Мнай деуші зауыттарды негізгі нысандары.

Кіріспе

 

Мнайгаздеу нерксіптеріні екіншілік процестерді едуір ауымды енгізуменен технологиялар мен жабдытарды жетілдіруменен мнай мен газды олдану тиімділігі дайы суде. ндірілуші нім сапасыны артуы жне ндірісті техникалы дегейіні суі халы шаруашылыына лкен экономикалы сер береді.

Кез келген мнайдеу зауыттарында, жаын орналасып отыран ттынушылара ажетті мнай німдері номенклатурасыны барлыын ндіріске бермейді. Бл, азіргі тадаы ондырылар мен ндірістер лкен німділікпен жобаланатындыыменен байланысты болып отыр, себебі дл осы жадайда ана олар экономикалы тиімді. Жетіспейтін мнайнімдері детте баса ауматарда орналасан МЗ-нан алып келінеді.

Мнайдеу зауыттары (МЗ) келесі бес типте болады:

1) Мнайды тере демейтін жанармайлы;

2) Мнайды тере деудегі жанармайлы;

3) Мнайды тере деудегі жне мнайхимиялы нім ндіруші жанармайлы-мнайхимиялы;

4) Жанармайлы-жаармайлы;

5) Энергомнайхимиялы

Алашы екі типтегі зауыттарда негізінен трлі жанармайлар трі ндіріледі. Мнайды тере демеу барысында ндірілетін млдір мнай німіні клемі 35%-дан аспайды, ал алан блігі отынды мазут. Мнайды тере деу барысында бл атынас керісінше. Бл крсеткішке каталитикалы крекингтеу, кокстеу, гидрокрекинг жне т.б. екіншілік мнайдеу дістерін олдануменен ол жеткізуге болады.

Жанармайлы-мнайхимиялы типтегі зауыттарда тек жанармай ндіріп оймай, сонымен атар мнайхимиялы німдер де ндіріледі.

Жанар-жаармайлы типтегі зауыттарда жанармайларменен атар ке клемде жаармай ассортименттерін, парафиндер, битум жне баса да німдер ндіріледі.

Энергомнайхимиялы типтегі зауыттар лкен уаттаы жылуэнергетикалы орталытар маында немесе жаын салынады. Мндай зауыттарда мнайды фракциялара блу процесінде, онан бензиндік, керосиндік жне дизельдік жанармай фракциялары алынады да, алды мазут ЖЭО-да отын ретінде олданылады. Мнайдан алынан млдір мнай німдерін мнайхимиялы ндіріс шіншикізат ретінде олданады.

Толы технологиялы циклдаы (аяталан) газмнайдеу зауыттарында (ГЗ) келесі негізгі бес технологиялы процесті олданады:

1) Газды абылдау, лшеу жне деуге дайындау (тазарту, рату жне т.б.);

2) Газды деуге ажетті ысыма дейін компрессорлау;

3) Газды бензинсіздендіру, яни онан трасыз бензинді бліп алу;

4) Трасыз бензиндік дистилятты газды бензинге жне жеке техникалы таза кмірсутекке (пропан, бутан, пентан жне гексана) блу;

5) Зауытты сйы німдерін сатау жне жнелту.

Газдеу ндірістері тек газдеу зауыттары трінде йымдастырылып оймай, сонымен атар мнайгаздеу басармасыны (МГБ) немесе мнайдеу зауыттарыны (МЗ) ралдарында газбензинсіздендіруші ондыры трінде йымдастырылуы ммкін. Бл алаш шикізат клемі шектеулі боланда ана ммкін болады.

 

 

Мнай деу

Мнай деуші зауыттарды негізгі нысандары.

Соы уаытта мнайдеу нерксіптерінде ЛК-6у иыстырылан ондырылар кеінен олданыс тауып отыр. ЛК-6у кешені электротзсыздандыру, уаты жаынан 6 млн. тонна болатын мнайды алаш деу, бензиндік фракцияны алдын ала тазалау жне реформингтеу, дизельдік жанармайды гидротазалау, керосиндік дистилятты гидротазалау, газофракциялау блоктарынан трады. Мндай кешендерде іс жзінде кез келген мнайдан жоары сапалы тауарлы мнай німдерін алуа болады.

иыстырылан кешенді ЛК-6у ондырысыны рамына кіретін, жеке блоктарды (секцияларды) зара байланыстылыы 1.1-суретте крсетілген. ондырыны рбір секциясы іс-жзінде з алдына жеке жмыс істейтін ондыры болып саналады. Бл секциялар зара жалпы кешенді ондыры рамында бола отырып, зара «ата схема» бойынша (секциядан секцияа) немесе аралы тауарлы каратер арылы жмыс істейді. «ата схема» бойынша жмысы кезінде баылау-лшеу приборларын жне автоматтандыру жйесін едуір мият реттестіру ажет.