін жоятын жайт (ТЖЖ)
D) интерферон-
E) гистамин
F) арилсульфатаза
3. Жедел кезені нруыздарыны ызметтері (4)
A) МАТ белсенділеу
B) антиоксидантты
C) микроба арсы
D) фагоцитозды белсенділеу
E) организм шін ауіпті тіндік протеазаларды ыдырату
4. «Жедел кезе жауабыны» ммкіндік жаымсыз салдарлары (5)
A) жйелік абынулы жауап
B) сілейме
C) жедел кезе нруыздары тзілуіні белсенділенуі
D) миокардты жиырылулы ызметіні тмендеуі
E) кп азалы жеткіліксіздік
5. Жйелік абынулы жауап синдромыны клиникалы нышандары (4)
A) дене температурасы 380 жоары немесе 360 тмен
B) жрек жиырылуыны саны минтіне 90-нан жоары
C) тыныс жиілігі 20 кп немесе артериялы гипокапния 32 мм рт.ст аз
D) лейкоцитоз 12 х 109 /л арты немесе лейкопения 4х109 /л тмен немесе лейкоциттерді жетілмеген трлеріні 10% арты болуы
E) дене температурасы 370
6. Жалпы адаптациялы синдром сатыларыны бірізділігі
A) тзімділік – алжырау – рей
B) рей – тзімділік – алжырау
C) тзімділік – рей – алжырау
D) рей - алжырау -тзімділік
7. Стресс-дамытатын жйеге жатады (4)
A) симпатикалы-адреналды жйе
B) гипоталамус
C) гипофиз
D) бйрек сті бездеріні ыртысы
E) ГАМК-ергиялы жйе
8. Стресс-шектейтін жйеге жатады (4)
A) симпатикалы-адреналды жйе
B) ГАМК-ергиялы жйе
C) антиоксидантты жйе
D) апыйын-ергиялы жйе
E) серотонин-ергиялы жйе
9. Стресс алыптасуы кезінде патогенездік тізбектер осылуыны бірізділігі :
A) организмге стрессорды сері гипофизді алдыы блігіні АКТГ слденісіні кшеюі гипоталамуста кортиколиберин ндірілуіні белсенділенуі ана глюкокортикоидтарды шыарылуы глюкокортикоидтарды нысана жасушалара сері
В) организмге стрессорды сері гипоталамуста кортиколиберин ндірілуіні белсенділенуі гипофизді алдыы блігіні АКТГ слденісіні кшеюі ана глюкокортикоидтарды шыарылуы глюкокортикоидтарды нысана жасушалара сері
10. Жалпы адаптациялы синдромны сілейме кезеіне тн (4)
A) гипотензия
B) гипотермия
C) гипертензия
D) гипогликемия
E) адинамия
11. Жалпы адаптациялы синдромны сілеймеге арсы кезеіне тн (4)
А) гипергликемия
В)гипоталамус-гипофиз-бйрек сті бездері жйесіні белсенділенуі
С)глюкокортикоидтарды артытыы
Д) гипертензия
Е) бйрек сті бездеріні ыртысы ызметіні алжырауы
12. Жалпы адаптациялы синдромны тзімділік сатысына тн (3)
A) бйрек сті безі ыртысыны гиперплазиясы
B) анда АКТГ дегейіні тмендеуі
C) анда глюкокортикоидтарды тмен дегейі
D) глюконеогенезді кшеюі
Е) глюкокортикоидтар слденісіні жоарылауы
13.Стресс кезінде бейнаты тзімділікті жоарылауы байланысты (3)
A) ажым орларын жмылдыру жне айтадан блуге
B) ионды сораптар жмысыны уаты жне тратылыыны жоарылауына
C) жасушалы мембраналарды тратануына
D) симпатикалы-адреналды жйені белсенділігі тмендеуіне
Е) фагоцитозды белсенділенуіне
14 . за стресті аса тн салдарлары (4)
A) бйрек сті бездері ыртыс абатыны гипо- жне дистрофиясы
B) иммунитетті гуморалды жне жасушалы буындарыны тежелуі
C) асазан жне ішекті шырышты абыыны жала жарасы
D) аденогипофизді гипертрофиясы
E) артериялы гипертензия
15. Дезадаптациялы аурулара жатады (3)
A) артериялы гипертензия
B) дизентерия
C) ЖИА
D) асазанны ойы жара ауруы
E) пневмония
16. Жараатты сілейме патогенезіні негізгі тізбектері (3)
A) гиповолемия
B) ауырулы тітіркену
C) жректі жиырылулы ызметіні тмендеуі
D) жрек ырасыздыы
E) токсемия
F) аллергиялы серленісті анафилаксиялы
17. Сілейме кезінде анны ора дерттік жиналуы басымыра байалады (1)
A) сйек кемігінде
B) жректе
C) ая ан тамырларында
D) кпеде
E) іш уысы азаларында
18. Сілейме кезінде А дегейіні демелі тмендеуі байланысты (4)
A) анны ора дерттік жиналуына
B) тегісеттік жасушаларды миолизіне
C) жрек шыарылымыны азаюына
D) ылтамыралдылы ысыш межеуатыны жоалуына
E) резистивтік ан тамырларыны жиырылуына
19. Кома патогенезінде маызы бар (4)
A) мый нейрондары гипоксиясы жне ажым тапшылыыны
B) уыттануды
C) ышылды-сілтілік йлесімдікті бзылуы
D) электролиттік гомеостазды бзылуы
E) гемдік-энцефалиялы тосауыл бтіндігіні саталуы
20.Кома кезінде ОЖЖ ызметі бзылыстары дамуыны бірізділігі
A) психикалы мазасыздану, сана-сезімні шатасуы, ессіздену, сана-сезімні тере жоалуы
B) сана-сезімні тере жоалуы, ессіздену, сана-сезімні шатасуы, психикалы мазасыздану
C) сана-сезімні шатасуы, сана-сезімні тере жоалуы, ессіздену, психикалы мазасыздану
D) психикалы мазасыздану, ессіздену, сана-сезімні шатасуы, сана-сезімні тере жоалуы
E) сана-сезімні тере жоалуы, сана-сезімні шатасуы, ессіздену, психикалы мазасыздану