Таырып. НРУЫЗ ЖНЕ МАЙ АЛМАСУЛАРЫНЫ БЗЫЛЫСТАРЫ. АШЫУ
Сабаты масаты:
· Нруыз жне май алмасуы бзылыстарыны біртектес трлерін мегеру
· дебиеттер жне internet кздерімен жмыс істеу дады алыптастыру
· Материалды ысаша мазмндап, таырыпты дайындаанда е маыздысын анытауды алыптастыру
· Таырыпты ысаша баяндауды жне эссе жазу барысында маыздысын айындауды йрену дады алыптастыру.
- ылыми конференциялара атысу дады алыптастыру
· Май жне нруыз алмасуыны бзылысына байланысты есептерді патофизиологиялы талдау жасауа дады алыптастыру.
Оыту міндеттері:
· нруыз алмасуы бзылыстарыны этиологиясы мен патогенезін зерттеу
· май алмасуы бзылыстарыны этиологиясы мен патогенезін зерттеу
· семіруді кптеген ауруларды ауіп-атер жайты екендігін крсету
· ашыуды этиологиясын, патогенезін, организм шін маызын зерттеу
· дебиеттер жне internet кздерімен жмыс істеуд йрену
· эссе растырып йрену
· Конференциялара атысу дадысын игеру
Таырыпты негізгі сратары:
1. Нруыз тзілуі мен ыдырауыны бзылыстары, себептері, патогенезі, салдарлары. О жне теріс азотты тепе-тедік.
2. Аминышылдары алмасуыны бзылыстары. анны аминышылды рамыны бзылыстары; гипераминоацидемия.
3. Нруыз алмасуыны соы кезедеріні бзылыстары, зрнсілді тзілуі. Гиперазотемия, анытамасы, патогенезі бойынша трлері.
4. ан плазмасы нруызды рамыны бзылыстары: гипер-, гипо-, жне диспротеинемиялар; парапротеинемия. ан плазмасы нруыздарыны тасымалды ызметіні бзылыстары.
5. Подаграны этиологиясы мен патогенезі. Балаларда пуринді негіздер алмасуы бзылыстарыны ерекшеліктері.
6. Майларды тааммен тсуіні, асазан-ішек жолдарында орытылуы мен сіірілуіні бзылыстары, себептері, салдарлары.
7. Гиперлипидемиялар, трлері, даму тетіктері. Холестерин мен фосфолипидтер алмасуыны бзылыстары. Гиперхолестеринемия
8. Майларды аралы алмасуыны бзылыстары. Кетоз туралы тсінік, патогенездік факторлары.
9. Семіру, трлері, патогенезі. Арытау жне кахексия, себептері, даму тетіктері.
10. Балаларда май алмасуыны тым уатын бзылыстары.
11. Ашыу, трлері, себептері, ашыу кезедері. Ашыуды ркезедерінде физиологиялы жйелер ызметтері мен зат алмасулары згерістері.
12. Нруызды-калориялы жеткіліксіздік, себептері, патогенезі, организм шін маызы.
13. Емдік ашыуды патофизиологиялы негіздері
14. Вегетариандыты патофизиологиялы негіздері
Оыту мен саба жргізуді тсілдері:
· №№ 1-8 сратар бойынша пікірталас
· №№ 9-14 сратар бойынша студенттер дайындаан эсселер бойынша конференция
· Семіру мен ашыу мселелері бойынша тыдалан хабарламаларды талылап, пікірлеу.
Баылау тсілдері:
Ауызша срау, есептерді жауаптарын тексеру, тесттілеу.
ТЖІРИБЕЛІК САБА
Тапсырма. Есепті шешу
1есеп.15 жастаы жасспірім Н., жктеме тскенде кшейетін жрек аймаындаы мезгіл-мезгіл ауру сезіміне шаымданады. Ангиографиялы зерттеу нтижесінде тждік артерия саылауыны тарылуы аныталды. арап тексергенде: саусатарында блшыет сіірлері бойымен тыыз, сарыш, аса лкен емес тмпешік аныталады (сіірлік ксантома). ан сарысуында ТТЛП млшері артан. осымша арнайы лимфоциттерге тексеру жргізгенде ТТЛП рецепторларыны азайандыы аныталды.
Сратар:
1. Науаста гиперлипопротеинемияны ай трі бар?
2. Атеросклероз жне миокард инфарктіні даму аупі бар ма? Егер бар болса, онда себебі не?
3. Табылан патологияда тымуалаушылыты маызы бар ма?
№2 тапсырма. Конференцияда баяндау
ДЕБИЕТТЕР
Негізгі
1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. – Алматы; РПО «Кітап», 2007. – С. 139 – 166, 227-237
2. .Н.Нрмхамбетлы. Клиникалы патофизиология.-Алматы; «Эверо», 2010.-С. 172-181
3. Патофизиология для внеаудиторной самостоятельной работы студентов //Под ред. Ударцевой Т.П. – Алматы:КазНМУ им. С.Д.Асфендиярова, 2006. – С. 139 – 156.
4. Патологическая физиология п/р Н.Н. Зайко, Ю.В.Быця. – М.: «Медпресс – информ», 2004. – С. 269 – 288, 311- 324.
5. Патологическая физиология п/р А.Д.Адо, М.А. Адо, В.И. Пыцкого, Г.В. Порядина, Ю.А. Владимирова. – М.: «Триада-Х», 2000. – С. 210-224.
6. Патологиялы физиология боинша сынамалы тапсырмалар // азак тіліне аударан М.Б.Байбрі, редакциялаан Т.П.Ударцева, Н.Н.Рыспекова. – Алматы.: «Эффект», азМУ, 2007.- Б. 174 – 188, 214 – 221
осымша
7. Патологическая физиология п/р В.В Новицкого и Е.Д. Гольдберга. – Томск: «Изд-во Том. Ун-та», 2001. - С. 293 - 314.
8. Литвицкий П.Ф. Патофизиология.- т.1, М.: «ГЭОТАР-МЕД», 2003. - С. 301 – 326.
9. Клиническая биохимия. Маршалл В. Дж./ Пер. с англ. – М. СПб.: «Издательство Бином» - «Невский Диалект», 2000, с. 24 – 47, с. 212 – 260, с. 301 – 307.
10. Гринстейн Б., Гринстейн А. Наглядная биохимия. Пер. с англ. – М.: «ГЭОТАР МЕДИЦИНА», 2000. – 119 с.
11. Патофизиология в рисунках, таблицах и схемах п/р В.А. Фролова, Г.А. Дроздовской, Д.П. Билибина. – М.: «Медицинское информационное агенство», 2003. – 392 с.
12. Патологическая физиология п/р А.И. Воложина, т.1, М.: «Медицина», 1995. - С. 286 – 294; С. 313 - 325.
13. Долгих В.Т. Патофизиология обмена веществ. Н. Новгород: «НГМА», 2002. – 152 с.
14. Аблаев Н.Р. Биохимия в схемах и рисунках. Второе издание – Алматы: Издательский дом «Наука и жизнь», 2005. – С. 4 –67; 138 – 180.
15. Жангелова М.Б., Плешкова С.М. Клинические лабораторные исследования (референс диапазоны).Учебное пособие для студентов, интернов и ординаторов. Алматы, 2005.–26с.
16. Брэгг П.С. Чудо голодания.- Екатеринбург, 1991
17. Николаев Ю.С. Голодание ради здоровья.- М.Россия. -1988
18. Бенджамен Г. Популярный справочник естественного лечения «Вегетарианство – здоровье физическое и духовное. М. Педагогика, пресса, 1994
19. БМЭ, т.4 с.158-160, т. 6, с.875-879, т.17 с. 215-221.
ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫ ОРЫНДАУ
1. Жасушада нруыз тзілуіні тмендеуі байланысты болуы ммкін (4)
A) тектік мутациялара
B) алмастырылмайтын амин ышылдарыны тапшылыына
C) полисомалар млшеріні азаюына
D) транскрипция жне трансляция рдістеріні бзылуына
E) су жайтыны артытыына
2. Нруыз ыдырауы кшейеді (4)
A) ызба кезінде
B) анаболизмдік стероидтарды абылдаанда
C) гипоксия кезінде
D) атерлі спелерде
E) ауыр жарааттананда
3. Сйкестікке келтірііз:
1) о азотты тепе-тедік (3)
2) теріс азотты тепе-тедік (3)
A) организм суі
B) жктілік
C) ашыу
D) спелік кахексия
E) нруыз тзілуі оны ыдырау рдісінен басым болады
F) нруыз ыдырауы оны тзілу рдісінен басым болады
4. Теріс азотты тепе-тедікті салдарына жатады (5)
A) организм тзімділігіні тмендеуі
B) организм тзімділігіні жоарылауы
C) балаларда суді тоталуы
D) сырты ортаны заымдаушы серіне организм бейімделуіні бзылуы
E) ішкі азаларды дистрофиясы
F) гипопротеинемия
5. Сйкестікті тап:
1)наыз гиперпротеинемия (2)
2) салыстырмалы гиперпротеинемия (3)
A) антиденелер тзілуіні жоарылауы
B) миеломды ауру
C) сусыздану
D) ан оюлануы
E) толастамайтын су
6. Гипопротеинемияны себептері (4)
A) за уаыт сумен толы ашыу
B) бауыр аурулары
C) нефрозды синдром
D) ауымды кйік
E) анны оюлануы
7. Гипопротеинемия абаттасады (4)
A) анны онкотикалы ысымыны тмендеуімен
B) анда гормондарды бос бліктеріні млшері тмендеуімен
C) плазма нруыздарыны тасымалдау ызметіні бзылуымен
D) анда гормондарды бос бліктеріні млшері жоарылауымен
E) ісінулер дамуымен
8Диспротеинемия – бл (1)
A) анда нруыздар млшеріні кбеюі
B) анда нруыздар млшеріні азаюы
C) анны нруызды блшектеріні араатынасыны згеруі
D) анда ауытыан нруыздарды пайда болуы
E) анны кейбір нруызды блшегіні болмауы
9. Парапротеидерге жатады (2)
A) сапасы згерген гамма-глобулиндер
B) альбуминдер
C) альфа-глобулиндер
D) пропердин
E) криоглобулиндер
10. Бгелулік гиперазотемияны патогенезі байланысты (1)
A) мочевина тзілуіні жоарылауына
B) организмге нруыздарды арты тсуіне
C) организмде нруыздар ыдырауыны лаюына
D) организмде нруыздар тзілуіні жоарылауына
E) бйрек ызметіні жеткіліксіздігіне
11. ндірілулік гиперазотемияны патогенезі байланысты (2)
A) бйрек ызметіні бзылуына
B) нруыздар ыдырауыны кшеюіне
C) нруыздар тзілуіні жоарылауына
D) бауыр ызметіні бзылуына
12.Подаграны патогенезінде маызы бар (4)
b) бйректе ацидогенез тмендеуіні
c) несеп ышылы тзілуі жоарылауыны
d) несеп ышылы шыарылуы азаюыны
e) несеп ышылы алмасуы ферменттеріні тектік аауыны
f) заа созылан гиперурикемияны
13. Таам мзірінде липидтер тапшылыы келеді (2)
A) суда еритін витаминдерді гиповитаминозына
B) алмастырылмайтын кп аныпаан май ышылдарыны тапшылыына
C) простагландиндер мен лейкотриендер тзілуіні бзылуына
D) кетоза
E) семіруге
14. Ауатты гиперлипидемияны патогенезі байланысты (1)
A) ордан майды кп шыуына
B) тааммен майды кп тсуіне
C) майды аннан тінге туіні тоталуына
D) гипоальбуминемияа
Е) анда липопротеидлипазаны тмен белсенділігіне
15. Тасымалды гиперлипидемияны патогенезінде маыздысы (1)
A) организмге майды тааммен арты тсуі
B) гипоальбуминемия
C) анда гепарин млшеріні азаюы
D) ордан майды кп шыуы
E) майды ішекте сіірілуіні бзылуы
16. Бгелулік гиперлипидемия дамуыны тетігінде маызы бар (2)
A) ан липопротеидлипазасыны тмен белсенділігіні
B) альбуминдер мен гепарин тапшылыыны
C) майды тааммен арты тсуіні
D) ордан майды кп шыуыны
E) холецистокинин мен секретинні тапшылыы
17. Гиперхиломикронемия белсенділігіні тмендеуіне байланысты болуы ммкін (1)
A) липопротеиндік липазаны
B) ЛХАТ-ты (лецитин – холестеринацилтрансферазаны)
C) А2 фосфолипазыны
D) ГМГ-КоА-редуктазаны (гидроксил-глютарил-КоА -ны)
18. Бауырды майлы сібеленуіне септеседі (4)
A) бауырда триацилглицериндер тзілуіні жоарылауы
B) бауыра липидтерді тасымалдаушы трлері тсуіні жоарылауы
C) бауырда липопротеидтер тзілуіні тмендеуі
D) бауырда май ышылдары тотыуыны тмендеуі
E) бауырда фосфолипидтер тзілуіні жоарылауы
19. Гиперкетонемия пайда болуына септеседі (3)
A) липолизді белсенділенуі
B) тіндерде кетонды денелер пайдаланылуыны тмендеуі
C) Кребс оралымында тотыуды тмендеуі
D) липогенезді белсенділенуі
E) организмдегі о азотты тепе-тедік
20. Кетозды салдарлары (4)
A) метаболизмдік ацидоз
B) аутоуыттану
C) тіндік тынысты лсіреуі
D) газды ацидоз
E) гипергликемия
F) кома
№ 11 таырып.ГИПОКСИЯ
Сабаты масаты:
· Гипоксияны ртріні этиологиясы мен патогенезін мегеру
· Теориялы материалды білімін гипоксия дамуымен байланысты лілеу жне клиникалы
жадайларды патофизиологиялы сараптаанда олдану
· Таырып сратары бойынша пікірсайыс жргізу дадыларын алыптастыру
- Гипоксияны лгілеу барысында жануарлармен жмыс істеуде тжірибелік дадыны алыптастыру
· Тжірибе жасаанда Р ДСМ № 442 жне 575 бйрытарыны негізгі аидаларын олдану
Оыту міндеттері:
· гипоксияны жіктелуін, эндогенді жне экзогенді гипоксияны этиологиясы мен патогенезін зерттеу, организмні гипоксияа жедел жне за мерзімді бейімделуіні тетіктерін зерттеу
· Таырыпты талдаанда медициналы атаусздерді олдануды йрену жне пікірсайыс жргізу дадыларын мегеру
· Теориялы білімді ситуациялы есептерді шыаранда олдана білу
· экзогенді жне гемдік гипоксияны лгісінде, оны кріністерін зерттеу
Таырыпты негізгі сратары:
1. Гипоксия, анытамасы, жіктелуі (экзогенді нормо жне гипобариялы, тынысты, анайналымды, гемдік, тіндік, субстратты, зорыулы, аралас).
2. Гипоксияны жекелеген трлеріні этиологиясы жне патогенезі.
3. Гипоксия кезінде зат алмасу жне физиологиялы жйелер ызметіні бзылыстары.
4. Гипоксия кезіндегі тегерулік серленістер (жедел жне за мерзімдік).
5. ры жне жаа туыландарды жіті жне созылмалы гипоксиясы.
6. Гипоксиялы жадайларды алдын алу жне емдеуді патофизиологиялы негіздері
Оыту мен саба жргізуді тсілдері:
Пікірталас, аз топтарды жмыс жасау – тжірибелер орындау, хаттамалар толтыру, нтижелерін талылау, ситуациялы есептер шыару.
Баылау тсілдері:
Ауызша срау, ситуациялы есептерді, лгілеу жадайларыны орытындысын, кетелерді толтырылуын тексеру