Интернет жйесіне атынасу технологиялары. DSL, ISDN технологиялары

DSL-технологиялары

 

арапайым телефон тек тменгі жиіліктегі желілерді олданады. Егер ”телефонды” жіішке жолыны орнына кеірек жолды олданса, телефон сымы едуір кп апарат жібере алады. ткізу жолы немесе ткізу жолыны ені - ткізу каналы жиіліктеріні диапазонындаы е жоары жиілік пен е тменгі жиілікті арасындаы айырымы. Телефон желісі арылы сигналды жіберуді аналогты трі 300 Гц-тен 3,4 кГц-ке дейінгі диапазонды алады. Цифрлы сигнал лкендеу диапазонды талап етеді. Жіберу жылдамдыы скен сайын, жиіліктер диапазоны да су керек. Сондытан, «ткізу жолы» терминімен компьютер желісімен мліметтерді жіберу жылдамдыыны жоары

шекарасы белгіленеді. «Кежолды атынас» термині арна апарат жіберу шін кеейтілген жиіліктер жолын береді дегенді білдіреді. Апаратты жіберуді жоары жылдамдыы ке жолды пайдаланан кезде бірнеше сигал бір арнаны бойымен, біра ртрлі жиіліктерде параллельді жіберілу ммкіндігіне байланысты. йткені, уаыт бірлігінде апаратты мол клемі жіберіледі. Арнаны бірнеше блікке бліп, сигналдарды жіберу мультиплексорлау деп аталады.

 

«Таржолды атынас» терминімен дауысты жіберуге жеткілікті арна тсіндіріледі. Кейде «кежолды емес атынас» термині кездеседі. Ол арнамен мліметтерді жіберу жылдамдыы 64 Кбит/с-тан кем екендігін білдіреді.

 

Телефон желісін цифрлы мліметтерді жоары жылдамдыта жіберу шін олдануа ммкіндік беретін технологияларды бірі DSL. DSL аббревиатурасы - «Digital Subscriber Line». Бл технология телефонмен сйлесуге кедергі жасамай, мліметтерді жіберуге жоары жиіліктерді олдануа ммкіндік жасайды.

 

DSL-технологиясы кмегімен бір уаытта Интернетпен жмыс істеу жне телефонмен пайдалануа болады. арапайым модемге араанда, DSL-осылу жылдамдыы едуір жоары. DSL шін жаадан сымдар жргізу керек емес, йткені телефон желісіні рылылары пайдаланылады.

 

Асимметриялы DSL (ADSL)

 

Интернетпен жмыс кезінде апаратты негізгі аыны Желіден пайдаланушыа теді. Желіге апаратты едуір аз клемі жіберіледі. Мысалы, сіз Web-беттерді араан кезде, кішігірім запрос жібересіз, ал желіден мтін ана емес, сонымен атар суреттерді де абылдайсыз. Яни, апарат алмасу ассиметриялы болып келеді. Бндай трафикті жіберу шін ассиметриялы арна керек.

 

ADSL (Asymmetrical Digital Subscriber Line) немесе ассиметриялы DSL

 

пайдаланушыа мліметтерді жоары жылдамдыпен жіберуге ммкіндік береді, сондай-а пайдаланушыдан Желіге келген сигнал Желіден пайдаланушыа келген сигнала араанда тменгі жиіліктерде жіберіледі.

 

Е жаа технологияларды пайдалануа байланысты ADSL бойынша апаратты жіберу жылдамдыы баса атынас трлерімен салыстыранда те жоары: 8 Мбит/с абонентке баытталанда, 1 Мбит/с абоненттен желіге баытталанда. Жоары жылдамды Web-сайттармен, мультимедиа-апаратпен ыайлы жмыс істеуге, лкен файлдарды жылдам тасымалдауа жне интерактивті осымшаларды толы пайдалануа ммкіндік жасайды.

 

ADSL артышылыы болып орнатылуыны жеілдігі табылады: пайдаланушы мен телефон компаниясын бірімен-бірін осатын брыннан бар телефон кабеліні сымдары олданылады. ADSL Интернетке немі атынасты амтамасыз еткенні зінде ADSL пайдаланушылары ткізу жолын баса абоненттермен бліспейді. Біра ADSL кемшіліктері де бар, е алдыысы – алыстыты шектелуі. ADSL-технологиясын олданан кезде кері баытта апаратты жіберу жылдамдыы ара ашытыа байланысты болады. Егер абонентке баытталан апаратты 3 км ашытыта 8 Мбит/с жылдамдыпен алуа болса, 5 км ашытыта – тек 1,5 Мбит/с.

 

Пайдаланушы ДК-і ADSL-модемге осылады. ADSL-модемі жмысыны принципі 24 кГц-тен 1100 кГц-ке дейінгі жиіліктер диапазоны райсысына виртуалды модем бекітілетін 4000-герцтік жолдара блінетіндігіне негізделген. Соан байланысты виртуалды модемдерді райсысы з жиідіктер диапазонымен жмыс істейді.

 

ADSL-модемі жиілікті айырыма осылады. Жиілікті айырым (немесе сплиттер) кдімгі телефон байланысыны тменгіжиілікті сигналы мен жоарыжиілікті ADSL-сигналын айыратын тменгі жиіліктерді фильтрі болып табылады.Жиілікті айырым ш яшыа ие блок трінде жмыс істейді: біреуі - ADSL-модем осылуы шін, екіншісі – телефон рылылары осылуы шін, шіншісі – ADSL желісіні осылуы шін. Жиілікті айырым бір желіге телефонды да, компьютерді де осуа

Ммкінік береді. Телефон станциясындаы дл сондай жиілікті айырым абоненттік сымны баса жаында жоары жне тменгіжиілікті сигналдарды бледі.

 

Дыбысты сигнал телефонды желіге, ал цифрлы сигнал DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) атынас мультиплексоріне баытталады. Бдан провайдер желісі арылы Интернетке теді.

 

атынас мультиплексоры –барлыDSL-абоненттерін бір жоарыжылдамдыты желігеосатын, телефон компаниясыны имаратында орнатылан механизм.

 

ADSL – экономды технология. арапайым жадайда аналогты ткізу абілеті бар блінген арнаа араанда, желі пайдаланушы арзан тседі.

 

ISDN-технологиясы

 

Блінген телефонды желі – екі абонентті немі осатын телефонды байланыс желісі.Блінген желіні едуір таралан технологиясы болып ISDN (Integrated Services Digital Network) табылады. ISDN – апаратты жіберуді цифрлы тріні стандарты. ISDN-желісіні негізгі компоненті - 64 Кбит/с ткізу абілеттілігі бар бірбаытталан bearer-арнасы немесе В-арна. Бл арнамен цифрлы апарат жіберіле алады. ткізу жолын кеейту шін В-арналар екі-екіден топтасады да, арналар тобына апарат алмасуды басаратын D-арнасы (16 Кбит/с) осылады. Апарат алмасу кдімгі мыс сымны кмегімен атарылады. Модемні орнына ISDN-адаптерді орнатан пайдаланушылар 128 Кбит/с дейін баратын жылдамдытаы Интернетке ол жеткізе алады.

 

ISDN-адаптерлерін кейде ISDN-модемдері деп атайды. Бл терминді дрыс деуге болмайды, йткені ISDN-адаптерлер модуляция жне демодуляция функцияларын атармайды, ISDN-желісі алдынан-а цифрлы болып табылан. ISDN-арнасын телефон компаниясы береді. ISDN-желісімен телефонмен сйлесу жне сол уаытта Интернетке апарт жіберуге болады.

 

Тменде ртрлі технологиялар бойынша Интернетке атынасуды максималды жылдамдытары келтірілген.

 

атынасу технологиясы	Максималды жылдамды
Коммутируемая телефонная линия	56 Кбит/с
ISDN	128 Кбит/с
Кабельді телевидение	36 Мбит/с
ADSL 2	1 Мбит/с (запрос), 10 Мбит/с (ответ)
2,4 ГГц диапзонындаы радиоарна	До 54 Мбит/с
Серікті атынас	Жйеге байланысты бірнеше Мбит/с
Т1	1,544 Мбит/с
ТЗ	44,74 Мбит/с
GSM-data	9,6 Кбит/с
GPRS	160 Кбит/с (теоретикалы максимум)
UMTS	2,048 Мбит/с

 

Баылау сратары:

1.DSL – технологиясымен апаратты жіберуді ерекшелігі неде?

2.ISDN– технологиясымен апаратты жіберуді ерекшелігі неде?

3.ADSL – технологиясымен апаратты жіберуді ерекшелігі неде?

4. ISDN жне DSL технологияларын олдану шін андай рылы ажет?

 

Дріс 4-5.

Желіге осылу. Локальді сымды жйеде деректер алмасу жне байланыс аидалары. Ethernet технологиясы жне олжетімділік дегейлерін ру.

 

Бізге алуан трлі ызметтер крсететін желілерді кптеген трлері бар. Бір кн бойында адамдар телефонмен сйлеседі, теледидардан шоу креді, радио тыдайды, Интернеттен бірдее іздейді немесе тіпті баса елдегі серіктесімен бейнеойындарды да ойнайды. Желілер адамдар мен рылыларды лемні ай шетінде боландыына арамастан байланыстырады. Адамдар Желілерді алай жмыс істейтінін жне ол болмаса не болатынын ойламай пайдалана береді.

Екі компьютерден ралан арапайым желілерден бастап миллион рылыларды біріктіретін жйелерге дейін, кез келген лшемдегі желілер болады. Шаын офистерде, йлерде немесе й офистерінде рылан желілер ысаша SOHO деп аталады. SOHO желілері бірнеше локальді компьютерлерге ресурстаа орта олжетімділікті амтамасыз етеді, мысалы, принтер, жаттар, кріністер жне музыка.

Ірі корпоративтік желілер жарнама масатында, німді сату шін, шыын материалдарына тапсырыс беру шін жне сатып алушылармен арым-атынас шін пайдаланылады. Желілік байланыс деректер алмасуды дстрлі дістеріне араанда тиімді рі арзан, мысала, почта немесе халыаралаы телефон оыраулары. Желілерді кмегімен мліметтермен жылдам алмасуа болады (мысалы, электронды почта хабарламаларымен немесе жылдам таралатын хабарламалармен), сонымен атар апаратты желілік серверлерден жктеу, жинатау жне сатау ммкін болады.

детте корпоративті жне й желілері Интернет желісіне орта олжетімлікті береді. интернет «желілерді желісі» болып есептеледі, себебі бір-бірімен мбайланысан мыдаан желілерден ралан.

Желі мен Интернетті р трлі масаттарда олдануа болады:

- музыкалы файлдармен жне бейнежазбалармен алмасу;

- апаратты іздеу жне алыс ашытыта білім беру;

- достарымен сйлесу;

- демалыстарды жоспарлау;

- сыйлытар мен шыын материалдарын сатып алу.

Желіге алуан трлі компоненттер кіруі ммкін, мысалы, дербес компьютер, серверлер, желілік рылылар мен кабельдер. Бл компоненттер 4 негізгі категорияа жіктеуге болады:

- тораптар;

- бірігіп олданылатын сырты рылылар;

- желілік рылылар;

- желілік орта.

олданушылара тораптар мен сырты рылылар жасы таныс. Тораптар – хабарламаларды желіге тікелей тарататын жне одан тікелей абылдайтын рылылар.

Бірлесе олданылатын сырты рылылар желіге тіклей емес, тораптар арылы осылады. сйкесінше, торап желіден сырты рылыа орта олжетімділікті амтамасыз етеді. тораптарда компьютерлік бадарламалы амсыздандыру ондырылады, оны кмегімен адамдар желі бойынша сырты рылыларды пайдаланады.

Желілік рылылар, желілік орта сияты тораптарды зара байланыстырады. Кейбір рылылар осылу дісіне байланысты бірнеше функцияларды орындай алады. Мысалы, принтерді (локальді) сырты рылы сияты торапа тікелей осуа болады. Желілік рылыа осылан жне желі бойынша млімет алмасуа тікелей атысатын принтер торап болып табылады.

Желіге осылан жне млімет алмасуа тікелей атысатын барлы компьютерлер тораптар болып саналады. Тораптар хабарламаларды желі бойынша таратып, абылдай алады. Модемді байланыстарда компьютерлік тораптар клиент немесе сервер ретінде жмыс істей алады, немесе клиент те, сервер де бола алады. Компьютерді желідегі рлі бадарламалы ымсыздамасымен аныталады.

Серверлер – баса желілік тораптара апарат беруге ммкіндік туызатын (мысалы, электронды почтаа немесе веб-парашалара олжетімділік) , ондырылан бадарламалы амсыздамасы бар тораптар. рбір ызметті жмыс істеуі шін жекелеген серверлік бадарламалы амсыздама ажет. Мысалы, желідегі веб-ызметтерді жмысы шін торапта веб-серверді Б ондырылан болу керек.

Клиенттер – серверден апарат срауа жне одан алынан апаратты крсетуге ммкіндік беретін, ондырылан бадарламалы амсыздамасы бар компьютерлік тораптар. Клиенттік бадарламалы амсыздаманы мысалы веб-шолушы, мысалы, Explorer.

Желілерді ру кезінде физикалы топологияны слбасы рылады, онда рбір торапты орналасуы жне оны желіге осылу тсілі крсетіледі. Сонымен оса, онда тораптарды байланыстыратын барлы сымдар мен желілік рылылар белгіленген. Топологяны слбасында физикалы рылылар белгілер трінде берілген. Болашата ауытуларды жою шін жне растыруды жеілдету шін топологияны слбаларын уатылы трде жаартып тру ажет.

 

4.1 сурет. Физикалы топологияны мысалы.

Физикалы топология слбасынан баса кейде желі топологиясыны логикалы крінісін руа болады. логикалы топология слбасында тораптар желіні пайдалану дістер бойынша орналасуынан туелсіз трде топталады. Мндай слбада тораптарды аттары мен адрестерін, топтар мен осымшалар туралы мліметтерді крсетуге болады.

4.2 сурет. Логикалы топологияа мысал.

Локальді сымды желіде деректер алмасу.

Деректер алмасу кезінде компьютерлер адамдар сияты ережелерді немесе протоколдарды пайдаланады.

Олар локальді желілер шін ерекше маызды. Локальді сымды желі – барлы тораптар «бір тілде сйлейтін» айма немесе компьютер тілімен айтар болса, «бірдей протоколды олдану». Егер локальді желіде рылылар р трлі протоколдарды пайдаланса, олар деректермен алмаса алмайды.

Локальді сымды желілерде кбіне Ethernet протоколы олданылады. Ол локальді желіде деректер алмасуды кптеген аспектілерін анытайды, мысалы: хабарламаны лшемі жне форматы, синхронизацияны, хабарламаны кодтау жне тарату.

Локальді желілерді рсімделіп абылданан протоколы болмайды, біра уаыт те келе ке таралан технология - Ethernet.

Электротехника жне электроника бойынша инженерлер институты немесе ІЕЕЕ («ай-три-и» деп оылыады) Ethernet пен сымсыз желілер стандарттарын оса аландаы желілік стандарттармен айналысады. ІЕЕЕ комитеттері осылым стандарттарыны жаартылуы мен бекітілуі шін, тарату байланыс протоколдары мен тарату ортасыны талаптары шін жауап береді. рбір технологиялы стандарта нмір меншіктеледі. Ол нмір комитетті жаарутылуы мен бекітілуі шін жуап беретін нміріне сйкес болады. Ethernet стандарттарымен 802.3 комитеті шылданады.

Ethernet желісіні рбір нсасы шін зіндік стандарт болады. Мысалы, 802.3 100BASE-T – айналмалы жп сым кабелін пайдаланатын, 100-мегабиттік Ethernet желісіні стандарты. Стандартты атауы яни шифрі келесідей тртіпте ашылады:

- 100- секундына мегабиттерді алатын жылдамды;

-BASE – моножолаты тарату;

- Т – кабельді типі, бізді жадайымыда, айналмалы жп сым.

Ethernet алдыы версияларыны жылдамдыы салыстырмалы трде тмен болды, 10 Мбит/с ана. Ethernet желісіні е жаа версияларындаы жылдамды секундына 1 гигабит немесе одан да кп.

Кез келген деректермен алмасу шін дереккз бен адресатты идентификациялау тсілі ажет. Адамдар арасындаы арым-атынас кезінде есімдер олданылады.

Ethernet желілерінде дереккз-тораптар мен таайындалым-тораптарын идентификациялау дісі олданылады. Ethernet-ке осылан рбір торапа физикалы адрес меншіктеледі, ол оны желідегі идентификаторыны рлін атарады.

Дайындау рдісі барысында барлы Ethernet желілік интерфейстеріне физикалы адретер беріледі. Ол ортаа олжетімділікті басару адресі (МАС-адрес) деп аталады. МАС-адрес желідегі рбір дереккз торабын жне таайындалым торабын идентификациялайды.

Ethernet желілері тораптар мен желілік рылыларды байланыстырушы мыс немесе оптоталшыты кабельдер кмегімен жасалады. Олар тораптар арасындаы байланыс каналын білдіреді. Ethernet-ке осылан торап дерек алмасуа осылан кезде, ол дереккз ретінде МАС-адреспен жне абылдаушыны МАс-адресімен кадрларды таратады. Барлы абылдайтын тораптар кадрды декодтайды жне таайындалу орныны МАС-адресін анытайды. Егер желілік интсерфейстік платаны кірістірілген МАС-адресіне. сйкес келсе, ол хабарламаны дейді жне сатайды. Егер таайындалымны МАС-адресі торапты МАС-адресіне сйкес келмесе, желілік адаптер хабарламаны абылдамайды.

Ethernet стандартты протоколдары деректермен желілік алмасуды кптеген аспектілерін анытайды, оан кадрды лшемін, форматын, сонхронизацияны жне кодтауды жатызуа болады. Ethernet желісіне осылан тораптар хабарламалар жібергенде, олар кадр макетыны стандарттарына сай форматтайды. Оларды басаша деректерді протоколды блоктары деп атайды.

Ethernet кадрларыны форматы абылдаушы мен кзді МАС-адрестеріні жадайын жне осымша апаратты анытайды, оны ішінде:

- тізбектілік пен синхронизация шін кіріспе;

- кадрды басын айырыш;

- кадрды зындыы мен типі;

- кадрды баылаушы тізбегі (таратылым ателіктерін анытау шін).

4.3 сурет. Ethernet кадрыны рылымы

иерархиялы, дегейлік растырым тиімділікті арттырады, жйені отайлы етеді жне жылдамдыты арттырады. Ол ажет болу шамасына арай желіні масштабтауа ммкіндік береді, бар желілерді тиімділігін тсірмей, баса локальді желілерді осуа ммкіндік туызады.

Иерархиялы растырымда 3 негізгі дегей бар:

- олжетімділік дегейі - Ethernet локальді желіндегі тораптарды байланыстырады;

- блу дегейі – шаын локальді желілерді байланыстырады;

- орталы дегей – блу дегейіні рылылары арасындаы жоары жылдамдыты байланыс.

4.4–сурет. Иерархиялы, дегейлік растырым

олжетімділік дегейі

олжетімділік дегейі соы олданушыларды рылыларын желімен байланыстырады жне бірнеше торапты желілік рылы арылы баса тораптара осылуына ммкіндік береді. детте олжетімділікті бір дегейіндегі барлы рылыларды ІР-адрестеріні желілік блігі бір-бірімен сйкес келеді.

Егер хабарлама локальді торапа арналан болса, ол локальды дегейде алады (бл ІЗ-адресті желілік блігіне байланысты). Егер хабарлама баса желіге арналан болса, ол блу дегейіне жіберіледі. Концентраторлар мен коммутаторлар блу дегейіні рылыларымен, детте маршрутизаторлармен байланысты амтамасыз етеді.

Блу дегейі

Блу дегейі р трлі желілерді біріктіреді жне желілер арасындаы апарат аындарын баылайды. детте бл дегейді коммутаторлары олжетімділік дегейіне араанда уаттыра. Блу дегейіні рылылары олжетімділік дегейінен орталы дегейге бара жатан трафикті типі мен клемін баылайды.

Орталы дегей

ОРталы дегей дегеніміз резервті байланыстары бар магистральді жоары жылдамдыты дегей. Бл дегейде деректерді лкен клемі бірнеше желілер арасында таралады. детте орталы дегейде те уатты, жоары жылдамдыты коммутаторлар мен маршрутизаторлар орналасады. Орталы дегейді негізгі міндеті – деректерді жылдам тарату.

 

Дріс 6.